COP28 İklim Zirvesi, 30 Kasım’da başlayan ve oldukça uzun süren müzakerelerden sonra bir karara ulaştı. 200’e yakın Birleşmiş Milletler’e üye ülke, fosil yakıtlardan uzaklaşılması konusunda anlaştı.
Bu, 28 yıllık COP İklim Zirveleri tarihinde ilk kez fosil yakıtların tamamınının ele alınması anlamına geliyor.
AB İklim Şefi Wopke Hoekstra genel oturuma geçmeden önce yaptığı açıklamada “30 yıldır ilk kez fosil yakıtların sonunun başlangıcına ulaşmış olabiliriz” dedi. Danimarkalı müzakereci Dan Jorgensen anlaşmayı “Tarihi bir ilerleme” olarak nitelendirdi.
Ancak karar metnini eleştirenler de var. İklim krizini doğuran emisyonların yaklaşık dörtte üçünü oluşturan petrol, gaz ve kömürün “Aşamalı olarak terk edilmesi” yönündeki çağrılar hakkında bir karar alınmadı.
Birleşik Arap Emirlikleri’nin ulusal petrol şirketinin başkanı olan ancak aynı zamanda bir iklim zirvesi olan COP28’in de başkanlığını yapan Sultan El Cebir karar hakkında konuştu. El Cebir karar metninde yer alan, küresel ısınmayı 1,5 santigrat derece ile sınırlama hedeflerinden dolayı “Gururlu” olduklarını belirtti.
Üzerinde pek çok müzakerede bulunulan ve pek çok kez değiştirilen karar metninde, “Enerji sistemlerinde fosil yakıtlardan adil, düzenli ve eşitlikçi bir şekilde uzaklaşılması, 2050 yılına kadar bilime uygun olarak net sıfıra ulaşılması için bu kritik on yılda eylemlerin hızlandırılması” çağrısında bulunuluyor.
Cebir’in daha önce hazırlattığı taslak karar metni net sıfır hedefinden uzaktı ve fosil yakıt tüketimini ve üretimini azaltmayı öneriyordu. Çevreciler yeni metni bir gelişme olarak görse de birçoğu daha yapılması gereken çok şey olduğu konusunda uyarıda bulundu.
Anlaşma ayrıca 2050 yılına kadar net emisyonların sona erdirilmesi hedefindeki yakın vadeli hedefleri daha belirgin hale getirdi. Dünyanın sera gazı emisyonlarını 2030 yılına kadar 2019 seviyelerine kıyasla yüzde 43 oranında azaltması çağrısında bulundu.
Endişeli Bilim İnsanları Birliği politika direktörü Rachel Cleetus anlaşmanın “Dünya liderlerinin bu kritik on yılda ve sonrasında fosil yakıtlardan temiz enerjiye doğru keskin bir dönüşün, bilimle uyumlu bir şekilde, iklim hedeflerimize ulaşmak için gerekli olduğunu kabul ettiklerine dair güçlü bir sinyal gönderdiğini” söyledi.
Biyolojik Çeşitlilik Merkezi’nden Jean Su ilerleme kaydedildiğini görmekle birlikte, fosil yakıtlar için hala “Büyük boşluklar” olduğunu söyledi. Anlaşma sadece enerjide fosil kullanımını ele almakta, plastik ve gübre üretimi gibi endüstriyel alanlarda fosil kullanımını ele almamakta.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Anlaşma metni fosil yakıtlar için “Aşamalı olarak durdurma” terimini kullanmamakla birlikte, “Hız kesmeyen kömür enerjisinin” aşamalı olarak durdurulmasına yönelik çalışmaları desteklemekte. Bunun anlamı da, birçok çevreci tarafından ikna edici bulunmayan “karbon yakalama teknolojisine sahip kömürün” kullanımına devam edebileceği anlamına gelmekte.
Bugüne kadarki en büyük COP toplantısı, aralarında fosil yakıt endüstrisinden rekor sayıda lobicinin de bulunduğu 88 binden fazla kişiye ev sahipliği yaptı.
2015 Paris zirvesinde ısınmanın 1,5 santigrat derecede kontrol altına alınması kabul edilmişti. Bu, COP28’de de tekrar edilen bir hedef. Ancak iklim krizi uzmanları; petrol, gaz ve kömürü engellemeye yönelik ciddi çabalar olmadan bunun neredeyse imkansız olduğunu söylüyor.
