Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) yayımladığı müfredata göre liselerde “Klasik Ahlak Metinleri” dersi verilecek. Bu derste, “fıtrat, erdem, vicdan, edep, hikmet, iffet” gibi kavramlar ele alınacak. Ahlak ise sure, hadis ve ayetlerle anlatılacak.
Okullarda okutulacak derslerin öğretim programlarını incelemeye devam ediyoruz. O derslerden biri de liselerde okutulacak “Klasik Ahlak Metinleri”. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, 23 Ekim 2023’te bu ders programını onayladı.
Programa göre “Klasik Ahlak Metinleri” dersinde öğrencilere Türk-İslam coğrafyasına ait metinler anlatılacak. “Ahlak” kavramının anlamı dini perspektiften anlatılacak. Derste, “iyi, doğru, yanlış, huy, fıtrat, erdem, vicdan, edep, adalet, hikmet, iffet ve cesaret” gibi kavramlara değinilecek. Türk-İslam düşünürlerine ve onların eserleri de derste anlatılacak. Ahlak ise hadis, sure, ayetler üzerinden ele alınacak.
- MEB’ten “Adabımuaşeret” dersi için kitap yazan öğretmenlere uyarı: “Kitap yazımında Kuran ve hadislere yer verin”
- Yeni müfredatta ortaokul öğrencisine görgü ve nezaket dersi | “selamünaleyküm” ve “elhamdülillah” demeleri öneriliyor
- Doğru bilgi hadis, eleştirel düşünme tefekkürle anlatılacak: İşte müfredata yeni giren “Temel Yaşam Becerileri” dersi
- Öğrencilere seçmeli ders adı altında zorunlu “Din, Ahlak ve Değer” dersi verilecek
Liselerde ahlakın din üzerinden anlatılmasını, bu alanda çalışan Hacettepe Üniversitesi Felsefe Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Harun Tepe‘ye sorduk. Bu derste ahlak felsefesine yer verilmediğini fakat bilginin evrensel olduğunu hatırlatan Tepe, “‘Türk Kimyası’, ‘Türk Fiziki’ olmayacağı gibi ‘Türk Ahlak Felsefesi’ de olamaz. Sadece Türk – İslam düşünürlerine yer verilmesi, diğerlerini çöpe atmak anlamına geliyor” dedi.
“Eleştirel düşünce geliştirilemez”
“Klasik Ahlak Metinleri” dersinin felsefe öğretmenleri tarafından verilmeyeceğe inanan Tepe, “Burada dört temel değer olarak adalet, hikmet, iffet ve cesaret verilmiş. Bunlar Platon’un dört temel erdem görüşüdür. Oradan ölçülülük çıkarılıp yerine iffet konulmuş. Bu program asla etikle, ahlak felsefesiyle ilgili bir program değildir” diye devam etti.
Tepe, bu programla eleştirel düşüncenin geliştirilemeyeceğini vurguladı: “Akla dayanmıyor. Programı hazırlayanların kafasında ne varsa öğrencilere o öğretilmeye çalışılıyor. Ne bilimsel ne akıl ne de eleştirel düşünce var.”
Sadece felsefeciler değil, ilahiyat fakültelerinde çalışan akademisyenler de ahlakın Sokrates ve Aristo’dan başlatılması gerektiğini düşünüyor. Din felsefesi üzerine çalışan bir akademisyen, “Ahlakın evrenselliği yerine dini yönü ele alınıyor. Kaynağı da akıl yerine örf ve adetler. Bu derste modern ahlak eserlerine yer verilmemiş” dedi.
Dersin içeriğinde neler var?
“Klasik Ahlak Metinleri” dersi öğretim programıyla öğrencilere kazandırılmak istenen alan becerileri şöyle:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
- Kavramlarla eleştirel düşünme
- Ahlaki metin okuryazarlığı
- Ahlaki kural ve değer geliştirme.
Dersin öğrenme alanları:
- Ahlakın doğası
- Ahlak, akıl, mutluluk ve huzur
- Bilgi alanlarının ahlakla ilişkisi
- Ahlak ve erdem
- Ahlakın toplumsal boyutları
- Ahlak ve eğitim
Ahlakın doğası: Ahlak kavramının anlamı, din, dil ve felsefe açısından anlatılacak. “İyi, kötü, doğru, yanlış, huy, fıtrat, erdem, vicdan, edep, karakter” kavramlarının, ahlak kavramıyla ilişkisi incelenecek. Fârâbî, Gazzâlî, Nasîruddîn Tûsî, Yûsuf Has Hâcib, Ahmed Yesevî, Kınalızâde Ali Efendi, Taşköprizâde Ahmet Efendi gibi Türk-İslam düşünürlerinin ahlak tanımlarının benzer ve farklı yönleri karşılaştırılacak.
Ahlak, akıl, mutluluk ve huzur: “Kişisel ve toplumsal huzur açısından ahlaki kurallara uyarak yaşamanın önemini ifade eden çıkarımlar yaptırılması” derste anlatılacak. Yusuf Has Hacib’in “Kutadgu Bilig”i ve Edip Ahmet Yükneki’nin “Atabetü’l – Hakayık”ında anlatılan ahlak üzerine görüşleri de derse konu olacak.
Bilgi alanlarının ahlakla ilişkisi: Nurettin Topçu’nun “Öğrenmek zekanın, yapmak ahlakın işidir” sözü üzerinden ahlakın değeri tartışılacak. Bilginin önemini anlatmak için Zümer Suresi’nde geçen “Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu? Doğrusu ancak akıl sahipleri bunu anlar” ayetine yer verilecek. Hz. Peygamber’in “Allah sizden birinin yaptığı işi sağlam, temiz ve güzel yapmasını sever” sözünden hareketle de meslek hayatında ahlaklı olmanın önemi anlatılacak.
Ahlak ve erdem: Bu başlık altında ise “adalet, hikmet, iffet ve cesaret” kavramlarına değinilecek.
Ahlakın toplumsal boyutları: Adalet, sevgi, saygı gibi temel ahlaki ilkelerle ilgili Kur’an-ı Kerim ayetlerinin araştırılması sağlanacak. Hz. Muhammed’in Veda Hutbesi’nin önemi ve değeri toplum ahlakı açısından incelenecek.
Ahlak ve eğitim: Kalem ve Ahzap suresinin ayeti ile “Ben güzel ahlakı tamamlamak üzere gönderildim” hadisi üzerinden Peygamberin ahlaki yönü vurgulanacak. Ahlaklı bireylerin yetiştirilmesinde eğitimin önemi hakkında çıkarımların yapılması sağlanacak. Bakara suresinin ayetindeki “… sevdiği maldan yakınlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmışlara, yardım isteyenlere ve özgürlüğünü kaybetmiş olanlara harcayan; namazı kılıp zekatı verendir. Böyleleri anlaşma yaptıklarında sözlerini tutarlar; darlıkta, hastalıkta ve savaş zamanında sabrederler. İşte doğru olanlar bunlardır” ifadelerine değinilecek.
