Türkiye’den erişimin engellendiği sitelere ulaşmak içim kullanılan VPN yazılımlarına erişim engeli gelmeye başladı. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), 16 VPN servisine erişimi bir mahkeme kararı olmaksızın yasakladı. İnternet özgürlüğü alanında çalışmalar yürüten İfade Özgürlüğü Derneği’nin kurucularından Prof. Dr. Yaman Akdeniz, Medyascope’a yaptığı açıklamada bu müdahalenin anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne uygun olmadığını, sansürün 2024 Yerel Seçimleri öncesi olmasını da “düşündürücü” bulduğunu aktardı.
BTK’nın 16 VPN servis sağlayıcısına erişimini herhangi bir yargı kararı olmadan yasaklaması gündemde. T24 yazarı Füsun Sarp Nebil’in “BTK yine VPN kapattırdı” başlıklı yazısında, Proton VPN, Surfshark VPN, Super VPN, VPN Unlimited, IPVanish VPN, VPN365, CyberGhost VPN, HideMe VPN, PureVPN, ZenVPN, Psiphon, TunnelBear VPN, Snap VPN, Hotspot Shield, Secure VPN ve SurfEasy VPN uygulamalarına erişim engeli getirildiğini belirtti.
VPN, “Virtual Private Network”, yani “sanal özel ağ” ifadesinin kısaltması. VPN kullanımının tamamen engellemesi söz konusu değil. Engellenen sağlayıcılar yeni VPN isimleri ile erişim engeli gelen adreslere hizmet vermeye edebilir.
Haberleşmenin gizliliği ve güvenliği açısından VPN servislerinin önemine dikkat çeken İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi ve İfade Özgürlüğü Derneği’nin (İFÖD) kurucularından Prof. Dr. Yaman Akdeniz, bu servislerinin Türkiye’de kullanılmasının yasak olmadığını, kimi bankaların ve şirketlerin bağlantılarını sağlamak için bu tip yazılımları kullandığını belirtti.
5651 Sayılı Kanun’un altıncı maddesinde erişim sağlayıcılarla ilgili bir hükmün içinde, Türkiye’den erişimi engellenen web sitelerine alternatif yollardan giriş yapılmasının da engellenmesi yönünde bir hüküm olduğunu belirten Akdeniz, bu yasal dayanağın 2014’ten beri var olduğunu ancak bu hükmün keyfi uygulamalara açık olduğunun altını çizdi.
BTK’nın engelleme listesinin ilerleyen dönemlerde genişleme ihtimalinin yüksek olduğunu belirten Akdeniz, 16 VPN uygulamasına gelen sansürün ekşisözlük, Amerika’nın Sesi (VOA Türkçe) ve DW Türkçe’ye gelen erişim engelinden farklı olduğunu aktardı:
“DW Türkçe gibi haber siteleri RTÜK’ten lisans alamadığı için erişimi engellendi, yargı süreçleri devam ediyor. Bu sitelere VPN kullanarak girmek suç değil ancak 16 yazılımın erişimine gelen engele dair ortada nihai bir karar yok, neden ihtiyaç duyulduğu bilinmiyor. Bu sansürle kamuoyunun haber alma özgürlüğü kısıtlanmış, daraltılmış oluyor.“
İnternet hukuku uzmanı Akdeniz, bu engelin mahkeme kararı olmadan uygulanmasının Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHM) uygun olmadığını, hukuki yollara başvurmayı zorlaştırdığını ve bu gibi teknik konuları mahkemelerde hakimlere anlatmanın güç olduğundan söz etti.
“Cumhurbaşkanlığı seçiminden önce VPN kısıtlamaları yoktu, demek ki yerel seçimlerden önce ihtiyaç oldu”
Akdeniz, yaklaşan 2024 Yerel Seçimleri’nden önce böyle bir kısıtlamanın getirilmesini düşündürücü bulduğunu aktardı. 14 Mayıs 2023 tarihindeki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde böyle bir kısıtlamanın bulunmadığını ancak bugün neden böyle bir engellemeye ihtiyaç duyulduğunu da belli olmadığını söyledi:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Türkiye’de sürekli bir seçim gündemi var. Mayıs öncesi Cumhurbaşkanlığı seçimleri için bu engelleme ihtiyaç duyulmamış, bu da demek oluyor ki Yerel Seçimler öncesi böyle bir kısıtlamaya ihtiyaç duyuluyor. Anca bu sansürün neden şimdi uygulandığını kestirmek zor.”
“İfade Özgürlüğü Derneği olarak dava açacağız”
BTK’dan gelen resmi bir yazının bulunduğunu aktaran Akdeniz, İfade Özgürlüğü Derneği olarak süreci takip ettiklerini, bu konuda bir çalışma yaptıklarını ve yakında kamuoyuyla paylaşacaklarını duyururken dava açacaklarını da belirtti.
