İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Adli Tıp ve Adli Bilimler Enstitüsü bünyesinde yapılan tez çalışmasına göre eğitimli Türk erkekleri, “Kadınların baştan çıkarıcı hareketleri tecavüze edilmelerini sağlar”, “Tecavüze uğrayan kadının bedeninde fiziksel şiddet izleri yoksa bu tecavüz sayılmaz”, “Kadın yalan söylüyor ve aslında tecavüz edilmek istiyor”, “Evlilik içinde tecavüz olmaz” gibi mitlere inanıyor. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğine inanma ile tecavüz mitlerinin kabulü de artıyor. Medeni durum, gelir ve yaş bu düşüncelerin reddinde etken değil.
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Adli Tıp ve Adli Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı’nda Prof. Dr. Gökhan Oral danışmanlığında Marwa Abou Khamıs tarafından “Türk erkeklerinde tecavüz mitlerini kabul etme ve cinsiyet eşitliği tutumları arasındaki ilişki” başlıklı yüksek lisans tezi yazıldı.
Araştırmanın amacı “Türk erkeklerinde toplumsal cinsiyet eşitliği tutumlarının, tecavüz mitlerinin kabulünde nasıl bir rol oynadığını incelemek” olarak belirlendi. Çalışmada 18-55 yaş aralığında 398 kişi yer aldı. Çalışmada yaş, meslek, eğitim durumu, maddi durum ve medeni durumun da bu inançlarda etkili olup olmadığı incelendi.
Çalışmada, tecavüz mitlerinin, tecavüz vakası hakkında yanlış bilinen yargılardan oluşan düşünce şekilleri ve şehir efsaneleri olduğu belirtildi.
Tecavüz mitlerine şu düşünceler örnek gösterildi:
“Kadınların baştan çıkarıcı hareketleri tecavüze edilmelerini sağlar”, “Kadının tecavüz edilmesi kendi davranışlarının sonucudur”, “Tecavüze uğrayan kadının bedeninde fiziksel şiddet izleri yoksa bu tecavüz sayılmaz”, “Tecavüzün nedeni bireyseldir ve toplumla alakası yoktur”, “Tecavüz planlanmaz ve spontane gelişir”, “Erkek kışkırtıldı ve kendini kontrol edemedi”, “Tecavüz erkeklerin cinsel ihtiyaçları olduğu için gerçekleşir”, “Erkekle seks yapmak isteyen kadın bakire değildir ve erkeğe kendini kolay teslim etmiştir”, “Kadın yalan söylüyor ve aslında tecavüz edilmek istiyor, erkeğin bir suçu yok.”
Bu mitlere inananların, saldırganı suçlamak yerine mağduru davranışlarından ötürü sorumlu tutmaya yatkın oldukları anlatıldı.
Evlilik içinde tecavüzün olamayacağı, uyuşturucu etkisinde verilen rızanın geçerli olduğu da tecavüz mitleri arasında yer alıyor.
Mitlerin arkasında toplumsal cinsiyet algıları ve rolleri var
Araştırmada erkeklerin aile içi şiddet, cinsel ilişki alanı, üreme sağlığı ve hastalıkların önlenmesi alanı, ev işleri ve gündelik yaşam alanı hakkındaki detaylı ve farklı alanlarda cinsiyet tutumlarına bakıldı, tecavüz mitleri hakkında düşünceleri incelendi.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Tezde, Türkiye’deki kültür gereği, evlilik içi tecavüzün, çok fazla paylaşılmayan ve gizli tutulan bir durum olduğu belirtildi. Tecavüz mitlerine inanmanın, tecavüz mağduru kadınların suçu ihbar etme oranının azalmasına, adalet sisteminde kadına güvenmemeye, failin cezasının azaltılmasına ve erkek egemen toplumun oluşmasına sebebiyet verdiği vurgulandı. Tezde, özellikle kadına yönelik suçlamalar ve inanılan tecavüz mitlerinin arkasında toplumsal cinsiyet algıları ve cinsiyet rolleri olabildiği savunuldu.
Tezde katılımcı sayısının azlığı nedeniyle konuyla ilgili daha kapsamlı bir araştırma yapılmasına ihtiyaç olduğu vurgulandı.
Cinsel saldırının, “bir kişinin iradesi ve rızası dışında zorla fiziksel güç, tehdit veya korku kullanılarak cinsel aktiviteye zorlanması” olarak tanımlandığı çalışmada öne çıkan bulgular özetle şöyle:
- Türk erkeklerinde toplumsal cinsiyet eşitsizliğine inanma artarken, aynı zamanda tecavüz mitlerinin kabulü de artıyor.
- Katılımcıların eğitim durumları ve tecavüz mitlerini kabulü arasında anlamlı bir farklılık görüldü.
- Cinsiyet eşitliği tutumlarında olduğu gibi, doktora yapan öğrenciler tecavüz mitlerinin kabulüne daha yatkın çıktı. Doktorası olan katılımcılar, tahmin edilenin aksine tutucu ve cinsiyetçi bir bakış sergiledi.
- Meslekler açısından bakıldığında ruh sağlığı alanında eğitim görmüş ve mesleğini yapan katılımcıların cinsiyet eşitliği tutumlarında ve tecavüz mitleri kabulünde diğer gruplardan daha farklı bir rol izlediği görüldü ve olumlu anlamda farklı bakış açısına sahip olduğu ortaya çıktı. Ruh sağlığı alanında eğitim görenler tecavüz mitlerini kabul etmiyor, cinsiyet eşitliğini savunuyor.
- Erkeklerin şiddet, cinsellik ve cinsiyet rollerine bakış açısı, tecavüz mitlerinin kabulünde rol oynuyor.
- Tecavüz mitlerinin kabulü arttıkça, kadınların adalet sistemine inançları ve mağduriyetini bildirme oranı olumsuz etkileniyor.
- Araştırma, Türk erkeklerinin cinsiyetçi tutumlarını, hayatın diğer alanlarında da devam ettirdiğini ortaya koydu. Örneğin ev işleri ve gündelik yaşamda tutumlu tavır sergileyen katılımcı, aynı tutumu cinsel ilişkide, üreme, sağlık ve hastalıkların önlenmesinde de gösterdi.
- Yüksek yaş grubu katılımcıların cinsiyetçi tutumlara sahip olduğu görüldü. Evli katılımcılar, diğerlerine göre daha cinsiyetçi bir tutum sergiledi.
- Medeni durum, erkeklerde tecavüz mitlerine olan inanışı etkilemedi. Yaş, maddi durum tecavüz mitleri kabulünde bir etken değil.
Erkekler araştırmacıyı edepsizlikle suçladı
Tezle ilgili Medyascope‘a konuşan Marwa Abou Khamıs, araştırmayı yaparken zorlandığını söyledi, soru sorulan erkeklerin “Bu çok bel altı” , “Siz de edep yok mu?” gibi tepkiler verdiğini dile getirdi.
Khamıs, erkeklerin, fantezi ile gerçek tecavüzü birbirine karıştırdıklarını söyledi:
“Tecavüz için rıza olmaması gerekir. Görüştüğüm erkekler arasında ‘Kadınlar tecavüz fantezisinden çok hoşlanıyor’ diyenler çıktı. Bu erkeklerin, fantezi ile gerçek tecavüzü birbirine karıştırdıklarını gördüm. Araştırmadaki diğer bir bulgu, doktora eğitimine sahip erkekler de tecavüz mitlerine inanıyor. Bunu beklemiyordum. İnsanlar eğitimle değil, doğru eğitimle bilgileniyor.”
Ruh sağlığı çalışanlarının kalıplaşmış bu yanlış düşüncelere inanmadığını belirten Khamıs, evli olanların cinsiyet eşitliğine daha az inandığını anlattı.
Khamıs, toplum tarafından erkeklerin daha analitik düşündüğü ve bu yöndeki mesleklere yönelmeleri gerektiği şeklindeki inanışa değindi, araştırmada erkeklerin büyük bölümünün finans, pazarlama ve işletme gibi alanlarda çalıştığını, bu durumun da onlardan beklenilen rolleri yerine getirdiklerini gösterdiğini söyledi.
Katılımcıların yüzde 1,5’i doktora eğitimine sahip
Katılımcıların yüzde 34,2’si 18-24 yaş grubunda, yüzde 53,5’i 25-34 yaş grubunda, yüzde 10,6’sı 35-45 yaş grubunda, yüzde 1,8’i ise 46-55 yaş grubunda.
Katılımcıların yüzde 19,6’sı evli, yüzde 27,4’ünün ilişkisi var, yüzde 51,3’ünün ilişkisi yok ve yüzde 1,8’i ise boşanmış.
Katılımcıların yüzde 2’si ortaokul, yüzde 19,6’sı lise, yüzde 61,1’i lisans, yüzde 15,8’i yüksek lisans ve yüzde 1,5’i doktora eğitim düzeyine sahip.
Katılımcıların yüzde 3,8’i çok düşük, yüzde 11,6’sı düşük, yüzde 59,5’i orta, yüzde 21,6’sı yüksek ve yüzde 3,5’i ise çok yüksek maddi duruma sahip.
Katılımcıların yüzde 23,6’sı öğrenci; yüzde 8’i eğitim sektörü; yüzde 4,5’i memur; yüzde 11,1’i mühendis, mimarlık; yüzde 31,7’si finans, pazarlama, işletme; yüzde 5,8’i ruh sağlığı; yüzde 3,0’ü sağlık; yüzde 2’si işsiz ve yüzde 10,3’ü diğer meslek gruplarında çalışıyor.
Tez kapsamında çalışmada yer alan erkeklere sorulan sorulan bazı tecavüz mitleri ise şunlar:
- “Eğer bir kadın alkollüyken tecavüze uğradıysa, işlerin kontrolden çıkmasında az da olsa sorumludur”
- “Eğer bir kadın bir erkekle cinsel açıdan birlikte olma konusunda istekliyse, erkeğin biraz ileri gitmesi ve seks yapması büyük bir mesele değildir”
- “Pek çok kadın gizliden gizliye tecavüze uğramayı ister”
- “Eğer bir kadın fiziksel olarak karşı koymamışsa, bunun gerçekten tecavüz olduğunu söyleyemezsiniz”
- “Tecavüze uğrayanlar genellikle sadece davetkar giyinen kadınlardır”
- “Eğer tecavüzcünün bir silahı yoksa, bunu gerçekten ‘tecavüz’ olarak tanımlayamazsınız”
- “Kadınlar tecavüzün kendilerini ne kadar etkilediğini abartma eğilimindedirler”
- “Pek çok kadın erkeği tecavüze yönlendirir ve sonra tecavüzden ötürü ağlaşır”
- “Erkekleri kışkırtan bir kadın, olabilecekleri hak eder”
- “Kadınlar tecavüze uğradıklarında, bu genellikle ‘hayır’ demelerindeki belirsizlikten kaynaklanır”
- “Açık saçık kıyafetler giyen kadınlar, bir erkek onları cinsel ilişkiye zorladığında şaşırmamalıdırlar”
- “Tecavüz, bir erkeğin seks isteği kontrolden çıktığında meydana gelir”
