İran’da seçmenler, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından yeni cumhurbaşkanlarını belirlemek üzere ikinci kez sandık başına gidiyor. Kesin olmayan sonuçlara göre yarışı, muhafazakâr Said Celili ile yarışan reformist Mesud Pezeşkiyan kazandı.
Resmî olmayan sonuçlara göre Mesud Pezeşkiyan (69), 30 milyon oyun yüzde 53,3’ünü aldı ve yarışı kazandı. Rakibi sertlik yanlısı Said Celili’nin (58) oy oranı ise yüzde 44,3’te kaldı.
28 Haziran’da düzenlenen seçimlerin ilk turunda 4 aday yarışmış, ipi reformist aday Mesut Pezeşkiyan göğüslemişti. Pezeşkiyan, 10 milyon 415 bin 191 oy alarak oyların 42,5’ini kazanmıştı. Celili’nin oy oranı ise yüzde 38,6’da kalmıştı. İlk turdaki seçimlere katılım da beklenenden düşük seyretmişti. Yüzde 40 olarak ölçülen oran, Reisi’nin iktidara geldiği 2021 seçimlerinden bile daha düşük bir katılım oranı.
İran İçişleri Bakanlığı’nın kesin sonuçları açıklamasından önce Pezeşkiyan destekçileri kutlama yapmak için Tahran sokaklarına döküldü. Sosyal medyada paylaşılan videolarda çoğunluğu gençlerden oluşan kalabalığın dans ettiği, Pezeşkiyan’ın kampanyasında kullandığı yeşil bayrağı salladığı ve yoldan geçen arabaların da korna çaldığı görülüyor.
Mesud Pezeşkiyan kimdir?
Pezeşkiyan, şüphesiz, seçimin sürpriz ismi.
Kalp cerrahı olan Pezeşkiyan, siyasete yabancı bir isim de değil. Daha önce beş dönem milletvekilliği yaptı. Dört yıl boyunca da sağlık bakanı görevini yürüttü. İran’daki gidişattan memnun olmayan ve en yüksek perdeden sesini yükselten Pezeşkiyan, örtünme kurallarına uymadığı gerekçesiyle gözaltına alınan ve gözaltında hayatını kaybeden 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ardından başlayan protestolarda hükümetin tutumunu çok sert eleştirdi.
Pezeşkiyan, kampanya sürecinde diğer ılımlı ve reformist isimlerle ittifak kurdu. Pezeşkiyan’ın en büyük destekçilerinden biri, İran’ın 2015 yılında nükleer programını kısıtlaması karşılığında yaptırımların kaldırılmasını öngören nükleer anlaşmayı imzalayan eski Dışişleri Bakanı Cevad Zarif.
Pezeşkiyan, 2 Temmuz’da yapılan bir canlı yayında Batı tarafından uygulanan yaptırımların İran ekonomisine ciddi zarar verdiğini, ülkede enflasyonun son dört yılda yüzde 40 arttığını savundu. Seçilirse, yönetiminin yaptırımların kaldırılması için hemen çalışacağını söyleyen Pezeşkiyan, ekonomiyi düzeltmeye söz verdi.
Bazı analistler, Pezeşkiyan’ın başından beri rejimin adayı olduğu görüşünde. Uzmanlar, Tahran’ın yaşadığı bazı diplomatik krizleri ılımlı bir cumhurbaşkanı ile çözebileceklerini ve bu yüzden Pezeşkiyan’ın kazanmasının işlerine geleceğini düşünüyor.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Seçimlerin ilk turundan önce Medyascope’a konuşan İran uzmanı Dr. Ezgi Uzun Teker, Uzun, Pezeşkiyan’ın dindar biri olması sebebiyle sistemin sevebileceği bir isim olduğunu aktarmış, sözlerine şöyle devam etmişti:
“Yani çok dindar, çok sofu olarak bilinip, aynı zamanda çok mütevazı bir hayat yaşıyor. Adı hiç yolsuzluğa karışmamış ve bu noktada diğer adaylardan büyük ölçüde farklılaştığı görülüyor. Onun haricinde ekonomiye yönelik yapısal bir değişikliğin gerekli olduğunu söylüyor. Zorunlu başörtüsü konusunda da bir takım çıkışları var.”
İran’da sistemin dış politika başta olmak üzere belirli başlı bazı ilkeleri var. Başkanlık değişimi bu açılarda bir değişiklik yaratmayacak. Bazı ilkelerin uygulanması noktasında değişikliklerin olabileceğini kaydeden Uzun Teker, dış politikada Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile müzakere sürecinde bir değişiklik olabileceğini belirtmişti.
