İklim krizi dünya genelinde birçok tarımsal ürünü tehdit ettiği gibi, çikolatanın ana hammaddesi olan kakao üretimini de ciddi şekilde etkiliyor. Üretim ve hammadde fiyatının artması nedeniyle sevdiğiniz çikolataları ilerleyen yıllarda artık bulamayabilirsiniz. Gelin iklim krizi ile çikolata arasındaki ilişkiye derinlemesine bir bakalım.
Batı Afrika’daki Fildişi Sahili, Gana, Kamerun ve Nijerya gibi ülkeler, küresel kakao üretiminin yaklaşık yüzde 70’ini karşılıyor.
- İklim krizi: Çevre sorunları 2050’ye kadar dünya geneli ortalama geliri beşte bir oranında düşürecek
Son yıllarda artan sıcaklıklar, hastalıklar, düzensiz yağışlar ve kuraklık, kakao üreticilerini zor durumda bırakıyor. Bilim insanlarına göre bu trendin devam etmesi halinde çikolatanın geleceği risk altında.
Bağımsız araştırma kuruluşu Climate Central’ın yayımladığı yeni bir rapora göre, iklim değişikliği nedeniyle Batı Afrika’daki sıcaklıklar son on yılda hızla arttı. Raporda, özellikle Fildişi Sahili ve Gana’daki sıcaklıkların, kakaonun optimum yetişme koşulları olan 32 derecenin üzerine çıkma olasılığının önemli ölçüde arttığı belirtiliyor.
Fotoğraf yapay zekâ ile oluşturuldu.
Araştırmaya göre, son on yılda küresel ısınma nedeniyle Fildişi Sahili ve Gana’da hasat sezonu boyunca aşırı sıcak geçen günlerin sayısı üç hafta arttı. Özellikle 2023’teki aşırı yağışlar ve 2024’teki kuraklık, kakaonun büyümesini ve kalitesini doğrudan etkileyerek üretimin düşmesine neden oldu.
Kakao tarımıyla geçimini sağlayan milyonlarca çiftçi için bu durum büyük bir ekonomik tehdit oluşturuyor. Christian Aid tarafından bir araştırma, iklim krizi nedeniyle Batı Afrika’da kakao yetiştiriciliğinin sürdürülebilirliğinin giderek zorlaştığını gösteriyor.
Çiftçiler, aşırı sıcaklık ve yağış düzensizlikleri nedeniyle mahsullerinin kalitesinin düştüğünü ve rekoltenin azaldığını belirtiyor.
Üretimin önündeki engeller neler?
Kakao üretimindeki düşüş yalnızca sıcaklık artışlarıyla sınırlı değil. Yağış rejimlerindeki değişimler, kakao ağaçlarının verimini azaltırken, mealybug (unlu bit) istilası gibi tarımsal zararlılar da üretimi tehdit ediyor.
Kaçak madencilik ve ormansızlaşma, kakao tarımı için kullanılabilir arazilerin azalmasına yol açıyor.
Mississippi Eyalet Üniversitesi’nden Prof. Narcisa Pricope, kakao üretiminin “varoluşsal bir tehdit” altında olduğunu ve giderek kuruyan toprakların çiftçileri zor durumda bıraktığını söylüyor. Pricope, bu eğilimin önüne geçilmezse kakaonun geleceğinin tehlikeye girebileceği konusunda uyarıyor.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Çikolata lüks bir ürün mü olacak?
Kakao üretimindeki bu düşüş, çikolata fiyatlarını doğrudan etkiliyor.
Fotoğraf yapay zekâ ile oluşturuldu.
2023 sonlarından itibaren kakao fiyatları Londra ve New York borsalarında sert bir şekilde yükseldi. Geçmişte ton başına 2 bin ila 3 bin dolar seviyesinde olan kakao fiyatları, Aralık 2024’te 12 bin 500 doları aşarak tarihi bir zirveye ulaştı. Son olarak, 2025 başında fiyatlar 10 bin dolar seviyelerinde seyretti.
Dünyanın en büyük çikolata üreticilerinden biri olan Lindt & Sprüngli, kakao maliyetlerindeki artış nedeniyle 2025 yılı içinde fiyatlarını tekrar yükselteceğini açıkladı. Bu durum, çikolatanın bir lüks tüketim ürünü haline gelebileceğini gösteriyor.
Çözüm ne olabilir?
Bilim insanları, kakao üretimini sürdürülebilir hale getirmek için farklı çözümler üzerinde çalışıyor:
- Gölgelendirme teknikleri: Kakao ağaçlarının, büyük ağaçların gölgesinde yetiştirilmesiyle aşırı sıcaklıklardan korunması.
- Daha dayanıklı kakao türleri: Isıya ve hastalıklara dayanıklı genetiği geliştirilmiş kakao çeşitlerinin üretilmesi.
- Daha iyi tarım politikaları: Çiftçilerin eğitilmesi ve kakao üretimini daha sürdürülebilir hale getirecek politikaların desteklenmesi.
Uzmanlar, bu çözümlerin tek başına yeterli olmadığını ve iklim krizini yavaşlatmak için fosil yakıt tüketiminin azaltılması gerektiğini vurguluyor. “Bu sadece çikolatanın geleceğini değil, gezegenin yaşanabilirliğini koruma meselesi” diyen araştırmacılar, tüm dünyada karbon salınımının azaltılmasının kakaonun uzun vadede hayatta kalabilmesi için kritik öneme sahip olduğunu belirtiyor.
