Almanya’da seçmenler erken genel seçim için sandık başına gitti ve yeni bir şansölye belirleyecek. Almanya’nın köklü muhafazakâr partisi Hıristiyan Demokrat Birliği’nin (CDU) lideri Friedrich Merz, sandık çıkış anketlerine göre yüzde 29 aldı. CDU/CSU, seçim zaferini garantiledi.
Merz, 16 yıl boyunca Almanya’yı yöneten Angela Merkel’in ardından CDU’yu daha sağa çekerek yeniden yapılandırmaya çalıştı. Merkel dönemindeki merkezci politikaları geride bırakıp, ekonomik liberalizm ve daha sert bir göç politikası vurgusuyla CDU’yu yeniden şekillendiriyor.
Peki, Friedrich Merz kimdir? Merkel’den farkı ne? CDU nasıl değişti? Almanya’nın geleceğinde nasıl bir rol oynayabilir?
- 5 soruda Almanya seçimleri: Adaylar, anketler ve muhtemel koalisyon senaryoları
- Putin’e yakın, Merkel’e karşı, AfD’den farklı: Almanya’nın en tartışmalı kadını Sahra Wagenknecht kimdir?
Merz’in gençlik yılları
11 Kasım 1955’te Almanya’nın Brilon kasabasında doğan Merz, kariyerine hukuk eğitimi alarak başladı. Katolik, muhafazakâr ve üst sınıfa mensup bir ailede büyüdü. Babası yerel bir yargıçtı – Merz’in eşi Charlotte Merz de hâkim -.
Genç yaşta CDU’nun gençlik kollarına katıldı ve askerlik sonrası hukuk eğitimi aldı. 1980’lerin sonunda CDU içinde hızla yükselmeye başladı.
Merz, bugün sert söylemleri, iş dünyası tecrübesi ve muhafazakâr tavrıyla tanınıyor. Ancak gençlik yılları, onun bugünkü imajıyla pek örtüşmüyor. Henüz okuldayken CDU’ya katılan Merz, gençlik yıllarını daha asi ve eğlenceli olarak nitelendiriyor.
Alman gazetesi Tagesspiegel’e verdiği bir röportajda gençliğinde motorla sokaklarda hız yapmaktan, arkadaşlarıyla patates kızartması satan büfelerde vakit geçirmekten ve sınıfta Doppelkopf adlı kart oyununu oynamaktan keyif aldığını anlatıyor. Der Spiegel dergisinin aktardığına göre, bir gençlik partisinde arkadaşlarıyla birlikte okulun akvaryumuna topluca işemeleri gibi ilginç anıları da var.
Ancak onun gerçekten “asi” bir genç olup olmadığı tartışmalı. Eski sınıf arkadaşlarından biri, Merz’in daha çok her tartışmada “son sözü söylemek isteyen” bir öğrenci olduğunu belirtiyor. Bugün soğuk ve otoriter bir figür olarak görülen Merz’in, aslında bira içmeyi seven ve eğlenmeyi bilen biri olduğu söyleniyor. Fakat bunu doğrulayacak net anekdotların azlığı, onun kamuoyundaki kontrollü ve mesafeli imajını destekler nitelikte.
Bugün Almanya’nın en önemli siyasi figürlerinden biri olan Merz, geçmişteki daha özgür ruhlu halinden nasıl bu kadar sert bir politikacıya evrildi sorusu, onun kişiliğine dair önemli bir tartışma noktası olmaya devam ediyor.
Merkel ile çatışma ve ilk siyasî yenilgi
Merz, 1994’te Federal Meclis’e girdi ve CDU içindeki muhafazakâr kanadın temsilcisi oldu. Özellikle ekonomi alanında daha serbest piyasacı ve iş dünyasına yakın bir çizgi benimsedi.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
2000’de Angela Merkel CDU lideri olunca, parti merkez sağa yönelmeye başladı. Merz ve Merkel arasında partinin kimliği konusunda büyük bir mücadele yaşandı.
Merkel daha pragmatik ve merkezci bir çizgi izlemek istiyordu; Merz ise CDU’nun geleneksel muhafazakâr kimliğine dönmesini savunuyordu.
2002 yılında Merkel, Merz’i CDU’nun parlamento grup liderliği görevinden uzaklaştırdı. Bu, Merz için ilk büyük siyasi yenilgiydi.
Siyaseti bıraktı, multimilyoner olarak geri döndü
Merz, 2009’da siyaseti bıraktıktan sonra Almanya’nın en büyük yatırım firmalarından BlackRock Almanya’nın denetim kurulunda yer aldı. Aynı zamanda büyük şirketlerde yönetim kurulu üyelikleri yaptı ve finans sektöründe önemli bir figür haline geldi.
2020’lerin başında kişisel servetinin milyonlarca euroyu bulduğu söyleniyordu. Hukuk geçmişi ve iş dünyasındaki bağlantıları sayesinde, özellikle Almanya’nın sanayi ve finans sektörlerinde etkili bir isim haline geldi.
Siyasetten uzak olduğu dönemde özel jet lisansı aldı ve zaman zaman özel uçağını kullanarak lüks bir yaşam sürdü. Bu yaşam tarzı, onun halktan kopuk olduğu eleştirilerine yol açtı. Ancak 2021’de Merkel siyaseti bırakınca, CDU içinde Merz’i geri getirme çabaları başladı.
Merkel’in mirasını silmek için mi geri geldi?
2021 seçimlerinde CDU, Merkel sonrası tarihi bir yenilgi aldı ve Sosyal Demokrat Parti’ye (SPD) karşı başbakanlığı kaybetti. Parti içinde büyük bir liderlik boşluğu oluştu.
Merz, 2018 ve 2021’de iki kez CDU başkanlığı için aday olmuş ancak başaramamıştı. 2022’de üçüncü denemesinde CDU başkanı seçildi.
O günden itibaren Merz, partiyi Merkel’in merkezci politikalarından uzaklaştırmaya başladı, daha muhafazakâr bir çizgiye taşıdı ve göç ve ekonomi politikalarında sert bir U dönüşü yaptı.
Merkel’in CDU’su geniş bir seçmen kitlesine hitap ediyordu. Merz, partiyi sağa çekerek geleneksel muhafazakâr seçmeni geri kazanmayı hedefledi.
AfD ile beklenmeyen yakınlaşma
Friedrich Merz, göçmen karşıtı söylemleri nedeniyle aşırı sağcı AfD ile aynı çizgiye gelmekle suçlanıyor.
Göçmenlerin Almanya’ya girişinin sınırlandırılmasını savunuyor, sosyal yardımların yalnızca Alman vatandaşlarına verilmesi gerektiğini öne sürüyor ve mültecilerin Alman refah sistemini suistimal ettiğini iddia ediyor.
Bu konulardaki sert çıkışları nedeniyle zaman zaman AfD’ye benzetildi ve CDU içinde eleştirilere maruz kaldı. 2023 yılında “Ukraynalı mülteciler Almanya’ya sosyal turizm için geliyor” sözleri büyük tepki çekti. Merz daha sonra bu sözleri nedeniyle özür diledi ancak göç konusundaki katı tutumunu sürdürmeye devam etti.
Merkel bile bu konuda sessizliğini bozarak Merz’i eleştirdi.
Göç, vergiler ve ekonomi: Seçim stratejisi neler?
Merz’in seçim kampanyasında üç ana konu öne çıkıyor.
Birincisi göç politikaları. Almanya’nın artık yeni göçmen alacak yeri kalmadığını savunan Merz, düzensiz göçü engellemek için sınır kontrollerinin artırılması gerektiğini söylüyor.
İkincisi ekonomik reformlar. Almanya’nın sanayi ve üretim sektörlerini canlandırmak için vergileri azaltmayı ve iş dünyasına daha fazla destek sağlamayı vadediyor.
Üçüncüsü ise sosyal yardımların kısıtlanması. Çalışmak isteyenlerin desteklenmesi gerektiğini savunarak, işsizlik yardımlarının azaltılması gerektiğini öne sürüyor.
Bu söylemler, hem geleneksel CDU seçmenini hem de AfD’ye kaymış muhafazakârları geri kazanmayı hedefliyor. Ancak bu yaklaşım, CDU içinde daha merkeze yakın üyelerin eleştirilerine neden oluyor.
CDU’nun geleceği: Merz kalıcı mı, gidici mi?
Merz’in liderliği CDU’yu yeniden toparladı ancak partide hâlâ bölünmeler var.
Bir grup Merkel’in merkezci çizgisine dönülmesini isterken, diğer grup daha muhafazakâr bir CDU’nun gerekli olduğunu savunuyor. Parti içinde, SPD ve Yeşiller ile bir koalisyon kurma ihtimali konuşulurken, bazıları CDU’nun sağa yönelerek AfD seçmenine göz kırpması gerektiğini düşünüyor.
Sonuç olarak Friedrich Merz, CDU’yu 16 yıl sonra ilk kez sağa çeken lider olarak Almanya’nın geleceğinde büyük bir rol oynamaya hazırlanıyor. İş dünyasındaki geçmişiyle ekonomiyi canlandırabileceğini söylüyor, göç politikalarındaki sertleşme ile muhafazakâr seçmeni kazanıyor. Ancak AfD’ye yakın söylemleri ve CDU içindeki bölünmeler en büyük zorlukları.
Almanya 23 Şubat’ta yeni bir şansölye seçecek. Merz, CDU’yu tekrar Almanya’nın merkezi yapabilecek mi, yoksa fazla muhafazakâr bir çizgiye kayarak yeni tartışmalar mı yaratacak? Bekleyip göreceğiz.
Kaynaklar: CNN, BBC, New York Times, Guardian
