Zimbabveliler 15 Kasım sabahı kendileri için yeni, diğer pek çok Afrika ülkesinin vatandaşları içinse neredeyse vakayi adiyeden bir durumla karşılaştılar: Ordu yönetime el koymuştu. Zimbabve Genelkurmayı, darbe yapmadıklarını, yönetimi de uzun süre ellerinde tutmaya niyetli olmadıklarını söylese de, sözlerinde duracaklarından emin olmak imkansız. Çünkü Afrika darbeyle gelip yeni bir darbeye kadar da koltuklarını terk etmeyen liderlere, seçimle işbaşına gelip seçimle gidenlerden daha fazla aşina. Örneğin Afrika’nın en kalabalık ülkesi Nijerya, bağımsızlığını kazanmasından bu yana geçen son 57 yılın büyük bölümünü, sivil liderlerle değil askeri cunta yönetimi altında geçirdi. Hoş, Afrika’da seçimle gelenler de iktidardan kolay kolay vazgeçmiyorlar. Zimbabve’nin devrik lideri Robert Mugabe 1987’den beri Cumhurbaşkanı idi nitekim.
Lagoslu gazeteci Yomi Kazeem Afrika’da -çoğunun bağımsızlıklarını elde etmeye başladığı- 1960’lardan itibaren toplam 40 ülkede en az 200 tane başarılı ya da başarısız darbe olduğunu hatırlatmış. Afrika’daki ülke sayısı ise 54, yani henüz darbe görmeyenlerin sayısı 14. Kazeem darbelere (başarılı ve başarısız bir arada) en çok maruz kalan ülkelerin listesini de yapmış:
Türkiye’nin de aşina olduğu askeri darbeler konusunda, Burkino Faso’nun başı çektiği görülüyor. Listeye giren 10 darbeden 6’sı 1980 yılına ait. 1980’deki 6 darbe girişiminden ikisini düzenleyen kişi (Blaise Compaore) ise nihayet 1987’de başarılı olmuş ve 2014’te bir başka darbeyle devrilene kadar ülkeyi tam 27 yıl yönetmiş.
Guinea-Bissau’da da ülkenin bağımsızlığına kavuştuğu 1974’ten bu yana henüz görev süresini tamamlayabilen Cumhurbaşkanına rastlanmamış.
Bu coğrafyadaki deneyimlerimizden de biliyoruz ki, darbeler kanlı olur: Afrika ülkelerindeki iktidar savaşları ve darbelerde öldürülen başbakan ve cumhurbaşkanı sayısı 30’u aşıyor.
Afrika’da darbe girişimlerinin akim kaldığı ülke sayısı ise sadece 3: Fas; Kenya ve Kamerun.
