Rusya ve Orta Asya ülkelerinden Suriye ve Irak’a cihadçı örgütlere katılmaya gidenlerin sayısı en az 8500. Bu tespit, ABD merkezli Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi (CSIS) uzmanlarına ait. Yayınladıkları “Suriye ve Irak’ta Rusça konuşan yabancı savaşçılar” başlıklı raporda; büyük bölümü IŞİD ve El Kaide’ye katılan bu kişilerin Rusya’nın yanısıra Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Afganistan’dan geldikleri belirtiliyor. Aralarında Çeçenistan’da edindikleri asimetrik savaş deneyimleri olan ve hepsi de Rusça konuştukları için özel birlikler oluşturan bu militanların, bomba yapımından cephe komutanlığı ve propaganda malzemesi üretimine, katıldıkları örgütlerde önemli pozisyonlara kolayca gelebildikleri kaydediliyor.
CSIS uzmanlarından oluşan ekip raporu, Rusya ve Türkiye’de güvenlik güçleri, militanlar, aileleri, siyasetçiler, akademisyenler ve din adamları ile toplam 30 mülakat yaparak hazırlamışlar. Savaşa giden söz konusu 8500 kişiden sadece 900 kadarının ülkelerine geri döndüğünü belirten CSIS, kalan 7600 kişiden çoğunun ise Türkiye, Ukrayna ve Avrupa’daki Rusça konuşan diaspora içine karıştığını yazıyor.
“Moskova militanların Türkiye’ye, Ankara da Suriye’ye gitmelerine göz yumdu”
Rapora göre Rus istihbaratı, 2011-2016 yılları arasında Rusça konuşan radikal militanların Kuzey Kafkaslar’dan Suriye’ye geçmek üzere Türkiye’ye gitmelerine göz yummuş hatta yolculuklarını kolaylaştırmış. CSIS uzmanları 2011-2014 arasında Rusya’dan göç eden 10 bin kişinin dört bin kadarının Türkiye’ye yerleştiğini, altı bin kadarının ise Suriye’ye geçtiğini tahmin ediyor.
Türkiye’deki Rusça konuşan Müslüman topluluklarının büyük bölümünün İstanbul’da Kayaşehir ve Başakşehir ile Yalova’da yaşadığı belirtilen raporda, bu insanların çoğunun cihadla ilgisi olmasa da Suriye’ye savaşmaya gidenlerin özellikle yakın zamanda Türkiye’ye göç edenlerden yardım aldığı da kaydediliyor. Buna mukabil, Suriye’ye gitmek için Türkiye’ye gelen pek çok kişinin de yine buradaki diaspora tarafından vazgeçirilmeye çalışıldığı vurgulanmış.
Atatürk Havalimanı saldırısı ve Reina katliamına kadar Türkiye’nin de Rusya gibi Rusça konuşan yabancı militanların Suriye’ye girip çıkışına göz yumduğunu yazan CSIS uzmanları, bu eylemlerin ardından ise bu kişilere yönelik operasyonların arttığı belirtiliyor. Ancak rapora göre Türkiye bu kişileri vatandaşı oldukları ülkelere iade için bildirmiyor ve sınır-dışı merkezlerinde tutuyor. Bu merkezdeki kötü koşullar nedeniyle son dönemde Türkiye’den ayrılıp Gürcistan, Mısır ve Ukrayna’ya gidenler olduğu da raporda yer alan bilgiler arasında.
