Özbekistan’ın ‘kurucu babası’, 27 yıl boyunca ülkesini demir yumrukla yöneten İslam Kerimov’un büyük kızı Gülnara Kerimova ortadan kaybolalı dört yıl oldu. New York Times gazetesi, bir zamanlar Kerimov’un halefi olacağı söylenen ama 2014’ten bu yana hiçbir yerde görünmediği için sık sık öldürüldüğüne dair söylentilerle gündeme gelen 45 yaşındaki kadının izini sürmüş, nafile. Vardıkları sonuç, Gülnara Kerimova’nın, en iyi ihtimalle ev hapsinde ama ‘tecritte’ tutulduğu. Özetle aktarıyoruz:
Gülnara Kerimova, babasının sevgili büyük kızı olarak altın çağını yaşarken, hırslı bir işkadını, sosyetik bir diplomat (İspanya büyükelçisiydi), Harvard Üniversitesi’nde öğrencilik yapan bir anne ve Wikileaks’in sızdırdığı Amerikan elçilik yazışmalarında yer aldığı şekliyle babasına güvenip istediği şirkete el koyan bir ‘hırsız kraliçe’ydi. Bu kadar da değil aslında: Guli adıyla kendi tasarladığı modelleri satışa çıkardığı bir tekstil şirketi vardı ve ‘Guguşa’ sahne adıyla pop müzik şarkıları söyleyip klipler çekiyordu.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden Steve Swerdlow, aile üyelerinden birinin talebi üzerine Gülnara Kerimova’nın akibetini öğrenmek için araştırma yapmış, diyor ki, “her yerde her şekilde karşınıza çıkan, dikkat çekmeye bayılan biriydi. 2014’ten beri adeta sırra kadem bastı.”
Kısa bir süre Kerimov’un başbakanı olarak da görev yapmış olan, şimdiki devlet başkanı Şevkat Mirziyoyev’in hükümeti geçen yıl konuya dair sessizliklerini bozarak, Gülnara Kerimova’nın ‘vergi kaçırmak, Özbek şirketlerin hisselerini ve paralarını gasp etmek ve devlet mülkünü çalmak’ suçlarından mahkum olduğunu ve beş yıl ‘özgürlüğünün kısıtlanması’ cezası aldığını duyurmuştu.
Bu ceza nerede nasıl çekilecek bilgi verilmedi, dolayısıyla bir tür ev hapsi cezası olduğu düşünüldü. Özbek hükümeti, 1 buçuk milyar dolarlık varlığı yurtdışına kaçırmakla suçlanan Gülnara Kerimova hakkında açılmış başka davalar da bulunduğunu ve tutuklu yargılandığını da vurguladı. Başsavcılık New York Times’ın konuyla ilgili başvurularına yanıt vermedi. Hükümet yetkilileri de görüş bildirmeyeceklerini söylediler.
Gülnara Kerimova’nın ölümünden önce babası ve ailwesiyle de arası açılmıştı. 2013 yılında aile içi bir gerginlik nedeniyle babasının şiddet uyguladığı iddia edilmiş, kendisi de annesi ile kzı kardeşini büyücülük yapmakla suçlamıştı. Derken önce Twitter hesabı kapatıldı, ardından köle işçi kullandığı gerekçesiyle Guli marka giysilerini moda şovlarında sergilemesi istenmedi. 2014 yılında tutuklandığından beri de ne ailesi ne de avukatları görebildi yüzünü.
Steve Swerdlow, ne Kerimova’nın olaylı bir şekilde 2002’de boşandığı eşinin ne de İngiltere’ye iltica başvurusu yapan oğlunun kendisinden haber aldığını söylüyor. Dedesi ile aynı ismi taşıyan oğlu İslam Kerimov, “21. yüzyılda nasıl olur da kimse şu basit soruya yanıt bulamaz anlamıyorum” diyor; “Annem nerede? Nerede Gülnara?”