New York Times’ta yer alan habere göre, Trump hükümetinin Kosova ile Sırbistan arasındaki sınırın yeniden çizilmesi yönündeki yorumu bölgede endişe yarattı. Plandan etkilenmesi muhtemel bölgelerdeki insanlar yer değiştirme süreciyle ilgili olarak tedirginlik yaşıyor.
Kuzeyindeki komşusu Sırbistan’dan 10 yıl önce bağımsızlığını ilan eden Kosova’da, bölgelerin takas edilmesi sonucunda sınırın yeniden çizilmesi teklifi, hafızalarda “etnik çatışmalar yeniden başlar mı?” sorusunun canlanmasına yol açıyor. Balkanlar’da 1990’larda etnik çatışmalar sebebiyle yüz binden fazla kişi hayatını kaybederken milyonlarca insan zorunlu olarak yerinden edilmişti.
Peder Janjic: Balkanlar barut fıçısına döner
Kosova’daki kadim Sırp Ortodoks Kilisesi’nden peder Sava Janjic, Kosova’da etnik kimlikler üzerinden toprakların ayrıştırılması fikrinin Balkanları bir “barut fıçısı”na çevirebileceği uyarısında bulundu. Janjic, uzun süredir etnik bölünmeler üzerine yapılan konuşmaları eleştiriyor.
Kosova’nın kuzeyinde Sırpların çoğunlukta olduğu bölgede bir Sırp Ortodoks Kilisesi.
Kosova’nın kuzeyindeki Ibar nehrinin yukarısında çoğunlukta olan etnik grup Sırplar. Bu bölgede Belgrad’ın yardımlarıyla desteklenen birkaç bin Sırp yaşıyor. Bölgenin aslında kendi okul sistemi, devlet memurları ve telefon hatlarıyla Kosova’nın diğer taraflarından ayrılan bir devlet yapılanmasına sahip olduğu belirtiliyor. 1.8 milyon nüfuslu ülkede çoğunlukta olan etnik grup Arnavutlar ile birlikte yaşayan 70 bin ile 100 bin arasında Sırp bulunuyor.
Arnavutların yaşadığı geniş coğrafyada en kadim ve saygı duyulan Sırp Ortodoks kiliselerinin bazıları mevcut. Bu manastırlardan biri de “Peder Sava”nın evi. Janjic, ABD tarafından ciddi bir biçimde ele alınan Kosova topraklarının etnik kimliklere göre yeniden şekillendirilmesi fikrinden duyduğu rahatsızlığı açıkça dile getiriyor.
Peder Sava Janjic
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Bosna’da 3 yıl süren çatışmaları sonlandıran 1995 Dayton Anlaşmaları’ndan beri, Batı’nın Balkanlar açısından sarsılmaz prensibi, Balkanlar’da sınırları etnik çizgilere göre yeniden oluşturmamak. Konuşulanların inanılmaz olduğunu belirten Peder Sava da, Avrupa’nın ve Batı’nın değerlerinin etnisiteye dayanmadığını ifade ediyor.
Sırbistan ve Kosova liderleri görüşme masasında
Ülkelerin liderlerinin yürüttüğü tartışma sürecinde, Sırbistan ile Kosova arasındaki sınırın Ibar nehri olması üzerine görüşmeler sürüyor. Bir yıldan fazla süredir Sırbistan ve Kosova devlet başkanları arasında taksim ve arazi takası üzerinden sınırın yeniden belirlenmesi meselesi üzerine konuşuluyor. Bu takasta öngörülen, Sırbistan’ın Kosova’nın kuzeyinde Sırpların çoğunlukta olduğu alanı kendi topraklarına dahil etmesi ve bunun karşılığında da Sırbistan’ın Presevo Vadisi’nin bir kısmından vazgeçmesi.
Geçen ay Avusturya’da bir panelde bir arada görüntü veren iki lider, toprak takası hususunda düşündükleri meselesine açıklık getirdi. Kosova Devlet Başkanı yaptığı açıklamada, Balkanlar’da bulunan ülkelerin, AB üyelerinin ya da diğer devletlerin, bu anlaşma sınırın düzeltilmesini içerse bile Sırbistan ile Kosova arasındaki olası barışçıl anlaşmaya karşı çıkmaması ve bu anlaşmayla ilgili endişe duymaması gerektiğini ifade etti.
Almanya ve diğer AB üyesi ülkeler ise bu açıklama üzerine derhal etnik kimlikler üzerinden yapılacak sınır düzenlemesinin bir felakete yol açabileceği uyarısında bulundu.
Sırbistan Devlet Başkanı bu ay içerisinde Kosova’nın kuzeyine gerçekleştirdiği ziyaret sırasında sınırın yeniden düzenlenmesiyle ilgili olarak henüz herhangi bir anlaşmaya yakın olmadıklarını ifade etti. Ayrıca Avrupa’dan destek almadıklarını da ifade eden Sırbistan Devlet Başkanı, bu yüzden Ibar nehrinin güneyinde, Kosova toprakları içerisinde bulunan Sırpların güç durumda olduklarını söyledi.
Bolton’dan yeni sınıra yeşil ışık
ABD’nin, Sırbistan’ın sınırın değiştirilmesi fikrini açık bir biçimde olmasa da desteklediği söylenebilir. Trump’ın ulusal güvenlik danışmanı John Bolton, geçen ay Ukrayna’ya düzenlediği bir ziyarette konuyla ilgili olarak ABD’nin politikasının iki taraf birlikte çalışır ve bir anlaşmaya varırsa, bölgesel ayarlamaları dışlamama yönünde olduğunu söylemişti.
Kosova, 17 Şubat 2008’de Sırbistan’dan bağımsızlığını ilan etti. Rusya ve Sırbistan, Kosova’nın bağımsızlığı sürecini desteklemedi. Bağımsızlığın en büyük destekçilerinden biri, NATO’nun bölgeye 1999’daki müdahalesine liderlik yapan ABD’ydi. Kosova’nın bağımsızlığı 115 ülke tarafından tanınıyor. Bu ülkeler içerisinde Sırbistan, Rusya, Çin gibi ülkeler bulunmuyor, ayrıca Kosova BM’ye, NATO’ya ya da AB’ye üye değil.
