New York Times’ın haberine göre, ABD’nin en büyük şirketlerinden General Motors’un beş otomobil fabrikasını kapatma kararı ABD Başkanı Donald Trump tarafından hiddetle karşılandı. Trump şirketin 2008 krizinden sonra devletin parasıyla kurtarıldığını hatırlatarak “Bize böyle mi teşekkür ediyorlar!” dedi ve şirketi federal vergi kredilerini kesmekle tehdit etti.
General Motors (GM) Kuzey Amerika’daki beş fabrikasını kapatıp binlerce kişiyi işten çıkaracağını açıkladığında, milyarlarca dolarlık yükten kurtularak elektrikli araçlar üretmesinin kolaylaşacağını öne sürmüştü.
Şirket pazartesi günü yaptığı açıklamada, ABD’deki dört, Kanada’daki bir fabrikayı kapatarak 6 bin kişinin işine son vereceğini açıklamıştı. Şirket, bunlarla beraber toplam 8 bin kişiyi işten çıkarmayı planlıyor.
Ancak Başkan Donald Trump, işten çıkarmalara sinirlenerek GM’yi -şirketin elektrikli araçlar geliştirebilmesini sağlayan- federal vergi kredilerini kesmekle tehdit etti: “GM ve CEO Mary Barra beni hayal kırıklığına uğrattı. Meksika ve Çin arasında hiçbir şey kapanmayacak.”
Trump attığı tweette, şirketin 2009’da devlet fonlarıyla kurtarıldığını hatırlatarak “General Motors’u ABD kurtardı, bize böyle mi teşekkür ediyorlar! Elektrikli arabalara verilenler dahil olmak üzere GM’ye verilen tüm teşvikleri geri çekiyoruz” dedi.
Böylece Detroit’in en büyük otomobil üreticisi, masraflarını kısıp kendi kaynaklarına yeniden yoğunlaşarak finansal durumunu güçlendirmek için açıkladığı plandan bir gün sonra, ABD Başkanı’na karşı kendisini savunmada buldu. Pazartesi günü hisse değeri yüzde 5 artan şirket Trump’ın açıklamalarından sonra kazançlarının yarısını kaybetti.
Beyaz Saray’ın kırgınlığı daha da görünür hale gelince, otomobil üreticisi “ABD sanayisine bağlılık” açıklamasında bulundu: “Bu yönetimin ABD sanayisindeki rekabeti geliştirmek için attığı adımları takdirle karşılıyoruz.”
GM neden fabrikaları kapatmak istiyor?
GM’nin kapatmak istediği beş fabrikadan üçü montaj fabrikası ve hepsi de şu an, satışları düşen araçları ürettiği için zarar ediyor. Lordstown’daki fabrikanın üretimi bir yılda yarıya düştü. Otomobil fabrikalarında genelde iki vardiya yapılmasına rağmen fabrikada sekiz saatlik tek vardiya yapılıyor.
Fabrikaların kapatılması iyi mi oldu?
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Bu kesin değil. GM fabrikaların “atanmamış” olduğunu, yani 2019’da şu anki araçların üretimini durdurduktan sonra hangi araçları üreteceklerinin belirsiz olduğunu özellikle belirtti.
Önümüzdeki yıl şirket ve Birleşik Otomobil İşçileri Sendikası, yeni bir toplu sözleşme için masaya oturacak. Önceki görüşmelerde sendika, şirketin fabrikaları açık tutması karşılığında maaşlardan feragat etti. Fabrikaların boşaltılması şimdi GM’nin sözleşme görüşmelerinde elini güçlendiriyor.
Şirket salı günkü açıklamasında şunu söyledi: “Bu karardan etkilenen ABD’li işçilerin pek çoğunun daha çok işçiye ihtiyaç duyduğumuz diğer fabrikalara geçme şansı olacak.” GM ayrıca, önümüzdeki 2-4 yıl içinde satışa sunmayı planladığı ondan fazla elektrikli araç üzerine de çalışıyor. Boşaltılan fabrikalardan birkaçının bu araçların üretimine ayrılabileceği düşünülüyor.
Yeni teknolojilere yatırılmış milyarlarca dolar işe yaradı mı?
Bu açık değil. Tesla şirketi on binlerce insanın lüks elektrikli araçları almaya istekli olduğunu gösterdi. Fakat bunun kârlı bir iş olup olmadığını ise henüz tam olarak kanıtlayamadı. Bu Ford, GM gibi diğer elektrikli araç üreticilerinin de paylaştığı bir sorun.
GM ve diğerleri elektrikli araçlar ürettiler, ancak her bir model için satışlar genellikle ayda birkaç bin araca denk geldi ve bu kâr elde etmek için çok az. GM dolu batarya ile 383 kilometre gitmesi beklenen Chevrolet Bolt isimli bir model üretiyor. Ancak aracın satışları, bu sene şimdiye kadar 13 binde kaldı.
Otomatik sürücü teknolojisine akıtılan dev paralara rağmen onların kâr potansiyeli ise daha da belirsiz. GM bu teknolojiye milyarlarca dolar yatırarak GM Cruise modelini yarattı, Honda ve Japon teknoloji devi SoftBank ile ortaklık yaptı.
GM bu alana giren ilklerden biri olsa da onu belirsiz bir gelecek ve ciddi rakipler bekliyor. Ford, Uber, Lyft ve Waymo gibi şirketler de sürücüsüz araçlar üzerine çalışıyor. Bu işten kâr etseler de yatırımlarını telafi etmeleri yıllar alacak.
GM’nin fabrikaları kapatması ekonomi hakkında ne söylüyor?
Aslında çok da bir şey söylemiyor. Bu üç fabrikada üretimin durdurulması GM’nin kötü bir durumda olduğu anlamına gelmiyor. Tam tersine şirket, pikap ve SUV satışları sayesinde hâlâ milyarlarca dolar kâr açıklamalarında bulunuyor. GM bu kararı, azalan küçük araç ve sedan satışları karşısında sıkışmış olduğu ve yeni teknolojilerin geliştirilmesine kaynak ayırmak istediği için aldı.
Daha geniş bir ekonomik yavaşlama elbette otomobil üreticileri için sıkıntıya sebep olabilir. CEO Barra etkenlerden birinin “kriz tedbirlerini güçlendirme” olduğunu söylerken, otomobil üreticisinin “ekonomi ve şirketin güçlü” olduğu bir zamanda harekete geçtiğine dikkat çekti. Yani, birkaç fabrikanın boşaltılması Amerikan ekonomisinin geneli için pek de önemli bir gösterge değil.
