Her gün 40 yük gemisinin geçtiği stratejik Panama Kanalı, bugün Çin ve ABD arasındaki rekabetin yeni alanı durumunda. The Guardian’ın haberine göre Pekin, Latin Amerika’daki nüfuzunu artırmak için gözünü Kanala dikti. Diplomatik ilişki kurmalarının üzerinden daha bir buçuk yıl geçmemiş olmasına rağmen Çin-Panama ilişkileri doludizgin gidiyor.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in Panama’ya yapacağı ziyaret, iki ülke ilişkilerinin geldiği noktayı göstermesi açısından önem taşıyor. Bu, 2017’nin Haziran ayında Panama’nın Tayvan ile diplomatik ilişkilerini kesmesinden bu yana, iki ülke arasında diplomatik olarak en üst seviyede yapılmış ziyaret olacak. Bununla birlikte o tarihten bugüne iki ülke arasında 28 diplomatik anlaşma ve yatırım anlaşması imzalandı.
Şi’nin ziyareti Çin ve ABD arasındaki ticaret savaşlarının ardından geldi. Panama Kanalı’nın stratejik önemi, iki taraf arasındaki gerilimle yeniden öne çıkmıştı. 1903’ten 1979’a kadar ABD’nin nüfuzu altında olan bölge stratejik olarak her iki ülke için de büyük önem taşıyor. Bugün ABD’den gelen ya da ABD’ye giden üç geminin ikisi Panama üzerinden geçiyor.
Pompeo’nun uyarısı
Geçen haziranda bölgeye ziyarette bulunan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Çin’in ziyaretlerinin her zaman vatandaşların iyiliği için olmayabileceğini ve Pekin tarafından yönetilen Çin firmalarına piyasadan ziyade ülkenin siyasetinin yön verdiğini savunmuştu.
Çin’in Panama adalarında yeni bir konsolosluk inşa etme projesi ABD’li yetkililerin Panama Devlet Başkanı Juan Carlos Varela’ya yaptığı baskının ardından rafa kaldırılmıştı. Panamalı üst düzey diplomatik kaynakların The Guardian’a söylediğine göre ise bunda ABD’nin yanı sıra yerelden gelen itirazlar da etkili olmuş: “(ABD) Kanal’ın girişine dev bir Çin bayrağının asılmasına izin verecek değildi elbette. Ama yerelden gelen baskı da önemli. Tüm bu bölgeyi Çin’e bırakmak gibi bir hamle, Varela hükumetini halk nezdinde zora sokardı.” The Guardian’a konuşan, Panama Üniversitesi’nden Euclides Tapia’ya göre de bazı Panamalılar, Çin’in bölgede “uzun süre kalmasından” ya da aslında Kanal için gelmiş olduklarından yana endişe duyuyor.
Öte yandan Panama Ticaret Bakanı Augusto Arosemena’ya göre, ülke, Çin mallarının Latin Amerika’ya açılmasında bir kapı işlevi görebilir ve küçük ülkelerin Çin’le nasıl pazarlık edebildiğini gösteren bir örnek olabilir.
