Çin’in modern İpek Yolu projesi olarak da bilinen “Bir Kuşak, Bir Yol” projesinin teşvik ve tanıtımı için düzenlediği ikinci uluslararası foruma bu yıl Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile İtalya Başbakanı Giuseppe Conte’nin de aralarında bulunduğu 37 ülkenin devlet ve hükümet başkanları katılıyor. İki yıl önceki ilk foruma Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la katılan Türkiye’nin ise bu kez yer almayacağı bildirildi.
Guardian gazetesi, Ankara’ya bu kez davet gitmemesinin Uygurlar konusunda Pekin’le yaşadığı gerilimden kaynaklanmış olabileceğini yazdı. Türkiye gibi iki yıl önce foruma katılıp bu kez geri çekilmiş görünen diğer ülkeler ise Polonya, İspanya, Fiji, Sri Lanka ve Arjantin olarak sıralanıyor.
İtalya’nın projeye katılmasına ABD tepki gösterdi
Güneydoğu Asya’yı, Afrika ve Doğu Avrupa’ya karayolları, demiryolları, limanlar ve enerji nakil hatları ile bağlamayı hedefleyen ve tahmini bütçesi 1 trilyon dolar olarak hesaplanan bu iddialı proje, 2013 yılından itibaren yürürlüğe girmişti. Başlangıçta Türkiye dahil pek çok ülkede heyecan uyandıran proje başlıca iki nedenden ötürü eski cazibesini yitirmiş görünüyor.
İlki, başta ABD olmak üzere Batılı ülkelerin, Çin’in bu proje vesilesiyle ticari ve siyasi etki alanını genişleterek küresel liderlik mücadelesinde öne geçmesinden, bu arada hassas teknoloji ve kritik altyapı unsurlarının kontrolünü de ele geçirmesinden endişe duymasıyla ilgili. ABD pek çok ülkeyi bu projeye katılmaktan alıkoymaya çalışıyor. Ama her zaman başarılı olduğu söylenemez. G-7 üyesi İtalya geçen mart ayında Çin ile proje için mutabakat zaptı imzalayarak, ABD’nin tepkisini çekti.
Borç tuzağına düşme endişesi
Çin’in bu dev ticaret ve altyapı projesinin yıldızının eskisi kadar parlamıyor oluşunun bir diğer nedeni ise, yüksek borçlanma gerekliliği ve Çin’e her geçen gün artan finansman bağımlılığı. Katılımcı ülkelerin bazıları girişilen dev projelerin inşası için Çin’den aldıkları dev kredileri şimdiden ödemeyecek hale geldi bile. Bütçe açığıyla boğuşan Malezya, ocak ayında Çin destekli 20 milyar dolarlık üç altyapı projesini iptal etme kararı almış, Pekin yönetimi projenin kapsamını ve maliyetini yarıya indirmek zorunda kalmıştı. Çin’e yüklü miktarda borcu olan bir diğer Asya ülkesi Sri Lanka ise, kredileri geri ödeyemeyince stratejik öneme sahip bir limanını 99 yıllığına Çin’e kiraya verdi.
Amerikan düşünce kuruluşu Center for Global Development’in geçen yıl yayımladığı bir rapora göre, Pekin’den “İpek Yolu fonu” alan Pakistan, Cibuti, Maldivler, Moğolistan, Laos, Karadağ, Tacikistan ve Kırgızistan’da devlet borçları sürdürülebilir olmaktan çıkmış durumda.
Çin’in modern İpek Yolu vizyonunun en önemli ayağını Londra ile Pekin’i birbirine bağlaması hedeflenen kesintisiz demiryolu projesi oluşturuyor. 30 milyar dolarlık Edirne-Kars arasında planlanan yüksek hızlı tren projesi söz konusu demiryolu hattının önemli bir ayağı. Türkiye’nin şu ana kadar içinde yer aldığı Marmaray, 3. Köprü, Bakü-Tiflis-Kars demiryolu projeleri de Demir İpek Yolu’nun orta koridorunu oluşturuyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
