ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da düzenlediği basın toplantısında IŞİD lideri Ebubekir el Bağdadi’nin Amerikan ordusunun Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib vilayetinde düzenlediği, iki saat süren “tehlikeli ve yiğit” bir operasyon sırasında, kaçarken saklandığı çıkmaz bir tünelde üzerindeki patlayıcıları ateşleyerek öldüğünü anlattı. Trump’ın kamuoyuyla paylaştıklarından ve yapılan diğer açıklamalardan hareketle, operasyonun ayrıntılarını derledik.
Operasyon bölgesi
Bağdadi operasyon sırasında, Türkiye sınırına beş kilometre uzakta, Hatay’a bağlı sınır köyü Kavacık’ın karşısındaki Brişa köyünde bir evde kalıyordu. Yerel yetkililere göre Bağdadi ve beraberindekilerin bulunduğu evin sahibi, El Kaide ile bağlantılı olduğu düşünülen, 27 Şubat 2018’de kuruluşunu duyurduğunda, medyada “Suriyeli cihadcıların kurduğu yeni çatı örgütü” olarak anılan Hurras el-Din’in (Din Muhafızları) lideri Ebu Muhammed El Halebi idi. Sözkonusu evin bir tüneller ağı üzerine geçen yıl inşa edildiği sanılıyor. İngiltere’nin Guardian gazetesi, El Halebi’nin de operasyonda ölenler arasında olduğunu yazdı.
İdlib, Suriye’de Devlet Başkanı Beşşar Esad karşıtı silahlı muhaliflerin elinde kalan son kalesi ve bölgede çok sayıda cihadcı militan bulunuyor. Türkiye’nin Rusya ve İran’la beraber garantörlüğünü üstlendiği çatışmasızlık bölgeleri kapsamında, İdlib’de 12 adet askeri gözlem noktası bulunuyor. İdlib’in batısında, güneyinde ve doğusunda ise Rusya’nın da askeri destek verdiği Suriye ordusu konuşlanmış durumda.
Operasyon öncesi
ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence pazar günü katıldığı bir televizyon yayınında, geçen perşembe günü Trump’la kendisine, Bağdadi’nin İdlib vilayetinde olduğu istihbaratının verildiğini anlattı. Başkan Trump da, operasyon emrini cumartesi günü verdiğini söyledi.
Cumartesiyi pazara bağlayan gece düzenlenen operasyon için Kuzey Irak’tan, Erbil yakınlarından sekiz helikopter kaldırıldı. Operasyona ABD’nin bölgedeki gemilerinin yanı sıra, savaş uçakları da katıldı. ABD askerlerini taşıyan helikopterlerin kısa süreliğine Türkiye hava sahasından da geçtiği, Suriye’de ise Şam yönetimi ve Rusya’nın kontrolündeki hava sahasını kullandığı bildiriliyor.
Türkiye ve Rusya’nın operasyonun detayları ya da hedefi konusunda bilgilendirilmediği ancak, hava sahasının açılması için izin alındığı kaydediliyor. “Bölgeye uçuş ve geri çıkış operasyonun çok çok tehlikeli bir kısmıydı” diyen Trump, helikopterlerin hedef binaya yaklaşmasıyla birlikte ateş açıldığını ama derhal sonlandırıldığını söylemişti.
Operasyon sırasında
Helikopterlerin operasyon bölgesine yolculuğu 70 dakika sürdü. Yerel saatle 01.00 sıralarında evin bulunduğu yerin yakınına inen helikopterlerden çıkan özel harekât askerleri ve köpekler, evin çevresini sardı. Trump “bubi tuzaklı olduğu için” ana giriş kapısının kullanılmadığını belirtmişti. ABD Başkanı “bir film gibi” izlediğini söylediği operasyonu, basın toplantısında şöyle anlatmıştı:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Bağdadi’nin çok sayıda savaşçısı ve eşlikçisi onunla beraber ölürken, operasyonda Amerikan personelinde kayıp olmadı. Sızlanarak, ağlayarak, çığlık atarak çıkmaz bir tünele kaçtıktan sonra öldü. O zamana kadar kaldığı yerleşke, içindekilerin ya teslim olması ya da vurulup öldürülmesiyle güvenceye alınmıştı. 11 küçük çocuk yara almadan evden tahliye edildi. Geriye sadece beraberinde üç çocuğu kesin ölüme sürükleyen tüneldeki Bağdadi kalmıştı. Köpeklerimiz peşinden kovalarken, tünelin sonuna ulaştı. Kendisi ve üç çocuğu öldürmek üzere bombalı yeleğini ateşledi. Bedeni tahrip olmuştu ama test sonuçları kimliğini kesin pozitif olarak doğruladı.”
Trump gazetecilerin sorularını yanıtlarken, operasyona giden askerlerin yanlarında DNA örneği götürdüklerini ve Bağdadi’nin ölümünden sadece 15 dakika sonra kimliğinin doğrulandığını da söyledi.
ABD özel kuvvetlerine bağlı askerler helikopterlerden inip ilerlemeye başladıktan sonra hedef binayı çevreleyen duvarları patlatarak askerlerin geçebileceği delikler oluşturdu. Operasyonda, çoğu Bağdadi’nin ailesine mensup dokuz IŞİD üyesinin öldüğü bildirildi. Ölenlerin arasında Bağdadi’nin iki karısı da bulunuyor.
Operasyonda yakalanan kişiler arasında yaralılar olup olmadığı ise bilinmiyor. Trump “Yakalanan IŞİD savaşçıları hapse götürüldü. Çocuklar ise birilerinin himayesinde” dedi ve daha fazla ayrıntı vermedi. ABD Başkanı operasyon sırasında, Bağdadi’nin gelecek planları ile ilgili önemli belgelerin de ele geçirildiğini söyledi ve “Bağdadi’nin yerine geçebilecek kişileri biliyoruz. Şimdiden görüş alanımızdalar” dedi.
