Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) Ekim 2019 değeri “49” olarak açıklandı. İSO, eşik değer olan 50’nin altındaki bu seviyenin “imalat sektöründe hafif bir ivme kaybına işaret ettiğini” bildirdi.
İSO açıklamasına göre, yeni siparişler ekimde yavaşlama kaydederek eylülde gözlenen büyümeyi tersine çevirdi. Anket katılımcıları, hem iç piyasada hem de ihracat pazarlarında talep zayıflığı olduğunu belirtti. Firmalar, talep koşullarındaki zorluklara üretimi hafif azaltarak cevap verdi.
Öte yandan, Türk Lirası’ndaki zayıflık ve elektrik fiyatlarındaki yükselişe bağlı olarak girdi maliyetleri artmaya devam etti. Buna rağmen girdi fiyatları enflasyonu yılın son çeyreğinin başında görece düşük düzeyde kaldı. Bu durum, firmalara, satışları teşvik etme çabalarının bir parçası olarak, üst üste ikinci ay nihai ürün fiyatlarını azaltma olanağı sağladı. Bununla birlikte, fiyatlardaki düşüş eylül ayına kıyasla hız kesti ve oldukça ılımlı düzeyde kaydedildi. Ekim ayında satın alma faaliyetlerinde hafif bir yavaşlama gözlenirken hem girdi hem de nihai ürün stoklarında azalma kaydedildi.
İSO, ekimdeki bazı zayıflık belirtilerine rağmen firmaların istihdam düzeyini artırmaya devam ettiğine de dikkat çekerek, üst üste ikinci ay büyüyen istihdamda, böylece 2018 yılı başından bu yana ilk kez arka arkaya artış gerçekleştiğini duyurdu.
İstanbul’da durum farklı
Ekimde Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) eşik değer olan 50’nin altında ölçülürken, İstanbul İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) ise üst üste ikinci ay eşik değerin üzerinde gerçekleşti ve 53,6’ya yükseldi.
İSO açıklamasına göre, müşteri talebinin güçlenmesine bağlı olarak yeni siparişler ekimde üst üste üçüncü ay artış kaydetti. Ayrıca yeni işlerdeki belirgin büyüme son 20 ayın yüksek hızında gerçekleşti. Yeni ihracat siparişleri de büyüme gösterdi ancak artış hızı toplam yeni siparişlerdekine göre daha düşük seviyede ölçüldü.
Yeni siparişlerdeki artış, imalatçıları istihdam düzeyini artırmaya teşvik etti. İstihdam artışı, Aralık 2011’den beri en yüksek hızda olmanın yanı sıra, anketin başladığı Ocak 2006’dan beri kaydedilen en yüksek oranlardan birinde gerçekleşti. Artan kapasite, üretimde de güçlü bir artışı destekledi ve üretim son dört ayda üçüncü kez büyüme kaydetti. Üretim gereksinimlerindeki artışla birlikte imalatçıların satın alma faaliyetleri güçlü bir hızda ve üst üste ikinci ay artış gösterdi. Girdi alımları genel olarak yatay seyretti ve böylece 20 aylık düşüş trendini sona erdirdi. Girdi maliyetleri enflasyonu üst üste beşinci ay gerileyerek, Ocak 2015’ten beri en düşük oranda gerçekleşti ve seri ortalamasının daha da altına düştü. Maliyet baskılarının görece azalması, firmaların satışlarını desteklemek için nihai ürün fiyatlarında indirim yapmalarına olanak sağladı ve böylece fiyatlar üst üste ikinci ay düşüş kaydetti.
