ABD Başkanı Donald Trump, yanında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, “yüzyılın anlaşması” olarak lanse edilen Ortadoğu planını açıkladı. 181 sayfalık planda İsrail’e uzun zamandır istedikleri verilirken, Filistinliler’e egemenliği sınırlandırılmış, koşullu bir devlet vaat ediliyor.
Planın lansmanı sırasında “Ben küçük işler yapmak ya da büyük sorunlardan kaçınmak için seçilmedim” diyen Trump, İsrail’in “barışa doğru büyük bir adım” attığını ve yanında gülümseyerek duran Netanyahu’nun müzakere yolunu seçtiğini söyledi. Trump, Filistin Yönetimi lideri Devlet Başkanı Mahmud Abbas’a da planı kabul etmesini salık vererek, “Yıllardır gelişemiyorsunuz. Kabul edin, Filistin de bu planla sonunda bağımsız ve harika bir devlet olsun. Barış yolunu seçerseniz ABD ve diğer ülkeler size destek olacak” dedi. Filistinliler’e 50 milyar dolarlık uluslararası yatırım da vaat eden Trump, “Vizyonum iki tarafa da kazan-kazan fırsatı sunuyor: Filistinliler’in kuracağı devletin İsrail’in güvenliğine tehdit oluşturması riskini ortadan kaldıran, gerçekçi bir iki devletli çözüm” diye konuştu.
Planda:
- Kudüs İsrail’in bölünmez başkenti olarak yer alıyor, Filistinliler’e de kentin kuzeydoğusunda başkent yapmaları için yer gösteriliyor (Netanyahu sözkonusu yerin Kudüs’ün hemen dışında Filistinliler’in yaşadığı Abu Dis mahallesi olduğunu söyledi. Abu Dis 2000 yılında da dönemin İsrail Başbakanı Ehud Barak tarafından Filistinliler’e gelecekteki devletlerinin başkenti olarak önerilmişti).
- İşgal altındaki Batı Şeria’da inşa edilmiş Yahudi yerleşimlerinin büyük bölümü İsrail devletinin toprağı kabul ediliyor;
- İşgal altındaki Batı Şeria’nın yaklaşık üçte birini oluşturan Ürdün Vadisi de İsrail devletinin sayılıyor;
- Filistinliler’e ordu bulunmayan ve hava ile deniz kontrolü İsrail’e ait olacak bir tür devlet kurmaları öneriliyor;
- Mısır sınırındaki çölün bir bölümü gelecekteki Filistin devletine veriliyor
- Filistinli mültecilere geri dönüş hakkı tanınmıyor.
Mahmud Abbas: “Haklarımız satılık değil”
Planın İsrail ve barış için harika olduğunu söyleyen Netanyahu, Trump’a da “İsrail’in Beyaz Saray’daki gelmiş geçmiş en büyük dostusunuz” dedi. İsrail Başbakanı, Filistinlilerle anlaşma yapılana kadar “statüko”nun korunacağını söyledi; Filistinlilerle anlaşmaya varılmasının ise yıllar almasını beklediğini sözlerine ekledi. Netanyahu, İsrail’in Filistinliler’e ancak “koşullu ve sınırlı egemenlik” tanıyacağının da altını çizdi.
Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas televizyon konuşmasında Trump ve Netanyahu’ya seslenerek “Kudüs satılık değildir. Haklarımız satılık değildir” dedi. Abbas’ın “başarısızlığa mahkûm bir komplo” olarak nitelediği plan için, Hamas Sözcüsü Sami Ebu Zühri de “saçmalık” nitelemesi yaptı, “Trump ve planı tarihin çöplüğüne gidecek, Filistin galebe çalacak” dedi.
Dışişleri: “Filistin topraklarını gasp etmeyi hedefleyen bir ilhak planı“
Türkiye Dışişleri Bakanlığı da planı sert bir dille eleştirdi. Yapılan yazılı açıklamada, “ABD’nin sözde barış planı ölü doğmuştur. Bu plan, iki devletli çözümü öldürmeyi ve Filistin topraklarını gasp etmeyi hedefleyen bir ilhak planıdır. Filistin halkı ve toprakları parayla satın alınamaz. Kudüs kırmızı çizgimizdir. İsrail’in işgal ve zulmünü meşrulaştırmaya yönelik adımlara izin vermeyeceğiz. Kardeş Filistin halkının daima yanında olacağız. Filistin topraklarında bağımsız Filistin için çalışmaya devam edeceğiz” denildi. Açıklamada ayrıca, Filistin’in kabul etmeyeceği hiçbir planın desteklenmeyeceği kaydedilerek, işgal politikalarına son vermeden Ortadoğu’ya barış gelmeyeceği de vurgulandı.
Savaşla ele geçirilmiş, işgal edilmiş topraklarda egemenlik iddiası, yani ilhak, uluslararası hukuka aykırı. İsrail Batı Şeria’nın üçte ikisini 1967’de işgal etti. İşgal altındaki toprakların yarısından fazlasında ise uluslararası hukuka aykırı olarak Yahudi yerleşimleri inşa etmiş durumda. ABD geçen kasım ayında Batı Şeria’daki Yahudi yerleşimlerini uluslararası hukuk ihlali olarak görmeyeceğini açıklamıştı. Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıyan ABD, İsrail’in Suriye’de işgal ettiği Golan Tepeleri’nin ilhakına da onay vermişti.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
