İdlib’de 33 Türk askerinin hayatını kaybetmesinin ardından, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg saldırıyı kınayarak “tüm taraflara gerilimi azaltmaları” çağrısında bulundu.
Türkiye’nin talebi üzerine NATO üyelerini istişare için toplantıya çağıran Genel Sekreter Stoltenberg ittifakın, kurucu Vaşington Anlaşması’nın dördüncü maddesi çerçevesinde bugün toplanacağını da duyurdu.
Dördüncü madde, daha önce dördü Türkiye‘nin biri de Polonya‘nın çağrısı ile toplam beş kez hayata geçirildi. Türkiye, 2003’te Irak Savaşı sırasında, 2012’de Suriye’de silahsız bir Türk F-4 keşif jetinin düşürülmesi ve Suriye’den Türkiye’ye havan topu atılması ardından ve 2015’te de IŞİD’in ülkenin toprak bütünlüğüne yönelik tehditleri nedeniyle dördüncü maddeden hareketle istişare toplantısı talebinde bulunmuştu.
Dördüncü maddede “Taraflardan herhangi biri, taraflardan birinin toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı ya da güvenliğinin tehdit edildiğini düşündüğü zaman, tüm taraflar birlikte danışmalarda bulunacaklardır” deniliyor.
Türk askerlerini İdlib’de hedef alınması sonrasında, kısaca müşterek savunma maddesi olarak bilinen Vaşington Anlaşması’nın beşinci maddesinin uygulanır olup olmadığı tartışılıyor.
Beşinci maddede şöyle deniliyor:
“Taraflar, Kuzey Amerika’da veya Avrupa’da içlerinden bir veya daha çoğuna yöneltilecek silahlı bir saldırının hepsine yöneltilmiş bir saldırı olarak değerlendirileceği ve eğer böyle bir saldın olursa Birleşmiş Milletler Yasası’nın 51. maddesinde tanınan bireysel ya da toplu öz savunma hakkını kullanarak, Kuzey Atlantik bölgesinde güvenliği sağlamak ve korumak için bireysel olarak ve diğerleri ile birlikte, silahlı kuvvet kullanımı da dahil olmak üzere gerekli görülen eylemlerde bulunarak saldırıya uğrayan taraf ya da taraflara yardımcı olacakları konusunda anlaşmışlardır. Böylesi herhangi bir saldın ve bunun sonucu olarak alınan bütün önlemler derhal Güvenlik Konseyi’ne bildirilecektir. Güvenlik Konseyi, uluslararası barış ve güvenliği sağlamak ve korumak için gerekli önlemleri aldığı zaman, bu önlemlere son verilecektir.”
