Amerika Birleşik Devletleri (ABD) merkezli hijyen ve kozmetik ürünleri devi Johson & Johnson, ürettiği koronavirüs aşısı için klinik deneylerin son aşamasını başlattı. Bugüne kadarki çalışmalarında olumlu sonuç alan Johnson & Johnson’ın ürettiği aşı, son aşama testlerini de başarıyla geçerse, rakiplerinden farklı olarak dondurulmadan saklanabilecek ve koronavirüse karşı tek dozda etkin koruma sağlayacak.
Derleyen: Özge Çakır Somlyai
Johnson & Johnson, ürettiği koronavirüs aşısının üçüncü aşama testlerine ABD’deki diğer ilaç firmalarına göre daha geç başlıyor. New York Times’ın haberine göre şirket, 60 bin katılımcıyla ülkedeki en geniş kapsamlı koronavirüs aşı testlerinden birini yapmayı planlıyor. Uzmanlar, başarıya ulaştığı takdirde Johnson & Johnson’ın bu aşıyla rakiplerine karşı önemli avantajlar elde edeceği görüşünde. Dondurulmadan muhafaza edilebilecek aşılar, tek dozda koronavirüse karşı koruma sağlayabilecek.
West Virginia Üniversitesi’nin tıbbi araştırmalar biriminin bölüm başkan yardımcısı Dr. Judith Feinberg, “Aşının tek dozda başarıya ulaşması harika olur” dedi. Dr. Feinberg, aşının başarılı olup olmadığını anlamanın tek yolunun, bazı katılımcılara aşı yapılırken bazılarına ilaç yerine verilen etkisiz madde yani plasebo uygulanan üçüncü aşama klinik testlerinden geçtiğini belirtti. Eğer bu testlerde başarıya ulaşılırsa, Johnson & Johnson tarafından üretilen aşı koronavirüs salgınıyla mücadelede başarıya önemli ölçüde yaklaşmamızı sağlayabilir.
Deneyler pazartesi günü başladı. Johnson & Johnson Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Bilim Kurulu Başkanı Dr. Paul Stoffels, salı günü düzenlediği basın açıklamasında şirketin yıl sonuna kadar “aşının etkili ve güvenli olup olmadığından emin olacağını” söyledi. Dr. Stoffels ayrıca, şirketin bugüne kadar yürüttüğü çalışmalara ve bu çalışmalarda elde ettikleri başarıya dair detaylı bilgileri yakın zamanda şirketin resmi internet sitesinde yayınlayacaklarını belirtti.
Johnson & Johnson’ın üçüncü aşama klinik testlerine başladığı aşı, koronavirüsten alınan gen örneğini insan vücuduna taşımak için aracı olarak bir adenovirüs (üst solunum yolları enfeksiyonuna neden olan bir çeşit virüs) kullanıyor. Adenovirüsün enjekte edildiği hücre koronavirüste yer alan proteinleri üretiyor, ancak virüsün kendisi hücrede üreyemiyor. Aşının uygulandığı bireyin bünyesi, bu proteinler sayesinde, koronavirüse karşı mücadele edebiliyor.
Johnson & Johnson’ın adenovirüs kullanarak ürettiği aşılar, Moderna ve Pfizer gibi iki büyük ilaç firmasının mesajcı RNA (mRNA) kullanarak ürettiği aşıların aksine, dondurulmadan saklanabilir. Aşının dondurulmaya gereksinim olmadan saklanması ve dağıtımının yapılması, özellikle son teknoloji tıbbi araç gereçlere sahip olmayan bölgelerde aşının yaygın olarak uygulanmasında önemli bir avantaj sağlayabilir.
Moderna ve Pfizer tarafından üretilen aşıların koronavirüse karşı etkili olabilmesi için aynı birey üzerinde iki doz uygulama yapılması gerekiyor. Boston’daki Beth Israel Deaconess Medical Center’dan Virolog Dr. Daniel Barouch, 2000’lerin başında adenovirüs kullanılarak üretilen aşılarla ilgili araştırmaları yürüten ekibin başındaydı. Johnson & Johnson, yine aynı yöntemle ürettiği aşıyı, Ebola ve HIV gibi virüslere karşı kullandı. Yaklaşık 100 bin kişi adenovirüs yöntemiyle üretilen bu aşılar sayesinde bu hastalıklardan kurtuldu ve herhangi bir yan etkiye rastlanmadı. Dr. Barouch, “Koronavirüsten tek dozda kurtulabildiğimizi bir düşünsenize. Çok daha kolay olurdu” dedi.
