Haber & Kamera & Kurgu: Cemre Su Arvas & Ali Macit
Türkiye’nin makroekonomik verileri ışığında İstanbul’un Fındıkzade ve Ortaköy semtlerinde vatandaş ve esnafa enflasyonun hayatlarını nasıl etkilediğini sorduk. Semtler arasında fiyat farklılıkları yüksek olmasına rağmen, iki semtin vatandaşları bir konuda hemfikir: “Alım gücü düştü.”
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) eylül ayı için açıkladığı verilere göre, tüketici fiyatları endeksinde yüzde 11,75 artış yaşanırken gıda ve alkolsüz içeceklerin fiyatı yüzde 14,95 arttı. Yurtiçi üretici fiyat endeksi yıllık bazda yüzde 14,33 artarken tarım ürünleri üretici fiyatları ise yüzde 18,48 yükseldi.
Gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH), 2020 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 9,9 azaldı. Mal ve hizmet ihracatı yüzde 35,3 azalırken, mal ve hizmet ithalatında da yüzde 6,3’lük azalma yaşandı.
İstihdam edilenlerin sayısı ise temmuz ayında 2019 yılının Temmuz ayına göre 1 milyon 254 bin kişi azaldı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın verilerine göre ise dolar ve euro kurları ise 16 Ekim Perşembe günü piyasalar kapandığında şu şekildeydi:
Türkiye’nin makroekonomik verileri yukarıda görüldüğü gibiyken gıda fiyatları ise semtten semte büyük değişiklik gösteriyor. Fakat ortalama fiyatlar şöyle:
Medyascope olarak İstanbul’un farklı semtlerindeki esnaf ve müşterilerle fiyatların kendilerine nasıl yansıdığını sorduk.
Beşiktaş Ortaköy Ulus Pazarı’ndaki sebze tezgâhtarı, alım gücünün düşüşte olduğunu vurgulayarak masrafların yüksekliğine dikkat çekti: “Yöreden toplanan ürün İstanbul’a gelene kadar fiyatlar şişiyor. Bizim de satış gücümüz azaldı. Ürün yok. Geçen sene ekilen tohumla bu sene ekilen tohum aynı verimi vermiyor. Her sene sebze meyve azalıyor. Artık taneyle satıyoruz.”
Ortaköy Doğa Şarküteri ile peynir fiyatları hakkında konuştuk. Geçen seneye göre fiyatlarda yüzde 20’lik artış olduğunu belirten yetkili, dolar kurunun yükselmesiyle plastik fiyatlarındaki artış yüzünden ambalajın da daha maliyetli olduğunu, bu yüzden fiyatların arttığını söyledi.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Ortaköy Fırın’ın sahiplerinden Ferit Zorlu, “40 senenin üzerinde fırıncılık yapıyorum, ilk defa böyle bir durumla karşı karşıyayız. Bir ay içinde yaklaşık üç kez un fiyatlarına zam geldi. Üç ay evvel 100yüz liraya aldığımız unu şu anda 150 liraya alıyoruz” diye konuştu.
Ortaköy Ulus Pazarı’nda mandalinanın kilosu 15 lira iken, Fatih’teki Fındıkzade Cuma Pazarı’nda 3,5 liraya bile mandalina bulunuyor. Benzer bir fark pembe domates için de geçerli. Pembe domatesin kilosu Ortaköy’de 15 lira ancak Fındıkzade’de 6 liraya bulabiliyorsunuz. Aradaki bu farkın sebebini sorduğumuz Fındıkzade esnafı, “Muhit farkı var, kalite farkı var. Ortaköy’e A kalite mal geliyor. Buraya gelenler ikinci kalite” dedi ve kiralar arasındaki farka da dikkat çekti.
Hayat pahalılığını esnafa ve müşterilere sorduğumuzda, alım gücünün azaldığı konusunda herkes hemfikir oldu. Fındıkzade esnafı, “Eskiden 100 lirayla istediğini alıyordu vatandaş, şimdi ise ya meyve ya sebze alıyor, ikisini birden alamıyor. Eskisi gibi değil” diye durumu özetlerken, vatandaş da esnafı doğruladı: “Eskiden 100 lirayla alışverişimi yapıyordum, şimdi 200 lirayla gidemiyorum alışverişe. Her şey çok pahalı. Bir kişinin çalışmasıyla geçinilecek gibi değil.”
Pazarda balık tezgâhı olan Kenan Yılmaz da şöyle konuştu: “Gariban nasıl yesin ki, hamsinin kilosu 20 lira. Adam şimdi 2 bin 500 lira maaş alıyor, nasıl yesin? Aslında şu anda Türkiye’de ekonomik kriz var. Her şey iki-üç katına çıktı. Mazot 6 lira oldu, bunun tayfası var, işçisi var, geliri gideri var. Fiyatlar şu anda normal… Kazançlar aynı ama her şeyin fiyatı yükseldi. Gelir gideri karşılamaz hale geldi. Bakan diyor ya, ‘Dolarla mı maaş alıyorsunuz’ diye. Dolarla maaş almıyoruz ama her şey dolar üzerinden hesaplanıyor.”
