İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch-HRW), Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde yaşayan Uygur Türkleri’ni “büyük veri” (big data) teknolojileri vasıtasıyla kitlesel olarak gözetlediğini ve keyfi olarak gözaltına aldığını ileri sürdü.
HRW tarafından çarşamba günü (9 Aralık) paylaşılan bir raporda, Çin’in Sincan bölgesinde yaşayan Uygurlar’a yönelik keyfi uygulamalarında “büyük veri” (big data) ile donatılmış teknolojilerin kullanıldığına vurgu yapıldı.
HRW, bölgedeki polislere ait verileri ve Çin tarafından büyük veri teknolojisi araçlarıyla tutuklanan iki bin kişilik bir listeyi raporla birlikte paylaştı. HRW’ye göre sızdırılan liste, “Çin’in Sincan’daki Uygur Türkleri’ne yönelik acımasız baskısının teknoloji tarafından nasıl beslendiğinin” bir kanıtı.
Örgüt, 2016 yılından 2018 yılına kadar tutuklananların listesini anonim bir kaynaktan elde ettiğini ve bu kaynağın kısa süre önce de Çin Sincan Uygur Özerk Bölgesi‘ndeki Aksu şehrinde bulunan bir tesisin içinden görsel-işitsel içerik sızdırdığını açıkladı.
Listedeki insanların yalnızca yaklaşık yüzde 10’unun terörizm veya radikalleşme nedeniyle tutuklandığını belirten HRW, anonim kaynağının ifşa olmasından endişelendiği için listenin içeriğinin tamamını paylaşmadı.
HRW’ye göre, yetkililerin büyük veri teknolojilerini kullanma konusunda en sık başvurduğu yol, Sincan’daki gözetleme sistemlerinden veri toplayan Entegre Ortak Operasyonlar Platformu (Integrated Joint Operations Platform – IJOP) adlı bir cep telefonu programı. Bu program sayesinde yapılan takip sonucu, yalnızca yurtdışındaki akrabalarıyla görüşen kişiler bile hiçbir yasadışı faaliyette bulunmamalarına karşın güvenlik güçleri tarafından “şüpheli” olarak işaretleniyor.
ABD merkezli araştırma şirketi IPVM de salı günü (8 Aralık) açıkladığı raporda, Çin merkezli teknoloji şirketi Huawei’in Sincan’da yaşayan Uygurlar’ın yüzlerini tanıma ve polise uyarı gönderme üzerine kurulu bir yüz tanıma yazılımını test etmeye dahil olduğunu açıkladı. Huawei ise konu hakkında henüz bir açıklama yapmadı.
Büyük veri, bilgisayarlarda ve akıllı telefonlarda bulunanan arama motorları verileri, sosyal medya paylaşımları, fotoğraf arşivleri ve şirket raporları gibi milyonlarca farklı verinin anlamlı ve işlenebilir hale dönüştürülmüş bir biçimi olarak biliniyor.
Derleyen: Sema Kahriman
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
