Amerika Birleşik Devletleri (ABD) merkezli Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), 2020 yılı raporunu yayımladı. Rapora göre Türkiye bu yıl, mesleki faaliyetleri yüzünden hapis cezasına çarptırılan gazeteci sayısı sıralamasında Çin’in ardından ikinci sırada yer aldı.
Türkiye, dünya sıralamasında ikinci
Elena Besier tarafından hazırlanan CPJ özel raporuna göre, devletlerin koronavirüs haberlerine karşı düşmanca tutumu ve siyasi karışıklıklara dair haber yapılmasını engelleme çabaları sonucunda, dünya çapında mesleki faaliyetlerinden ötürü hapsedilen gazetecilerin sayısında, 2020 yılında yeni bir rekora imza atıldı. Raporda, 1 Aralık itibarıyla dünyada 274 gazetecinin cezaevinde tutulduğunun altı çizildi, cezaevinde en çok gazetecinin olduğu ülkelerin Çin, Türkiye ve Mısır olduğu açıklandı. Rapora göre Çin’de 47, Türkiye’de 37 ve Mısır’da ise 27 gazeteci hapiste. Bu üç ülkeyi, herhangi bir suçtan dolayı hüküm giymemiş gazetecileri hapiste tutmak için çaba harcayan Suudi Arabistan, Belarus ve Etiyopya izliyor.
“Türkiye gazetecilerin hukuksuz yargılanmasına izin veriyor“
Rapora göre, Türkiye’de cezaevinde olan 37 gazetecinin tamamı hakkında devlete karşı işlenen suçlardan ötürü dava açılmış durumda. Türkiye’de hapse atılan gazeteci sayısının 2016’daki darbe girişiminin akabinde artmasının ardından, 2020’de düşüşe geçtiği belirtildi. Bunun sebebi olarak da medya kuruluşlarının kapatılması veya bu kuruluşların hükümet yanlısı iş insanları tarafından satın alınması gösterildi. Tüm bu sonuçlar göz önünde bulundurulduğunda, “özgür medyanın yok edildiği Türkiye’de artık gazetecilerin tutuksuz yargılanmasına izin verildiği” belirtildi.
Raporda ayrıca, “CPJ’nin rapor hazırlığı sürecinde Türk yetkililer, eleştirel haberleri nedeniyle Kürt yanlısı Mezopotamya Haber Ajansı’nda çalışan en az üç gazeteciyi tutukladı. Bu gazeteciler arasında yer alan ve bir haberinde askeri personelin iki köylüyü gözaltına alıp, işkence edip, helikopterden attığını ve köylülerden birinin daha sonra hayatını kaybettiğini iddia eden Cemil Uğur da vardı. Türk yetkililer, tutuklamaya direnen sivillerin yaralandığını açıkladı” denildi.
Raporda, koronavirüs salgını nedeniyle mahkemelerin faaliyetlerinin ertelendiğinin ve bu durumun yargılanan gazeteciler için kaygı sebebi olduğunun da altı çizildi.
CPJ’nin yıllık raporunda göze çarpan diğer başlıklar ise şöyle:
- Hapisteki gazetecilerin üçte ikisi terörizm veya yasaklı gruplara üyelik gibi devlete karşı işlenen suçlar kategorisi kapsamında suçlandı.
- Hapisteki gazetecilerin yüzde 19’u neyle suçlandığını bilmiyor; bu 53 gazetecilerin yarısından çoğu Eritre ve Suudi Arabistan hapishanelerinde tutuluyor.
- Dünya çapında hapisteki gazetecilerin neredeyse tamamı kendi ülkeleri tarafından hapse mahkûm edilmiş durumda. CPJ’nin tespitlerine göre Çin, Eritre, Ürdün ve Suudi Arabistan hapishanelerinde en az yedi yabancı veya çifte vatandaşlık sahibi gazeteci bulunuyor.
- Hapisteki gazetecilerden yüzde 13’ü kadın. Bunlardan bazıları Suudi Arabistan’da kadın hakları üzerine haber yapan gazeteciler. Belarus’taki protestoları takip eden çok sayıda kadın gazeteci tutuklandı.
Rapora buradan ulaşabilirsiniz.
Derleyen: Senem Görür
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
