ABD’nin başkenti Vaşington’daki Kongre binasına çarşamba günü (6 Ocak) Başkan Donald Trump destekçileri tarafından yapılan saldırının yankıları sürüyor. Trump, Twitter hesabı açıldıktan sonra paylaştığı video mesajla başkanlık görevinin Joe Biden’a geçeceğini bir kez daha kabul ederken Biden, Kongre’yi basanları “yurtiçi teröristler” olarak tanımladı. Kongre baskınında hayatını kaybedenlerin sayısı beşe, tutuklananların sayısı 68’e yükselirken olaya karışan birçok isim hâlâ aranıyor. Beyaz Saray’da ve Trump’ın kabinesinde istifa dalgası hızla yayılırken Trump’a yönelik görevden alma ve azledilme tartışmaları da büyüyor.
Trump, görevin Biden’a geçeceğini bir kez daha kabul etti, Biden Kongre’yi basanları “yurtiçi teröristler” olarak tanımladı
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, çarşamba günü (6 Ocak) başkent Vaşington’daki ABD Kongresi binasında çıkan olaylara dair paylaştığı gönderiler sebebiyle sosyal medya platformu Twitter tarafından kendisine uygulanan 12 saatlik paylaşım engelinin kaldırılmasından sonra platform üzerinden videolu bir mesaj yayınladı. Trump, paylaştığı mesajda “Şiddet eyleminde bulunanlar bizim ülkemizi temsil etmiyor ve yaptıklarının bedelini ödeyecekler” dedi. Kongre binasına girenlerin ABD demokrasisinin merkezini “kirlettiğini” belirten Trump, ”Kongre seçim sonuçlarını onayladı. Yeni yönetim 20 Ocak’taki yemin töreniyle görevine başlayacak. Bu noktadan sonra pürüzsüz, düzenli ve hatasız bir geçiş sürecine yoğunlaşacağım. Şimdi yaraları sarma ve uzlaşı zamanı” diyerek başkanlık görevinin Biden’a geçeceğini bir kez daha kabul etti.
Reuters’a konuşan Beyaz Saray’a yakın dört kaynak, Trump’ın olayların ardından kendisini birkaç sıkı destekçisiyle birlikte Beyaz Saray’da izole ettiğini ve yardımcısı Mike Pence dahil olmak üzere kendisini engellemeye “cesaret eden” Cumhuriyetçiler’e tepkili olduğunu belirtti.
ABD’nin seçilmiş başkanı Joe Biden da çarşamba günü Kongre binasında yaşananları Trump’ın kışkırtmalarının tetiklediğini belirterek, olayları “hukukun üstünlüğüne yapılan bir saldırı ve ABD tarihinin en karanlık günlerinden biri” olarak tanımladı. Perşembe günü Delaware eyaletinin Wilmington şehrinde kameraların karşısına geçen Biden, Kongre binasına giren Trump destekçilerininin protestocu olarak değil “yurtiçi teröristler” olarak tanımlanması gerektiğini söyleyerek, “Onlara protestocu demeyin. Onlar isyancı bir güruhtu. Yurtiçi teröristlerdi” dedi. Biden ayrıca, çarşamba günkü olaylara yapılan müdahalelerle yaz aylarında bütün ülkeye yayılan George Floyd protestolarındaki polis müdahalelerinin eşit olmadığını belirterek “Kongre binasına girenler siyah protestocular olsaydı tamamen farklı bir muamele görürlerdi” diye konuştu.
Kongre baskınında hayatını kaybedenlerin sayısı beşe yükseldi
Kongre baskını hakkındaki soruşturma sürerken çıkan olaylar sırasında hayatını kaybedenlerin sayısı beşe yükseldi. ABD Kongre Binası (Capitol) Polis Departmanı, binada görev yapan polis memuru Brian Sicknick’in, tedavi gördüğü hastanede perşembe günü hayatını kaybettiğini duyurdu. Yapılan açıklamada, Sicknick’in baskını yapan Trump destekçilerine müdahale ederken kurduğu “fiziksel etkileşim” sebebiyle yaralandığı ve kaldırıldığı hastanede hayatını kaybettiği belirtildi.
Olaylarda, Kongre’yi basan Trump destekçileri arasında bulunan ve eski bir ABD Hava Kuvvetleri gazisi olan Ashli Babbit (35) adlı kadın ve henüz kimlik bilgileri paylaşılmayan üç kişi, polis tarafından vurularak hayatını kaybetmişti.
Öte yandan Vaşington Polis Teşkilatı Şefi Robert Contee, 60’ı erkek sekizi kadın toplam 68 kişinin Kongre binasına yapılan baskın ile bağlantılı olarak tutuklandığını açıkladı. Çıkan olaylarla ilgili ellerinde fotoğraf veya bilgi olan vatandaşların bunları yerel polis yetkilileriyle paylaşmalarını istediklerini belirten Contee, Kongre baskınının sembol isimlerinden biri haline gelen QAnon Shaman lakaplı Jake Angeli ve birçok diğer ismin ise hâlâ arandığını söyledi.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Beyaz Saray’da ve Trump’ın kabinesinde istifa dalgası devam ediyor
Vaşington’daki Kongre baskınının ardından Trump’a ve Cumhuriyetçi Parti’ye yakın isimlerden istifa edenlerin sayısı artıyor. Perşembe günü, Ulaştırma Bakanı Elaine Chao’nun istifa edeceğini açıklamasının ardından Eğitim Bakanı Betsy DeVos da Trump’ın kabinesinden istifa eden ikinci bakan oldu. İstifa eden Ulaştırma Bakanı Chao, aynı zamanda ABD Senatosu’nun Çoğunluk Lideri Cumhuriyetçi Mitch McConnell’ın eşi.
Reuters’ın haberine göre, Trump’ın kabinesinin yanı sıra, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi’nde (NSC) de büyük bir istifa depremi yaşanıyor. Cuma günü (8 Ocak) konseyin Afrika işlerinden sorumlu kıdemli yöneticisi Erin Walsh, Savunma Politikası kıdemli yöneticisi Mark Vandroff, Kitle İmha Silahları kıdemli yöneticisi Anthony Rugierro ve Ortadoğu ve Kuzey Afrika ilişkilerinden sorumlu kıdemli müdür Rob Greenway istifa ettiklerini açıkladı.
Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Yardımcısı Matt Pottinger, Ulusal Güvenlik Konseyi’nin Avrupa ve Rusya işlerinden sorumlu kıdemli yetkilisi Ryan Tully, Beyaz Saray Genel Sekreter Vekili ve ABD’nin Kuzey İrlanda Temsilcisi Mick Mulvaney de dün istifa ettiklerini açıklamıştı. ABD medyası, NSC’deki istifaların devam edebileceğini vurguladı.
Donald Trump’ın eşi Melania Trump’ın Özel Kalem Müdürü olarak görev yapan Stephanie Grisham, Kongre’de yaşanan olaylar nedeniyle görevinden ayrıldığını açıklayan ilk isim olurken Grisham’ın ardından Beyaz Saray Basın Sekreterliği Vekili Sarah Matthews ve Beyaz Saray Sosyal İşler Müdürü Rickie Niceta da görevlerinden ayrıldıklarını açıklamıştı.
Öte yandan New York Times gazetesinde yer alan habere göre, Kongre Binası (Capitol) Polis Departmanı Şefi Steven Sund da Kongre liderleri tarafından kendisine yapılan baskı sebebiyle istifa etmeyi düşünüyor. Yaklaşık iki bin memurun görev yaptığı Capitol Polis Departmanı, çarşamba günkü baskın sırasında Trump destekçilerine yeterli müdahalede bulunmayarak olayların büyümesine sebep olmakla suçlanmıştı. Olaylarda 50’den fazla polis memuru yaralanırken bazı protestocularla özçekim yaptıkları videolarla sosyal medyada gündem olan Capitol polis memurları, şu ana kadar tutuklanan 68 kişiden yalnızca 14’ünü olay yerinde gözaltına alabildi.
Trump’a yönelik görevden alma ve azledilme tartışmaları büyüyor
Vaşington’daki olaylı günün ardından, Trump hakkındaki görevden alma tartışmaları da büyüyor. Hem Demokratlar hem de Cumhuriyetçiler, yaşananlardan Trump’ı sorumlu tutarken 20 Ocak’ta görevini Biden’a devredecek Trump’ın, görevinin bitişine iki haftadan az bir süre kala ABD Anayasası uyarınca görevden alınması ya da hakkında azil süreci (impeachment) başlatılması gerektiğini öne süren kişilerin sayısı artıyor.
Trump’ın görevinin sonlandırılması için iki yol var. Bu yollardan ilki, kabineye ya da Kongre’ye, başkanın görevini yerine getiremediği durumlara müdahale etme yetkisi tanıyan ABD Anayasası’nın 25. ek maddesinin uygulanması. 25. ek maddenin uygulanabilmesi için, Trump’ın yardımcısı Mike Pence’in ve Trump tarafından oluşturulan kabinenin çoğunluğunun Trump’ın başkanlık görevlerini yerine getiremeyeceğini beyan etmesi ve onu görevden alması gerekiyor. Trump’ın görevinin sonlanması için ikinci yol ise hakkında daha önce de gündeme gelen azil süreci (impeachment). Anayasa azil yoluyla ABD Kongresi’ne, başkanın “ihanet, rüşvet ve ağır suç ya da kötü davranış” gibi suçlarda bulunduğuna kanaat getirilmesi halinde görevden alma yetkisi veriyor.
ABD’nin Demokrat Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, dün yaptığı açıklamada Anayasa’nın 25. ek maddesinin yürürlüğe sokulması ve Trump’ın görevden mümkün olan en kısa sürede uzaklaştırılması gerektiğini söyledi. Pelosi, Trump için ‘‘Demokrasimiz ve halkımız için çok tehlikeli’’ derken 25. ek maddenin uygulanmasına yönelik çabalarının başarısız olması durumunda azil sürecinin de gündeme alınması gerektiğini belirtti.
Demokrat Temsilciler Meclisi üyesi Ilhan Omar, Başkan Donald Trump’ın azledilme sürecini başlatacak yasa tasarısı metninin hazırlandığını duyurdu. Yasa tasarısı kabul edilirse Trump’ın azledilme sürecine yönelik ilk oylama Temsilciler Meclisi’nde yapılacak.
Bununla birlikte Cumhuriyetçi Maryland Valisi Larry Hogan ve Temsilciler Meclisi üyesi Adam Kinzinger, Trump’ın başkanlığı bırakması gerektiğini söyledi. ABD’de Cumhuriyetçiler’in önde gelen yayınlarından biri olarak görülen Wall Street Journal da perşembe akşamı Trump’ı istifaya çağırdı.
Ulusal Muhafızları Trump değil, Pence yollamış
Kongre baskınının yankıları sürerken olaylara müdahale etmek için Kongre binasına gecikmeli olarak gönderilen ABD Ulusal Muhafızları’na yönelik tartışmalar da devam ediyor. CNN’e göre Ulusal Muhafızlar’ı olaylara müdahale etmeleri için Kongre binasına yollayan kişi Trump değil, yardımcısı Mike Pence’ti. Görevden alınan Mark Esper’in yerine geçici olarak atanan Savunma Bakanı Christopher Miller’ın açıklamalarına dayandırılan habere göre Trump, Ulusal Muhafızlar’ı gönderme yetkisine sahip olan Miller’la iletişime dahi geçmedi.
CNN’e göre Pence, hem ABD Genelkurmay Başkanı Mark Milley hem de Savunma Bakanı Miller ile irtibat kurarak Ulusal Muhafızlar’ın Kongre binasına gelmesini koordine etti. ABD Temsilciler Meclisi’nin Azınlık Lideri Cumhuriyetçi Kevin McCarthy de Ulusal Muhafızlar’ı Trump’ın mı Pence’in mi gönderdiği şeklindeki soruya yorum yapmadı ancak Pence’in Ulusal Muhafızlar’ın binaya gelme sürecinde aktif bir rol oynadığını söyledi.
