Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Teksas eyaletinde çalışan Hasan Gokal isimli doktor, geçen aralık ayında, çalıştığı hastanede bulunan ve altı saat içinde etkisini yitirecek 10 doz koronavirüs aşısını tanımadığı ancak risk grubunda olan çeşitli kişilere uyguladı. Elindeki son aşıyı da akciğer hastalığı sebebiyle risk grubunda olan eşine uygulayan 48 yaşındaki Pakistan göçmeni Gokal, aşıları çalmakla suçlandı ve çalıştığı hastane tarafından işine son verildi. New York Times’ın Gokal hakkındaki çarpıcı haberini sizin için derledik.
Çocukluk yıllarında ailesiyle birlikte Pakistan’dan ABD’ye göç eden Hasan Gokal, New York Eyalet Üniversitesi’ne bağlı Upstate Tıp Fakültesi’nde eğitim gördü. New York’ta çeşitli hastanelerde çalıştıktan sonra 2009 yılında Teksas eyaletinin Houston şehrine taşındı ve şehrin banliyö kısmındaki bir hastanenin acil bölümünde çalışmaya başladı. 2017 yılında Teksas’ı vuran ve çok sayıda kişinin ölümüne sebep olan Harvey Kasırgası’nın ardından kentte gönüllü doktor olarak çalışan ve hasar görmüş binaların onarılmasına da yardım eden Gokal, 2020 yılının Mart ayında koronavirüs salgınının dünyayı etkisi altına almasıyla birlikte akciğer hastalığı bulunan eşi Maria’yı korumak için evden ayrılarak bir otelde yaşamaya başladı.
Nisan ayında, Houston’ın Harris bölgesindeki halk sağlığı merkezinin koronavirüs biriminden iş teklifi alan Gokal, gazeteye verdiği demeçte, çok daha düşük bir ücret karşılığında çalışacak olmasına karşın eşi Maria’yı korumak için bu teklifi kabul ettiğini söyledi.
22 Aralık tarihinde, Teksas eyaletinin sağlık yetkilileriyle yaptığı bir telefon görüşmesinde, yetkililer Gokal’e o günlerde acil kullanım onayı alan Moderna aşısından eyalete 10-11 doz fazla aşı geldiğini ve bir hafta içinde uygulanmazlarsa etkilerini yitireceklerini söyledi.
Gokal, sağlık yetkililerin kendisinden boşta kalan aşıların uygulanması için eyaletin aşılama programında birincil ve daha sonra ikincil öncelikte olan (sağlık çalışanları ve bakımevlerinde kalanların ardından 65 yaş üstü kronik rahatsızlığı olan) insanlar bulmasını istediklerini, tam bir hafta sonra ise şehirde bulunan Humble adlı banliyö bölgesinde acil durum çalışanları için bir aşılama etkinliği düzenleneceğini ve aşıları oradaki insanlara uygulayabileceğini söylediklerini aktardı.
Gokal, 29 Aralık 2020 günü kendisine daha önce haber verilen aşılama etkinliğine gitti ancak saatlerce beklemesine karşın kimse aşı olmak için gelmedi. Etkinlikte gönüllü çalışan vatandaşlara ve görevli polislere bile aşı uygulamayı teklif eden Gokal, çabalarına rağmen aşı uygulayabileceği kimseyi bulamadı. Saat 18.45 civarlarında, aşılama programındaki öncelik koşullarına uygun bir vatandaşın etkinliğe gelmesiyle Gokal aşıların bulunduğu flakonu (aşıların bulunduğu şişe) açtı ve kalan 10 doz aşıyı uygulamak için altı saatlik süresi başladı.
Aşıların uygulanması için uygun kişileri bulmak için hemen yakın çevresini durumdan haberdar eden Gokal, aşıların kullanma sürelerinin dolacağı gece yarısına kadar kalp, demans gibi kronik hastalıkları bulunan veya sağlık çalışanı olan 60 yaş üstü yedi kişiyi arabasıyla bulundukları yerlere giderek aşıladı. Akciğer hastası eşi Maria da Gokal’i zamana karşı bu yarışında yalnız bırakmadı.
Çift, yorucu günün son saatlerinde 50’li yaşlarının ortasındaki bir sağlık çalışanı ve çocuğu solunum cihazına bağlı yaşadığı için uzun bir süredir onu göremediğini belirten 40 yaşlarındaki bir kadınla daha sözleşti ve aşıları uygulamak için onları kendi evlerine davet etti.
Gokal, dokuzuncu aşıyı da uyguladıktan sonra eşi Maria’ya dönerek şöyle dedi: “Sana bu aşılardan uygulamak istemiyordum. Ancak aşıyı yarım saat içinde tuvalete atacağım ve sifonu çekeceğim.”
Maria, Gokal’e bunun etik olup olmadığını sordu. Gokal, elinde kalan son aşıyı ona uygulamasının doğru olacağını, bir doz aşının çöpe gitmesinin kimseye bir faydası olmayacağını söyledi. 15 dakika içinde de elinde kalan son Moderna aşısını eşine uyguladı.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Gokal, ertesi sabah aşıları uyguladığı kişilerle ilgili gerekli tüm belgeleri hassasiyetle ve en ince ayrıntısına kadar doldurarak hastanedeki yöneticilerini ve meslektaşlarını durumdan haberdar etti.
Ancak aradan geçen birkaç günün ardından Gokal’in çalıştığı birimin yöneticisi ve hastanenin insan kaynakları direktörü, 48 yaşındaki doktoru toplantıya çağırarak aşı uyguladığı insanlarla ilgili çeşitli sorular yöneltti. Yetkililer Gokal’e aşıları neden belirtilen toplu aşılama etkinliğinde kullanmadığını sordu. Gokal, protokollere uyumlu olmayan herhangi bir davranışta bulunmadığını ve tüm aşıları ihtiyacı olan insanlara uyguladığını söyledi. Yetkililer Gokal’in kuralları ihlal ettiğini ve kalan aşıları ya hastaneye getirmiş ya da çöpe atmış olması gerektiği konusunda ısrarcı oldu. Odada bulunan bir yetkili Gokal’i, aşıları Hindistan kökenli vatandaşlara uygulamakla bile suçladı.
Yaşanan tartışmanın ardından yetkililer Gokal’e halk sağlığı merkezindeki işine son verildiğini bildirdi.
21 Ocak 2021 günü, üç çocuğundan biri Gokal’i uyandırarak kapıda çok sayıda gazetecinin ve kameranın olduğunu söyledi. Gokal kapıyı açtığı anda kendisine yöneltilen sorulardan “aşıları çalmakla” suçlandığını öğrendi.
Harris Bölge Savcısı Kim Ogg, yerel haber kuruluşlarına, Gokal’in koronavirüs aşılarını çalmakla suçlandığını ve hakkında soruşturma başlatıldığını açıklamıştı. Ogg, Gokal’in eyaletin aşı protokollerini ihlal ettiğini ve aşılamak için bekleyen insanların listesini gözardı ederek aşıları kendi insiyatifi doğrultusunda uyguladığını öne sürdü.
Gokal’in avukatı hemen harekete geçerek eyalet yönetiminden aşı protokollerinin ve bekleme listesinde olduğu iddia edilen insanların isimlerini talep etti. Ancak eyalette görev yapan bir savcı, Gokal’in avukatına elektronik posta yollayarak eyaletin Gokal’in aşıları uyguladığı aralık ayında herhangi bir protokole veya aşılar için oluşturulan bir listeye sahip olmadığını söyledi.
Gokal, bu süreçte dünyanın farklı bölgelerinde bulunan çok sayıda arkadaşından destek mesajları aldı. Hakkındaki soruşturma sürerken soruşturmayı değerlendiren ceza mahkemesi hâkimi Franklin Bynum, Gokal’in suçlanması için herhangi bir olası neden olmadığını belirterek dava açılmasını reddetti.
Soruşturması süren Gokal, işlemediği bir suç için bedel ödediğini belirterek işini kaybettiğini, eşinin ve ailesinin yaşadıkları dönem yüzünden endişeli olduklarını ve uyku problemleri çektiğini söyledi. İşinden atılmasının ardından çalışmak için başvurduğu çeşitli hastanelerin de kendisine hakkındaki suçlamaların açıklığa kavuşturulmasından sonra başvuru yapmasını söylediklerini belirten Gokal halen, sigortasız vatandaşlar için oluşturulan bir sağlık kliniğinde gönüllü olarak çalışıyor.
