Eski Halkların Demokratik Partisi (HDP) Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) tahliye edilmesi yönünde verdiği kararının ardından, dava dosyasına ilişkin ilk duruşma Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yapıdı. Demirtaş, duruşmaya tutuklu bulunduğu Edirne F Tipi Kapalı Cezaevi’nden Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) aracılığı ile katıldı. Avukatların talepleri üzerine mahkeme heyeti, Adalet Bakanlığı’dan AİHM’nin Demirtaş kararının Türkçe tercümesinin istemesi ve reddi hakim taleplerini görüşmek üzere duruşmayı 14 Nisan’a 2021 tarihine erteledi. Duruşmada mahkeme heyetine seslenen Demirtaş, “And olsun yargı ve hukuk önünde bana yaptığınız her şeyin hesabını size soracağım” diyerek tepkisini dile getirdi.
Eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkındaki dava dosyası, daha önce kendisi hakkında hazırlanan ve dokunulmazlığının kaldırılması için Meclis’e gönderilen 31 fezlekeden oluşuyor. “örgüt kurma ve yönetmek”, “terör örgütü propagandası yapmak” ve “suç ve suçluyu övmek” suçlamaları yöneltilen Demirtaş için 142 yıla kadar hapis cezası isteniyor. AİHM, Demirtaş’ın yargılandığı ana dava ile ilgili hak ihlali kararı vermiş ve “derhal serbest bırakılmasını” istemişti.
Avukatların hazır bulunduğu duruşmaya Halkların Demokratik Partisi milletvekilleri Saruhan Oluç, Serpil Kemalbay, Kemal Pekgöz ve Hüseyin Kaçmaz katıldı.
“Sizi hayretle izliyorum”
Demirtaş’ın SEGBİS yöntemiyle katıldığı duruşmada Demirtaş’ın avukatı Mahsuni Karaman, mahkeme başkanına, AİHM’nin Demirtaş için verdiği ‘Derhal serbest bırakılsın’ kararını zapta geçirmediği için, “Sizi hayretle izliyorum. Van’ın ve Ankara’nın dosyalarını dosyaya alıyorsunuz ama AİHM’nin kararını zapta geçirmiyorsunuz” diyerek tepki gösterdi.
Selahattin Demirtaş: “Sizi tebrik ediyorum çok cesursunuz!”
Duruşmaya SEGBİS aracılığıyla katılan Demirtaş, savunmasında mahkemeye heyetine tepki gösterdi. Demirtaş kendisi hakkında AİHM ve Anayasa Mahıkemesi’nin (AYM) verdiği kararı hatırlatarak, “Mahkemenizi cesaretinden dolayı kutluyorum. Yargı faaliyeti adı altında siyasi çalışmalar benim bile yapamadığım bir şeydi. Siyasi kimliklerimiz açıktı. Açık siyasi kimlikle siyasi faaliyet yürüttük, tutuklandık, yargılandık. Siz de siyasi faaliyeti yürüttünüz ama siz gizleme ihtiyacı duydunuz. AİHM kararı ile sizin de siyasi amaçla yargılama yaptığınız görüldü. Bir yıllık süre zarfında sizin faaliyetinizle alakalı hem AYM hem de AİHM hak ihlali kararı verdi. Bu süreçte sanki hiçbir şey olmamış gibi davranıyorsunuz. Bu bizim açımızdan mümkün değil. Mahkemenizi o iki kararı kayda geçirerek başlatmak gerekiyor. Bu mahkeme AİHM ve AYM’nin verdiği kararları gerçekleştiren mahkemedir” ifadelerini kullandı.
“Siz bağımsız ve tarafsız bir mahkeme değilsiniz”
AİHM kararını hatırlatan Demirtaş, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “Demirtaş gibi bir teröristin hakkını koruyacak değiliz” sözlerini hatırlatarak, “Burada tarafsız yargılama yapamazsınız. Çünkü sizin genel başkanınız bu ifadeleri kullandı. Sizin de duruşmaya başlarken buna göre hareket edeceğiniz anlaşıldı. Sizi tebrik ediyorum, sizi kutluyorum, siz çok cesursunuz” dedi.
“Anayasayı biliyorsunuz değil mi?
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Duruşmaya tutuklu bulunduğu Edirne F Tipi Kapalı Cezaevi’nden SEGBİS aracılığıyla katılan Demirtaş, ekrana anayasa kitapçığı tutarak mahkemeye heyetine “Anayasa biliyorsunuz değil mi?” diyerek tepki gösterdi. Demirtaş, “Siz üçünüz ve bizler Atakule’nin altında ‘Atakule var mıdır yok mudur?’ tartışması yapıyoruz. Bizi aptal yerine koymanıza izin vermeyiz. Atakule vardır. Siz siyasi saikle yargılama yaptınız. Sizin yargısal faaliyetleriniz orada tek tek masaya yatırıldı. AİHM, beş ayrı maddede ihlale yol açtığınıza karar verildi. Siyasi saikle hareket ettiğinize karar verildi. Bu mahkeme kararları yokmuş gibi davranıyorsunuz. Anayasa biliyorsunuz değil mi? Anayasa? Belki unutmuşsunuzdur ama ben hatırlatayım” dedi.
“Açık siyasi faaliyet yürütüyorsunuz”
Mahkemeye heyetini siyasi faaliyet yürütmekle suçlayan Demirtaş, “Açık olalım, üç üyeye sesleniyorum: Bu yargılamada artık kanun yerine seçim kanunu uygulayalım. Siz de seçime hazırlanıyoruz, siz de desteklediğiniz partilerin iktidara gelmesi için aleni faaliyet yürütüyorsunuz. Açık bir siyasi faaliyet yürütüyorsunuz. Sistemin değişmesine yardımcı oldunuz. Tek adam diktatörlüğünün kurulmasına yardımcı oldunuz” dedi.
“Erdoğan, Bahçeli ve Soylu söylüyor, siz uyguluyorsunuz”
Demirtaş sözlerini şöyle sürdürdü: “Mevzu ben değilim, ben sembolik olarak buradayım. Siz tarafsız kalın yoksa tuz kokar. Şu an devlet yok, bürokrasi çöktü, Meclis karar alamıyor. Yargıtay, AYM karar alamıyor. Yürütme her şeye el koydu. İster MHP’li olun ister AKP’li ama adaletli olun”.
“And olsun yargı ve hukuk önünde bana yaptığınız her şeyin hesabını size soracağım”
Demirtaş, yargılama sürecini hatırlatarak mahkemeye heyetine şöyle seslendi: “Kim kimle nerede, ne görüştü, konuştu biliyoruz. Bu devleti hiç mi tanımadınız? Devlette devamlılık esastır. Siyasi iktidar uğruna, bu şekilde kendinizi feda etmeyin. Bir siyasi parti için yapmayın, iktidar değişiyor. Bu seçimde yüzde 99 değişecek. Meclis’te yargı komisyonuna çağrılacaksınız, bir sonraki parlamentoda size hesap soracak. Bunları tehdit etmek için değil sizi korumak için söylüyoruz. And olsun yargı ve hukuk önünde bana yaptığınız her şeyin hesabını size soracağım.”
“Tarihe geçersiniz”
Demirtaş, mahkemeden davasının Temmuz 2023’e ertelenmesini isteyerek, “Bugünkü siyasi atmosferde bu yargılamayı bağımsız sürdürme imkanımız yok, dolayısıyla biz bu yargılamayı seçimlere kadar durduruyoruz. ‘Temmuz 2023’e duruşma günü veriyoruz’ dersiniz. Dünya tarihine geçersiniz. ‘Adaletin yeniden tesisi ve yargı bağımsızlığını korumak konusunda hareket ettiler’ denilerek tarihe geçersiniz. Bugüne kadar tarihe geçtiniz ama bir de olumlu anlamda tarihe geçin istiyorum” dedi.
“Mehmet Uçum’dan emir alıyorsunuz ben olsam utanırım”
Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu Başkanvekili Mehmet Uçum’un “AİHM kararları bağlayıcı değil” sözlerini hatırlatan Demirtaş, Uçum’a şu sözlerle tepki gösterdi: “Mehmet Uçum diye hukuk fakültesi mezunu arkadaş var o da size bol bol talimat verdi. Adam sarayda size talimat yağdırıyor, siz onun talimatları doğrultusunda karar alıyorsunuz. Ben olsam utanırım. Mehmet’i tanırım, hukuk cahilin teki bir adam. Sen ne zaman hukuk öğrendin? Ama siz onun talimatı doğrultusunda karar veriyorsunuz. Beni görünce önünü iliklerdi.”
“Üçünüzü de reddediyorum”
Demirtaş, savunma hakkını kullanmadığını belirtirken, AİHM ve AYM kararlarını gerekçe göstererek mahkeme heyetinin davadan çekilmesini istedi. Demirtaş, “Bir yıldır avukatlarımla açık görüş yapamıyorum. Dosyalar salgın nedeniyle 24 saat bekletildikten sonra bana veriliyor. Avukatlarımla olan görüşmelerim ve savunmalarım Adalet Bakanlığı’nda 24 saat bekletiliyor. Mahkemeye kendim katılmak istiyorum ancak kronik rahatsızlığım nedeniyle katılamıyorum bu nedenle savunma yapamıyorum. AİHM ve AYM kararları doğrultusunda mahkemenizin tarafsızlığı ve bağımsızlığı zedelenmiş, siyasi amaçları deşifre olmuştu. Bu saatten sonra mahkemenin yargılamadan çekilmesini talep ediyorum. Siz çekilmezseniz reddi hakim talebinde bulunuyorum. Üçünüzü de reddediyorum” sözlerini kullandı.
“Bahçeli’ye selam çakarsınız”
MHP lideri Devlet Bahçeli yaptığı açıklama ile Demirtaş davasının sürekli ertelenmesini eleştirmiş ve davanın sonuca bağlanması gerektiğini söylemişti. Demirtaş bu sözleri hatırlatarak, “Duruşmanın Temmuz 2023 bırakılmasını istiyorum. Dosyayı erteleyip Bahçeli’ye selam çakarsınız, bakalım o da selamınızı alacak mı?” dedi.
“141 yıl ceza verirseniz hatrım kalır”
Demirtaş savunmasını şu sözlerle tamamladı: “Hiçbir talebimizi kabul etmeyip AİHM ve AYM kararlarını uygulamayacaksanız. Dosyayı savcıya verin. Akşama doğru kararı verelim. Siz de yorulmayın. Seçime iki sene kaldı. Kapı kapı dolaşın iktidar için oy toplayın, iktidar kaybedecek ama ülke düzecek fakat bazıları hukuk önünde hesap verecek. AİHM ve AYM kararlarını uygulamayacaksanız. Dosyayı bu akşam bitirelim. Siz de yorulmayın. 142 yıl mı verecekseniz 141 yıl ceza verirseniz hatırım kalır.”
“Dünya döndükçe AİHM kararı orada olacak”
Demirtaş’ın savunmasından sonra mahkemeye heyeti duruşmaya ara verdi. Aradan sonra söz alan avukatlar mahkemeye Demirtaş hakkında verilen AİHM kararının dava dosyasına konulmaması nedeniyle tepki gösterdi. Avukat Ramazan Demir, “AİHM kararının sizin dosya ile ilgili olduğunu biliyordunuz. Siz ısrarla dikkatlerden kaçırıyor olabilirsiniz, o karar yokmuş gibi davranıyorsunuz, dünya döndükçe o karar orada olacak. Mahkemenizin son beş yıldır aracısı olduğu suçları görecekler. Bu kararın Türkiye hukuku açısından önemi ve sizin mesleki ikbaliniz için önemini de göreceğiz” dedi.
Demirtaş’ın avukatlarından Mahsuni Karaman, AİHM kararının dava dosyasına konmaması durumunda, yargılama faaliyetine katılmayacaklarını belirtti. Kahraman, “Bu yargılama faaliyetine katılmayacağız. Bunu karara bağlamanız gerekiyor. Duruşmayı şu an bitirin. Adalet Bakanlığı’ndan AİHM kararını isteyin. İhlal tespitine ve mahkemenin bunu gidermesine karar verin” dedi.
“Size talimat getirenler içinden bize bilgi verenler var”
Kahraman sözlerini şöyle sürdürdü: “Bundan sonra ne yapacaksınız? Çok merak ediyoruz. Bugüne kadar yaptıklarınızı gözden geçirmeniz gerek miyor mu? Bu kararı biz değil sizler aldırdınız. Tarih tekerrürden ibarettir. Size bu kararları aldırıyorlar. Ama hiç bir zaman açıktan bunu kabul etmiyorlar. Size bu kararları onlar aldırıyor. Sizler doğrudan talimat aldınız. Bu talimatların hepsini biliyorum. Size talimat getirenler içinden bile bize de haber getirenler var.”
Mahkeme heyeti, Adalet Bakanlığı’dan AİHM’nin Demirtaş kararının Türkçe tercümesinin istenmesine ve reddi hakim taleplerini görüşmek üzere duruşmayı 14 Nisan’a 2021 tarihine erteledi.
Ne olmuştu?
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 20 Kasım 2018 tarihinde Demirtaş’ın derhal serbest bırakılması ve tutuksuz yargılanması gerektiği yönünde kararını açıklamıştı. Kararda, Demirtaş’ın tutukluğunun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) beş maddesini ihlal ettiğine ve derhal serbest bırakılması gerektiğine hükmedildi. Kararda, Demirtaş’ın tutukluluğunun “siyasi bir amaca hizmet ettiği” ve “bu tutukluluk üzerinden Türkiye halkına yanlış bir mesaj verildiği” yönünde değerlendirmeler yer aldı. AİHM kararının ardından Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi, Demirtaş hakkında 2 Eylül 2019 tarihinde kendisinin ve avukatlarının mazeret bildirerek katılmadığı duruşmada tahliye kararı verdi. Ancak Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, 20 Eylül 2019 tarihinde Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ hakkında 6-7 Ekim 2014 yılında yaşanan Kobani olaylarına dair yürütülen soruşturmayı gerekçe göstererek yeniden tutuklama kararı verdi.
