Belarus’taki yoğun siyasi baskı ortamından kaçan Belaruslular’a yardım amaçlı kurulan Belarus Evi Derneği Başkanı Vitali Shishov, dün (3 Ağustos) Ukrayna’nın başkenti Kiev’de bir parkta ölü bulundu. Ukrayna polisi, olayın cinayet olduğuna dair güçlü kanıtlar bulunduğunu bildirdi. Aktivist Shishov’ın ölümü, Belarus Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko’ya muhalif bazı kayıp kişileri ve ölümleri de akıllara getirdi. Shishov’un ölümü ile ilgili “Lukaşenko’nun yarattığı cehennemden çıkmalıyız” yorumunda bulunan muhalefet lideri Svetlana Tikhanovskaya ise dün İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile yaptığı görüşmede Johnson’ın tam desteğini aldı.
Ukrayna polisi, ülkedeki yoğun baskı ortamından kaçan Belaruslular’a yardım amaçlı kurulan ve kâr amacı gütmeyen Belarus Evi Derneği’nin başkanı Vitali Shishov’un ölü bulunduğunu bildirdi. Geçen pazartesi (2 Ağustos) gününden beri kayıp olan Shishov, Ukrayna’nın başkenti Kiev’deki bir parkta ölü bulundu. Polis, olayın cinayet olduğu şüphesi üstünde duruyor.
Polisin dünkü açıklamasında, “Kiev’de kaybolan Belarus vatandaşı Vitali Shishov, yaşadığı yere yakın bir parkta asılmış halde bulundu” denildi. Açıklamada, olayın intihar süsü verilmek istenen bir cinayet olabileceğine dair ipuçlarının bulunduğu aktarıldı.
Shishov’un arkadaşları ve meslektaşları ise ülkesindeki muhalefete karşı yoğun baskı uygulayan Belarus Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko’nun, Shishov’u hedef aldığından şüphelendiklerini söyledi.
Shishov’un ölümünün ardından açıklama yayımlayan Belarus Evi, “Başkanımızın, hükümet için tehlikeli bir Belaruslu’yu ortadan kaldırmak adına güvenlik servisleri tarafından planlanmış bir operasyon sonucu öldürüldüğüne şüphe yok” dedi. “Vitali’nin ölümünde gerçeği aramaya devam edeceğiz” diyen dernek destekçileri, dün akşam (3 Ağustos) Kiev’deki Belarus Büyükelçiliği önünde toplandı.
Belarus Evi, başka muhaliflerin de kaçırılabileceği veya öldürülebileceği konusunda endişeli
Shishov’un arkadaşları, meslektaşları, Belarus Evi çalışanları ve destekçileri ile bir başka Belarus merkezli insan hakları örgütü Viasna, Shishov’un bir süredir takip edildiğine dikkati çekti.
Shishov, geçen yıl yapılan tartışmalı devlet başkanlığı seçimlerinde Lukaşenko’ya karşı protestoların patlak vermesinin ardından Belarus’u terk etmişti. Bu süreçte, Lukaşenko’nun ileri gelen siyasi rakipleri ve muhalifler tutuklandı, hapse atıldı ya da ülkeden kaçmak zorunda kaldı. Tutuklanan birçok protestocu ise hapishanede gardiyanlar tarafından işkence gördüğünü söyledi.
Ülkeden ayrılmasına rağmen Belarus’tan kaçmak zorunda kalan muhaliflere yardım etmeye devam eden Shishov, en son geçen hafta Lukaşenko rejimine karşı bir protesto düzenlemişti.
Shishov’un kişisel Facebook hesabındaki son gönderilerinde de 2014 yılındaki Yevromaydan eylemleri sırasında Doğu Ukrayna’da Rus destekli güçlere karşı savaşan Belaruslular’ın bir heykelini restore etmek için para topladığı görüldü.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Shishov’un ölümü, Lukaşenko’ya muhalif diğer kişilerin ölümlerini de akıllara getirdi
Vitali Shishov’un Kiev’deki şüpheli ölümü üzerine başlatılan cinayet soruşturması, Belaruslu muhaliflerle ilgili yıllar öncesine uzanan ve hâlâ çözülememiş diğer davaları da akla getirdi. Belarus Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko’ya sadık güvenlik güçleri tarafından öldürüldüğü düşünülen Shishov, 1999 yılından beri büyüyen aydınlatılmamış cinayetler halkasının son zinciri.
Shishov’un ölümünün ardından hatırlanan ilk isim Temmuz 2016’da, yine Kiev’de, arabasına yerleştirilen bombanın patlaması sonucu ölen muhalif gazeteci Pavel Sheremet oldu. Sheremet, hem Rusya’nın Ukrayna’ya 2014 yılındaki askeri müdahalesini hem de Ukrayna’nın Rusya ile ilgili politik hatalarını eleştiriyordu.
2010 yılında Belaruslu muhalif örgüt Charter 97’nin kurucusu Oleg Bebenin de başkent Minsk yakınlarındaki evinde asılmış olarak bulunmuştu. Yetkililer, Bebenin’in intihar ettiğini söylemiş ancak bu iddia ailesi ve arkadaşları tarafından reddedilmişti. Bebenin’in otopsisinde ayak bileğinin kırık olması, ellerinde ve göğsünde kesiklerin ve çiziklerin yer alması, sırtında morluklar görülmesi gibi detaylar cinayet ihtimalini güçlendirmişti ancak olay bugüne dek aydınlatılamadı.
Yolsuzlukları ifşa eden gazeteci Georgy Gongadze de 2000 yılında Kiev’de öldürülmüştü.
Shishov’un cesedinin bulunmasından önceki iki gün boyunca kayıp olması, 1999-2000 yılları arasında kaybolan ve hâlâ bulunamayan dört muhalifi de hatırlattı. Bu kişiler, eski İçişleri Bakanı ve muhalefet lideri Yuri Zakharenko, eski Başbakan Yardımcısı Viktor Gonchar, Gonchar’ın iş insanı yakını Anatoli Krasovski ve kameraman Dmytro Zavadsky.
Muhalefet lideri Svetlana Tikhanovskaya: “Belarus’tan kaçanların hâlâ güvende olamamaları endişe verici”
Belarus muhalefet lideri Svetlana Tikhanovskaya, Shishov’un ölümü üzerine dün (3 Ağustosyaptığı açıklamada, muhaliflerin Belarus’tan ayrılmalarına rağmen hâlâ güvende olmamalarından endişe duyduğunu belirterek “Lukaşenko’nun yarattığı cehennemin bir an önce bitmesini istiyoruz” dedi. Tikhanovskaya, Lukaşenko’nun cehenneminden demokratik bir Belarus’a dönüşümün, şiddet içermeyen bir geçiş ile mümkün olacağına inandığını da sözlerine ekledi.
Böyle bir geçiş için uluslararası toplumdan daha fazla destek, daha fazla baskı, daha fazla yardım ve daha fazla dayanışma istediklerini belirten Tikhanovskaya, yaklaşık 25 ülkenin Belarus muhalefetini desteklediğini söyledi.
İngiltere, Belarus muhalefetinin yanında
Tikhanovskaya dün (3 Ağustos) İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile bir araya geldi. Johnson, İngiltere’nin Belarus’taki otoriter rejimi devirmeye çalışan muhalefet liderlerinin yanında olduğunu söyledi. Johnson görüşme boyunca, Belarus’taki sivil topluma yönelik yoğun baskılar karşısında demokrasiyi yeniden kurma çabalarının ön saflarında yer alan Tikhanovskaya’ya tam destek verdiğini belirtti.
Johnson’ın “Biz sizin tarafınızdayız, yaptığınız şeyi destekliyoruz. Belarus’ta insan haklarını ve sivil toplumu desteklemeye kararlıyız” sözleri üzerine Tikhanovskaya, İngiltere gibi bir ülkenin Belarus’u desteklemesinin anlamının çok büyük ve etkisinin çok güçlü olduğuna dikkat çekti.
Derleyen: İlayda Öykü Biberoğlu
