Afganistan’da Taliban’ın başkent Kabil dahil tüm ülkeyi kontrol altına almasının yankıları sürüyor. Pakistan Taliban’ı olarak da bilinen Tehrik-i Taliban Pakistan (TTP), Afgan Talibanı’nı “kutsal zaferleri” için kutladı. Öte yandan, Pakistan’da farklı düşünenler de yok değil. Yazar ve siyasi analist Ayesha Siddiqa, “Taliban’ın Afganistan’da yönetimi devralması Pakistan’daki tüm aşırılıkçı-dini unsurların güçlenmesine neden olacak” dedi. Medyascope, Afganistan’daki Taliban zaferinin Pakistan üzerine olası etkilerini sizin için derledi.
“Aynı mdalyonun iki yüzü“
Pakistan Talibanı olarak da bilinen Tehrik-i-Taliban Pakistan’ın (TTP), 17 Ağustos Salı günkü açıklamasında, Afgan Talibanı “kutsal zaferleri” için tebrik edildi.
Birçokları için TTP’nin salı günkü mesajı, Taliban’ın Afganistan’ı ele geçirmesinin Pakistan için ne anlama gelebileceğinin öncü bir işaretiydi. Politikacılar, din adamları, askeri yetkililer ve hatta Başbakan İmran Han, Pakistan’da Taliban yönetiminin kurulacak olmasını memnuniyetle karşılamıştı. Ancak komşudaki son gelişmelerin Pakistan içindeki çeşitli İslami grupları cesaretlendirdiğine dair yorumlar da yapılıyor.
Yazar ve siyasi analist Ayesha Siddiqa, “Taliban’ın Afganistan’da yönetimi devralması Pakistan’daki tüm aşırılıkçı-dini unsurların güçlenmesine neden olacak. Önümüzdeki birkaç ay, bu grupların Pakistan içerisinde barışçıl bir tutum sergileyeceklerini düşünüyorum. Ancak zaman içerisinde aşırılıklar başlayacak. Taliban’ın Afganistan’da herhangi bir biçimde başarılı olması, militanlara Pakistan’ı yönetecek İslami bir sistem için mücadele etme isteği verecek” dedi.
Pakistan’daki üst düzey askeri liderler yakın zamanda milletvekillerine Afgan Talibanı ve TTP’nin “aynı madalyonun iki yüzü” olduğunu söylemişti.
Pakistan, Taliban’a büyük destek veriyor
Pakistan, tarihsel olarak Afganistan Talibanı’na her zaman dostça davrandı ve Taliban’ın canlanmasında rol oynadı. İslamabar, 1996’da Afganistan’daki ilk Taliban rejiminin kurulmasına yardım etti ve destekledi. Dahası 2001’deki ABD işgalinden sonra Taliban liderlerine, yirmi yıl boyunca yaşamaları ve yeniden bir araya gelmeleri için Pakistan’da güvenli sığınaklar sağladı.
Pakistan devleti, dağlık ve engebeli sınır bölgelerinde yer alan Taliban eğitim kamplarına göz yummakla suçlandı. Ayrıca, Pakistan geneline dağılmış olan medreseler, genç erkeklerin radikalleşmesinde ve silah altına alınıp Afganistan’a gönderilmelerinde önemli rol oynadı.
Taliban ve Afgan hükümet güçleri arasındaki çatışmalarda yaralanan Taliban savaşçılarının tedavi için Pakistan’a getirilmelerine ve ölen militanların cesetlerinin burada gömülmesine izin verildi. Üstelik Pakistan’ın sınır bölgelerinde Taliban yanlısı yürüyüşler ve gösteriler yapılmasına da göz yumuldu.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Pakistan’ın, Afganistan’daki Taliban yönetiminden ne kazanmayı umduğu şimdilik belirsiz. Ancak Afganistan üzerinde daha fazla nüfuz sağlamak ve en büyük düşmanları olan Hindistan’a karşı bölgesel bir müttefik kazanmak için çalışıyor olabilir. Pakistan Başbakanı İmran Han’ın ABD destekli Eşref Gani hükümetine karşı hoşnutsuz olduğu da biliniyordu.
Pakistan, Gani’yi Hindistan ile “fazla dostane” ilişkiler kurmakla itham etmişti. Dahası Gani, Pakistan’ı alenen 10 bin cihatçı savaşçının Afganistan’a geçmesine izin vermekle suçlamış ancak İmran Han ise bu iddiayı reddetmişti.
Taliban’ın ilerleyişinden mutlu olanlar da var
Pakistan’da Taliban’ın Afganistan’ı ele geçirmesine destek veren güçlü isimler de var. Örneğin, o güçlü isimlerden biri eski Servislerarası İstihbarat Teşkilatı (ISI) Şefi Asad Durrani. Durrani, “Pakistanlı ve Afgan kitleler, Taliban’ın Afganistan’ı ele geçirmesinden mutlu olacaktır. Endişe içerisinde olanlar daha çok ganimetlerinden, nüfuzlarından yoksun kalacak olan ayrıcalıklı sınıflardadır” dedi.
Taliban iktidarının Pakistan’a olan olası etkilerini değerlendiren Durrani, “Taliban, Pakistan’da siyaseti veya ideolojiyi etkileme niyetinde değil. Ama onların muzaffer modelini benimsemek ya da benimsememek tamamen bize bağlı” diye konuştu.
“Pakistan’da köktendinciliğin ve radikalliğin büyük bir yükselişi olacak”
Birçok uzman Pakistan’ın Afganistan’da Taliban’ı desteklerken aynı zamanda Pakistan’da TTP’ye karşı savaşarak riskli bir oyun oynadığını belirtiyor. Yazar ve analist Ahmed Rashid, “Pakistan, Taliban’ın Pakistan’da yaşamasına izin verdi ve bunun sonuçlarının Pakistanlılar için ciddi olacağını düşünüyorum. Pakistan’da köktendinciliğin ve radikalliğin büyük bir yükselişi olacak” dedi.
Rashid, “Taliban’ın TTP savaşçılarından vazgeçip, onları Pakistan hapishanelerine geri göndermesini beklememek gerekiyor. Pakistan, Afgan Talibanı’nın müttefikiydi, onlara silah ve barınak sağladı. Ancak bu yardımlar TTP’nin Pakistanlı sivillere ve askerlere saldırmasını engelleyemeyecek. İki taraf arasındaki çelişki daha da derinleşecek. Bence, bundan sonra, TTP’nin Pakistan’a karşı savaşında bir tırmanış göreceğiz” uyarısında bulundu.
Öte yandan, Taliban sözcülerinden Sohail Shaheen pazartesi günü (16 Ağustos) gazetecilere verdiği demeçte, “Afganistan topraklarının terör örgütlerince kullanmasına izin vermeyeceğiz” dedi.
Pakistan uluslararası güçlerce eleştiriliyor
Pakistan, Afgan Talibanı’na verdiği destek nedeniyle devletler, uluslararası örgütler ve uluslararası kamuoyu tarafından eleştiriliyor. Bu duruma değinen Pakistanlı senatör Mustafa Nawaz Khokhar, Taliban’a olan desteğinin Pakistan’ı Birleşmiş Milletler’de yalnızlaşmaya ittiğini ve bunun diplomatik bir başarısızlık olduğunu söyledi. ABD ve Pakistan arasındaki ilişkiler, İslamabad’ın Taliban’a verdiği örtülü destek nedeniyle son yıllarda kötüye gitmişti.
TTP ya da Pakistan Taliban’ı kimdir?
Pakistan’da düzinelerce terör saldırısından sorumlu yasaklı bir militan grup olan Tehrik-i-Taliban Pakistan’ın (TTP), son zamanlarda canlanma eğiliminde. Grup, Afgan Talibanı’nın bir kolu. İki grubun bağları ve ortak ideolojileri büyük benzerlikler taşıyor. Geçmişte, üst düzey Afgan Talibanı figürleri, TTP’nin lider kadrosu olarak da görev yapmıştı.
Kaynak: Guardian
Derleyen: Zeynel Yıldırım
