Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ordusu, 20 yıllık işgalinin ardından Afganistan’dan çekildi. Vaşington’un “en uzun savaşı” olarak bilinen Afganistan’da artık ABD askeri bulunmuyor. Ancak ABD yönetiminin Afganistan’daki işgalinin sona ermesi, ABD Başkanı Joe Biden ve yönetimi için bir dizi yeni soruyu gündeme getiriyor.
ABD, 20 yıl önce işgal ettiği Afganistan’daki varlığını dün gece (30 Ağustos) sona erdirdi. C-17 kargo uçağının gece yarısından hemen sonra havalandığını belirten ABD’li yetkililer, uçakta ABD Büyükelçisi’nin de bulunduğunu bildirdi. Kabil’den son uçuşun ardından Taliban üyeleri havaya ateş açarak, ABD askerlerinin ülkeden ayrılmasını kutladı.
ABD, Afganistan’daki çekilme sürecinin parçası olarak son iki haftada, Kabil Havalimanı’ndan 114 bin kişiyi tahliye etti. Ancak ABD yönetiminin Afganistan’daki varlığının sona ermesi ve Kabil’deki diplomatik varlığını askıya alması, Biden ve ekibi için yeni soruları gündeme getiriyor.
Ülkede kalan ABD’lilere ve risk altındaki Afganlar’a ne olacak?
Tahliye operasyonlarının başladığı 14 Ağustos’tan bu yana ABD yönetimi, 5 bin 500’den fazla ABD vatandaşını Afganistan’dan çıkardı. Az sayıda ABD vatandaşı ise aileleri ile birlikte Afganistan’da kalmaya devam etti.
Biden yönetimi, ABD ordusunun Afganistan’dan çekilme süreci tamamlandıktan sonra Taliban’ın, ABD’liler ve diğerlerinin ülkeden ayrılması için “güvenli geçiş izni” vermeye devam etmesini beklediğini aktardı. Fakat bu kişilerin işleyen bir havalimanı olmadan ülkeden nasıl ayrılacağı konusunda endişeler bulunuyor.
ABD ordusuyla çalışan tercümanlar, gazeteciler, kadın hakları savunucuları ve 10 binlerce risk altındaki Afgan ülkede kalmaya devam ediyor. Bu kişileri ülkede ne beklediği belli değil ancak yetkililer, Taliban’ın ülkede kalanlara karşı misilleme yapabileceğinden endişe duyuyor.
Kabil Havalimanı için belirsizlik sürecek mi?
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
ABD ordusu son iki haftadır, Uluslararası Hamid Karzai Havalimanı’nı 6 bin askerle koruyor ve işletiyordu.
Taliban, ABD ordusunun ülkeden ayrılmasının ardından havalimanında sivil uçuşların devam edebilmesi için Katar ve Türkiye gibi ülkeler ile görüştüğünü açıklamıştı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Kabil Havalimanı’nın sivil uçuşlara açılmadan önce onarılması gerektiğini söylemişti.
Türkiye, NATO misyonunun bir parçası olarak, son altı yıldır havalimanının güvenliğinden sorumlu.
Taliban’ın Kabil’de yönetimi ele geçirmesinden sonra havalimanının açık ve güvenli tutulması, yalnızca Afganistan’ın dünyaya entegre olması için değil, bölgeye gönderilecek yardım malzemeleri için de hayati önem taşıyor.
ABD, Taliban ile nasıl bir ilişki kuracak?
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ABD’nin Kabil’deki diplomatik varlığını askıya aldığını söyledi. ABD yönetimi, diplomatik misyonların devamına Taliban’ın ülkedeki eylemlerini izledikten sonra karar verecek. Ancak Biden yönetiminin, Afganistan’da olası bir insani ve ekonomik krizin patlak vermemesini nasıl sağlayacağı merak konusu.
Birleşmiş Milletler (BM), Afganistan nüfusunun yarısından fazlasının (18 milyon) yardıma ihtiyacı olduğunu ve beş yaşından küçük çocukların akut yetersiz beslenmeden mustarip olduğunu belirtti.
İngiltere de dahil olmak üzere birçok ülke, hiçbir ülkenin Taliban’ı Afganistan hükümeti olarak tanımaması gerektiğini açıkladı.
IŞİD bölgede ne tür bir tehdit oluşturuyor?
ABD ile Taliban arasındaki tek işbirliği alanı Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD) militanlarının bölgede yaratabileceği tehdit. Vaşington ve Taliban’ın, IŞİD’in özellikle Horasan koluna karşı koymak için aralarında nasıl bilgi paylaşacağı konusunda ciddi soru işaretleri bulunuyor.
IŞİD-H, 26 Ağustos’ta Kabil Havalimanı’nın dışında meydana gelen, en az 170 sivil ve 13 ABD askerinin öldürüldüğü intihar saldırısını üstlenmişti. ABD, perşembe gününden (27 Ağustos) itibaren IŞİD-H militanlarına karşı en az iki kez hava saldırısı düzenlemişti. Biden yönetimi, olası saldırılar için misilleme yapılmaya devam edeceğini belirtti.
Doğu Eroğlu’nun, Prof. Dr. Hilmi Demir ile IŞİD-H’nin Afganistan’daki geleceğini değerlendirdiği yayınımız:
Derleyen: Gökalp Badak
