15 Ağustos’ta Afganistan’da iktidarı ele geçiren Taliban örgütü ülkede müziği yasakladı. Taliban’dan kaçan Afgan sanatçılar yasadışı yollarla Pakistan’a sığındı. Pakistan’da saklanan sanatçılar kaçmaktan başka çarelerinin olmadığını söyledi.
Taliban, 15 Ağustos’ta iktidarı ele geçirdikten sonra Afganistan’da müziği yasakladı. İddialara henüz yanıt vermese de örgüt, Bağlan vilayetinde bir halk ozanını infaz etmekle suçlanıyor. Taliban tarafından infaz edildiği iddia edilen şarkıcı Fawad Andarabi’nin oğlu Jawad, babasının Andarab Vadisi’ndeki aile çiftliğinde Taliban üyelerince başından vurularak öldürüldüğünü söyledi.
“Taliban Kabil’e doğru ilerlerken hiç endişelenmemiştik, örgütün değiştiğine inanıyorduk”
BBC, Taliban’dan kaçarak yasadışı yollarla Pakistan’a giden ve şu anda saklanmakta olan altı şarkıcıyla konuştu. Güvenlik gerekçesiyle Khan ismini kullanan Afgan şarkıcı 20 yıldır Kabil’de yaşıyor ve ülkenin her yerindeki düğünlerde şarkı söylüyordu. Müziğin 1996-2001 yılları arasındaki birinci Taliban döneminde yasaklandığını anlatan Khan, 2001’den sonra müzisyenler için işlerin yolunda gittiğini belirtti.
Taliban mayıs ayından bu yana Afganistan’ın farklı bölgelerini ele geçirerek başkent Kabil’e doğru ilerlemiş, 15 Ağustos’ta Kabil’i ele geçirmişti. Örgüt ülkenin dört bir yanında kontrolü ele geçirirken Khan ve diğer şarkıcılar ise başta hiç endişelenmemiş. Çünkü örgütün değiştiğine ve müzisyenlerin işlerini yapmalarına izin vereceğine inanıyorlarmış. Ancak Taliban başkentin kontrolünü ele geçirdikten sonra, örgütün militanları olduğu düşünülen silahlı adamlar Khan’ı aramaya gelmiş ve müzik aletlerini parçalamış. Khan olanları, “Gece yarısı ofisten bir görevli beni aradı. Silahlı kişilerin gelip tüm müzik aletlerimi kırdığını, hala orada olduklarını ve beni sorduklarını söyledi” diyerek anlatıyor. Bunun üzerine Khan ve ailesi, ertesi sabah erken saatlerde Kabil’den ayrılıyor.
“Taliban beni bulursa öldürecek”
Hassan ismiyle konuşan bir başka Afgan şarkıcı da, Taliban Kabil’i ele geçirmeden önce eski hükümete bağlı Afgan Ulusal Ordusu için bir şarkı söylemiş. Hassan söylediği şarkı nedeniyle örgütün kendisini öldürmek istediğine inanıyor. Sanatçı, örgütün yönetimi ele geçirmesinden sonra hayatından endişe ederek ailesini geride bırakarak Afganistan’ı terk etmiş. Hassan endişesini “Taliban iktidara gelmeden önce bile tehdit ediliyordum, ben örgüt için bir düşmanım” diyerek dile getiriyor.
Taliban, Kabil’den önce ele geçirdiği bir vilayette, yerel radyo istasyonlarında müziği yasaklamak istemişti. Örgüt, devlet radyolarında ilahi yayınları yapmayı ve devlet radyolarını “Şeriat’ın Sesi’ne” dönüştürmeyi planlıyordu.
“Radyoda ve televizyondaki müzik yayınlarına son vermek zorunda kaldık”
Afganistan’ın en büyük medya şirketi Moby Medya Grup’ta yönetici olan Massood Sanjer BBC’ye verdiği demeçte, Taliban iktidara geldikten sonra radyo ve televizyondaki müzik yayınlarının sona erdiğini söyledi. Sanjer, Moby’nin 24 saat yayın yapan müzik istasyonunun kapatıldığını belirtti.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Hayatımızı tehlikeye atan korkunç bir kaçıştı”
Akhtar ismini kullanan Afgan sanatçı, arkadaşları ve akrabaları ile birlikte Pakistan’ın Peşaver kentine kaçmış. Akhtar, Peşaver’e varışı için “Hayatımızı tehlikeye atan korkunç bir yolculuktu” diyor. Akhtar’ın Peşaver’deki arkadaşının evine varması yaklaşık beş gün sürmüş. Yolculuk sırasında kalp hastası olan yedi yaşındaki kızı için kaygılanan Akhtar, “Kendim için değil, kızımın hayatı için endişelendim” diye konuşuyor.
Akhtar ve Pakistan’a sığınan ve gittikçe kalabalıklaşan şarkıcı ve müzisyenler grubu, işlerine devam edebilecekleri ve korkmadan yaşayabilecekleri yeni bir yer bulmayı umduklarını söylüyor.
Ne olmuştu?
Taliban 15 Ağustos 2021’de Afganistan’ın başkenti Kabil’i ele geçirmiş ve ikinci kez yönetimi devralmıştı. 1996- 2001 yılları arasında da iktidarda olan Taliban, beş yıllık yönetimi boyunca şeriatın katı bir yorumunu uygulamıştı. Ülkede kadınlar çalışma ve eğitim hayatından men edilmiş, halka açık infazlar ve kırbaçlama yaygın hale gelmişti. Taliban, bu yılın başlarında Afganistan’da kültürel gelenekler ve dini kurallar doğrultusunda kadın ve azınlık hakları için ılımlı hükümler sağlayacak “gerçek bir İslami sistem” uygulayacağını açıklamıştı.
“Ilımlı İslam” iddialarına rağmen, Taliban katı İslami yorumun bir parçası olan müzik karşıtlığına kaldığı yerden devam ediyor. Kabil’in düşmesinden önce bile müzisyenlerin Taliban tarafından tehdit edildiği biliniyor. Ayrıca, örgüt gücü ele geçirdikten sonra radyo istasyonlarını kapatarak müzik yayınlarına son verdi.
Taliban’ın işinden ettiği birçok insan gibi kadın ve erkek müzisyenler de ülkeyi terk ederek yeni bir hayat kurmaya çalışıyor. Örneğin, Afganistan’ın ünlü pop yıldızlarından Aryana Sayeed, Afganistan’da kadın hakları için çalışıyor ve Birleşmiş Milletler’in bu alandaki kampanyalarına destek veriyordu. Ancak Sayeed, Taliban’ın başkent Kabil’e girmesinin ardından ülkesini terk etmek zorunda kaldı.
