Polonya Anayasa Mahkemesi’nin geçen hafta Avrupa Birliği (AB) hukukunun belirli konularda ulusal mevzuata üstünlüğü ilkesini reddetmişti. Yüksek mahkemenin AB düzenlemelerinin Polonya anayasası ile uyumlu olmadığına hükmetmesi ülkenin AB’den çıkacağı yönünde bir sinyal olarak algılandı. AB üyeliğini destekleyen yüzbinlerce Polonyalı, muhalefetin tüm unsurlarıyla birlikte sokaklara döküldü.
Avrupa Birliği (AB) üyeliğini destekleyen ve iktidardaki Hukuk ve Adalet Partisi’nin (PiS) AB politikalarını protesto eden Polonyalılar, ülkelerinin bloktan ayrılabileceği endişesi nedeniyle ülke çapında protestolara katıldı.
Polonya Anayasa Mahkemesi geçen hafta, AB hukukunun belirli konularda ulusal mevzuata üstünlüğü ilkesini reddetmiş ve bazı AB düzenlemelerinin Polonya anayasası ile uyumlu olmadığına hükmetmişti. Mahkemenin aldığı bu karar ülkede Polonya’nın birlikten çıkabileceğine dair endişe yarattı ve dün (10 Ekim) ülke çapında büyük gösteriler yapılması çağrılarına yol açtı.
Organizatörler, protestoların yüzden fazla kasaba ve şehirde düzenlendiğini ve sadece başkent Varşova’da 100 bin kişinin protestolara katıldığını söyledi. Gösterilere katılanlar Polonya ve AB bayrakları sallayarak, “Kalıyoruz!” diye slogan attı.
Eski Avrupa Konseyi Başkanı ve ana muhalefet partisi Sivil Platform’un lideri Donald Tusk, başkentteki mitingde halkı “Avrupa Polonya’sını savunmaya” çağırdı. Tusk, iktidardaki PiS’in politikalarının Polonya’nın Avrupa’daki geleceğini tehlikeye attığını belirterek, “AB’den neden ayrılmak istediklerini biliyoruz. Böylece demokratik kuralları cezasız kalarak ihlal edebilecekler” dedi.
Öte yandan, Polonya Anayasa Mahkemesi’nin aldığı kararı memnuniyetle karşılayan Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, AB içindeki her üye ülkeye saygı gösterilmesini istedi ve AB’nin yalnızca “eşit ve daha eşit olanlardan ibaret bir grup” olmaması gerektiğini söyledi.
Ülke çapındaki protestolara muhalefet politikacıları, aktivistler ve sanatçılar katıldı. Katılıcımlar arasında 1944’te Nazi işgaline karşı Varşova Ayaklanması’na tanıklık eden 94 yaşındaki gazi Wanda Traczyk-Stawska da yer aldı. Stawska, “Burası bizim Avrupamız ve kimse bizi oradan çıkaramayacak” diye konuştu.
Polonya’nın resmi devlet televizyonu Telewizja Polska (TVP) ise dünkü protestoları yayınlarken gösterileri “Polonya anayasasına karşı protesto” diyerek yorumladı.
AB liderleri kararı eleştirdi
Birlik içindeki liderler, Polonya Anayasa Mahkemesi’nin verdiği kararı eleştirdi. Kararı eleştirenler, iktidardaki PiS’i 2015 yılında göreve başlamasından bu yana yargıyı siyasallaştırdığı gerekçesiyle suçladı.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Polonya Anayasa Mahkemesi’nin şu anda iktidar partisine sempati duyan yargıçların hakimiyetinde olduğu belirtiliyor. Ayrıca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, bu yargıçlardan birinin yasadışı olarak atandığını iddia ediyor. Ancak Başbakan Mateusz Morawiecki, yargıcın tartışmalı kararını savunarak, “Diğer ülkelerle aynı haklara sahibiz. Bu haklara saygı gösterilmesini istiyoruz” dedi. Morawiecki ayrıca, “Polonya’nın yeri Avrupa uluslar ailesidir ve öyle olacaktır” diyerek PiS’in bazı çevrelerin iddia ettiği gibi bir “Polexit” planı olmadığını söyledi.
Ancak protestolara katılan 59 yaşındaki Janusz Kuczynski ve diğer birçok kişiye göre PiS beklenmedik bir anda “Polexit” planını ortaya koyabilir. Kuczynski, “Brexit birdenbire gerçek oldu, kimsenin beklemediği bir şey burada da olabilir” diyerek bu konudaki endişelerini dile getirdi.
Kaynak: The Guardian, BBC
Derleyen: Gökalp Badak
