Yerli aşı Turkovac’ın kısa süre içinde kitlesel aşılama programına dahil edilmesi planlanıyor. Dün (13 Ekim) Twitter hesabından paylaşımda bulunarak bu durumu duyuran Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Bilim Kurulu toplantısının ardından ise gönüllülerden Turkovac’ın klinik çalışmalarına katılmaları için destek istedi. Ancak Turkovac ilk aşamada yalnızca üçüncü doz (hatırlatma dozu) şeklinde kullanılabilecek. Birinci ve ikinci doz olarak uygulanması ise 2022’yi bulabilir. Medyascope’un ulaştığı, Turkovac’ın faz-3 çalışmasında yer alan bir hekimin verdiği bilgiye göre, faz-3 çalışmalarının yıl sonuna kadar tamamlanması için çaba gösteriliyor ancak sonuçlar 2022’ye de kalabilir.
“Çalışmamızın sonucu hemen çıkmaz, yıl sonuna kadar yetiştirmeye çalışıyoruz”
Türkiye’de yerli koronavirüs aşısının üretiminde son aşamalara gelinse de geniş kitlelere ne zaman uygulanmaya başlanacağı belirsizliğini koruyor. Erciyes Üniversitesi ve Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı’nın (TÜSEB) işbirliğiyle geliştirilen Turkovac’ın haziran sonunda başlayan faz-3 çalışmaları hâlâ devam ediyor. Medyascope’a konuşan ve haberde adının geçmemesini isteyen faz-3 çalışmalarında görevli bir hekim, aşının ne zaman uygulanmaya başlanacağına dair şunları söyledi: “Bizim çalışmamızın sonucu hemen çıkmaz, yıl sonuna kadar yetiştirmeye çalışıyoruz. Çok sayıda insan aşı olduğu ya da hastalığı geçirdiği için gerekli kişi sayısına ulaşmakta biraz zorlanıyoruz. Bakanın bahsettiği üçüncü doz uygulaması ise Ankara Şehir Hastanesi’nde yapılan ve üçüncü doz (hatırlatma dozu) olarak yapılması uygun görülen aşı. İkisi farklı çalışmalar.”
Turkovac hatırlatma dozu olarak uygulanmaya başlanacak
Çin’den ithal edilen ve Türkiye’de kullanılan ilk aşı Sinovac ile Turkovac’ın üçüncü doz kullanımlarındaki etkilerinin karşılaştırıldığı klinik çalışmalar Ankara Şehir Hastanesi’nde yaklaşık üç ay önce başlamıştı. 18-59 yaş arasındaki sağlıklı yurttaşların katıldığı çalışmaların ardından 8 Ekim günü Turkovac’ın üçüncü doz olarak kullanılmasına Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından onay verildi. Çalışmanın sonuçları ise henüz kamuoyu ile paylaşılmadı. Bakan Koca dün Twitter hesabından paylaşımda bulunarak üçüncü doz olmak isteyen kişileri, Turkovac’ı seçmeye davet etti.
“Çalışma tamamlandığında aşı, acil kullanım için onaylanabilecek”
Bakan Koca, dün akşam saatlerinde ise Bilim Kurulu toplantısının ardından aynı konuya ilişkin şu açıklamayı yaptı: “Turkovac aşımızın diğer aşılar üzerine hatırlatma dozu olarak uygulandığı bir faz-3 çalışması devam etmektedir. Bu çalışma tamamlandığında acil kullanım için onaylanabilecek ve yaygın kullanım için seri üretime geçilerek kendi aşımız devreye girecektir. Kendi aşımızın kullanılması için iki doz aşısını olmuş sağlıklı kişilerin Turkovac aşı hatırlatma dozu uygulaması çalışmasına katılmasına ihtiyaç var.”
Faz-3 sonuçları açıklanmadan üçüncü doz olarak uygulanabilir mi?
Çin’den getirilen Sinovac aşısının faz – klinik çalışmalarında yer alan Prof. Dr. Murat Akova da süreci Medyascope’a değerlendirdi. Prensip olarak üçüncü fazı bitmemiş bir aşının bu şekilde kullanılmasının doğru olmadığını belirten Akova, sonuçlara bağlı kullanılmasının ise teorik olarak mantıklı olduğunu söyledi. Akova, “Daha önce zaten faz-2‘de etkili olan aşılar, başka aşılarla aşılanmış kişilere üçüncü doz olarak yapılıyor. Burada da Sinovac ile karşılaştırmalı bir dizayn yapılmıştır. Her ikisinin de etkili olduğu gösterildiyse o zaman üçüncü doz, Sinovac yerine Turkovac ile yapılabilir. Bu teorik olarak mantıklı. Zaten birbirine benzer aşılar ama sonucun ne olduğunu ve çalışma dizaynının ayrıntısını ben de bilmiyorum” diye konuştu.
Faz-3 çalışmaları tamamlanmadan ara sonuçlar üzerinden kullanım onayı verilebilir
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Faz-3 çalışmaları tamamen sonuçlanmadan Turkovac’ın topluma uygulanması ise başka bir ihtimal. Aşının yaygın kullanımı, daha önce Sinovac aşısının çalışmalarında olduğu gibi ara sonuçlar üzerinden yapılacak değerlendirme ile başlayabilir. 14 Eylül 2020 tarihinde Türkiye’deki faz-3 klinik çalışmaları başlatılan Sinovac aşısı için klinik çalışmalarda ortaya konulan plana göre, 12 bin 450 gönüllünün üçte birine boş aşı (plasebo), üçte ikisine ise gerçek aşı uygulanacaktı. Sonraki süreçte ise koronavirüse yakalanan 40 kişi üzerinden veri analizi hedefleniyordu. Ancak Sağlık Bakanlığı’nın talebiyle kod kırılmış ve faz-3 çalışmasının ara sonuçları 24 Aralık 2020 tarihinde kamuoyu ile paylaşılmıştı. Sonraki süreçte acil kullanım onayı alan aşı, 13 Ocak 2021 tarihinde sağlık çalışanlarına uygulanmaya başlanmıştı. Aynı mekanizmanın işletilmesi halinde Turkovac’ın uygulanması da yıl bitmeden başlayabilir.
Çalışmalar 11 aydır devam ediyor
Klinik çalışmaları 5 Kasım 2020 tarihinde başlayan Turkovac’ın faz-3 çalışmalarına 22 Haziran’da geçildi. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 9 Eylül günü Turkovac’ın acil kullanım onayına başvuracak aşamaya geldiğini ve onay alması halinde ekim ayında seri üretime geçileceğini söylemişti.
