Eşitlik İçin Kadın Platformu (EŞİK), tüm milletvekillerini kadın politikaları açısından izlediği “Milletvekili İzleme Raporu”nu yayımladı. Raporda kadınların siyasal haklarını kazandıkları 5 Aralık 1934 tarihinden günümüze kadarki süreçte eşit temsil ilkesinden uzak olunduğu ve eşit temsilin toplumsal sorunlara çözüm üretme açısından gerekli olduğu vurgulandı.
EŞİK, tüm milletvekillerini mercek altına alıp, kadın politikaları ve İstanbul Sözleşmesi odaklı üç aylık izlemesinin raporunu, kadınların siyasal haklarını kazanmalarının 87. yıldönümünde yayımladı. EŞİK raporunda, toplumsal cinsiyet eşitliği ilkesinin hayata geçirilmesi ve kök salması gerektiğini belirterek, “584 milletvekilini üç ay boyunca izledik. Çalışma sürecinde kadın politikaları, hakları ve kazanımların aşındırılması riskine duyarlı ve önlem alıcı/iyileştirici politika üretenlerin ağırlıkla kadın milletvekillerinin bir kısmıyla sınırlı kaldığını; çok sınırlı sayıda erkek vekilin eşit yurttaşlık bilinci ile harekete geçtiğini; eşitlik karşıtı politik tutumların tahmin edilenin çok ötesinde yerleşik, köklü ve yaygın olduğu gözlendi” denildi.
Eşit yurttaşlık, siyasette ve karar mekanizmalarında eşit temsil, şiddetsiz bir hayat hakkı ve İstanbul Sözleşmesi’nin sadece kadın hak savunucularının ve kadın vekillerin çalışma alanı olarak görüldüğü vurgulanan raporda, şu ifadelere yer verildi:
“Parlamentoda, yerel siyasette ve karar mekanizmalarında kadın varlığı oranlarının, demokrasiyle bağdaşmayacak denli düşük olmasına rağmen eşitsizlik sorunuyla mücadelenin sadece kadınlara bırakılması ve üstelik kadın politikacılar tarafından üretilen önerilerin kamuoyuna duyurulması için bile erkek yöneticilerin onayına tabi kılınması, hem kolaylıkla değiştirilebilecek hem de en ağır toplumsal, siyasal sorundur. Bu çalışma eşitlik karşıtı parti ve politikacılar da görünür kılındı. Meclis’in sadece yüzde 17’sini oluşturan 101 kadın vekilin, partilerinin erkek vekillerinden çok daha yüksek puanlar aldığı görüldü. Tüm kadın vekillerin puan ortalaması 13,35 iken, erkek vekillerin ortalaması 4,99’da kaldı.”
“Cinsiyet eşitsizliği resmi devlet politikası haline getirildi”
Bİr yıl önce eşit temsil ve kadınların siyasal katılımını yükseltecek düzenlemelerle ilgili önerilerini başta Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) olmak üzere tüm siyasi partilere ilettiğini belirten EŞİK Platformu, eşit temsilin daha fazla gecikmeden gerçekleşmesi gerektiğini söyledi. EŞİK raporunda eşit temsil ve kadınların siyasal katılımına ilişkin şu tespitler yer aldı:
“Hukuki altyapının fermuar sistemi (perfect equality) olarak yasalaşması (parite yasası) gerektiği yönündeki önerimizi de içeren teklif, CHP tarafından hazırlandı. Aylarca Meclis Başkanlığı’nda bekletilen teklifin Genel Kurul gündemine alındığı 30 Kasım Salı günü, pek çok zaman olduğu gibi kadınlar yine Meclis nöbetindeydi. İktidar bloku vekilleri şaşırtmadı. 1924 Anayasa teklifi, siyasal haklar açısından cinsiyet eşitliğine uyumlu olarak her yurttaşı içerecek şekilde yazıldığından, 18 yaşını dolduranlara seçme ve 30 yaşını dolduranlara seçilme hakkı tanıyordu. Yazık ki komisyonda yazılan teklif, genel kurula geldiğinde ‘her erkek’ için şeklinde değiştirilmesi uygun bulunmuştu. Siyasal haklar, cinsiyet ayrımcılığı doğrultusunda, cinsiyet eşitsizliği resmi devlet politikası haline getirilerek kabul edildi.”
“Siyaset, 100 yıldır temsilde eşitlik anlayışından çok uzak”
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM), eşit temsil ve fermuar sistemini içeren yasa teklifini, bağlamından kopuk bir şekilde reddettiğini belirten EŞİK raporunda, “1924 yılında reddedilen eşit siyasal haklarımız, örgütlü siyaset yapma bilincine sahip kadınların oluşturduğu Kadınlar Halk Fırkası’nın kurulmasına izin verilmeyerek toplum dışı bırakılmasıyla sonuçlandı. Bilinçli ve kadın olarak bağımsız siyaset üretme, fikir üretme becerisine sahip kadın varlığı uzun süre siyasetin dışında tutuldu. O tarihte anayasa oylamasıyla kadın emeğinin ve fikir sermayesinin 10 yıl boyunca toplum dışına itilmesinin sosyal maliyeti, 100 yıldır temsilde eşitlik anlayışından siyasetin uzak kalışı oldu. 5 Aralık Siyasal Haklar Günü olarak sembolize edilen tarihin bize sunduğu katkı payını önemsiyoruz. 1934-1936 yılları arasında önce yerel seçimler, sonra muhtarlıklar ve arkasından genel seçimler olmak üzere peyderpey kadınların siyasal haklarının tanınmış olmasını değerli buluyor, gurur duyuyoruz” denildi.
“Cinsiyet eşitliğinin olmadığı bir parlamento ‘güçlendirilmiş’ olamaz”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
5 Aralık’ta, kadınların siyasal haklarını tanıyan düzenlemenin 87. yıldönümünde, tüm siyasi partilere çağrıda bulunan EŞİK, Meclis tarafından reddedilen “eşit temsil ilkesi”nin bütün parti tüzüklerine yerleştirilmesi gerektiğini belirtti. Anayasanın birçok maddesi siyasal yaşamda da fiili eşitliğin sağlanmasını yönünde olduğu belirtilen raporda, “Halkların Demokratik Partisi (HDP) eşit temsil ilkesini kendi tüzüğü ve Demokratik Tutum Belgesi ile hayata geçirmektedir. Diğer partileri de, kadınların eşit temsilini kendi tüzüklerinde hayata geçirmeye ve en yakın seçimde fermuar sistemini uygulamaya çağırıyoruz. Siyasi partilerin aday belirleme süreçlerinde toplumsal cinsiyet eşitliği farkındalığını başat kriter olarak gözetmesi, seçimler akabinde bu konudaki farkındalığın pekiştirilmesi için gerekli programları hayata geçirmesini talep ediyoruz. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin bütüncül olarak hayata geçirilmesini hedeflemeyen hiçbir parlamentonun “güçlendirilmiş” olamayacağını önemle hatırlatıyoruz” ifadeleri yer aldı.
