Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) medya yapılanması içinde, partinin ve parti söylemlerinin sosyal medyadaki etkinliğini artırmak amacıyla oluşturulduğu iddia edilen gruptan kamuoyunda “Aktroller” diye bahsediliyor. Aktroller, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun dün (30 Ocak) sosyal medyada paylaştığı video ile yeniden gündeme geldi. Kılıçdaroğlu bazı sosyal medya hesaplarını işaret ederek, “Devasa bir trol ağı Hazine’den çalınan paralar ile besleniyor” dedi. Peki “Aktroller” hakkında neler biliniyor, Kılıçdaroğlu’nun bahsettiği hesaplar hangileri? Medyascope sizin için derledi.
AKP’nin medya yapılanması içinde, partinin ve parti söylemlerinin sosyal medyadaki etkinliğini artırmak amacıyla oluşturulduğu iddia edilen ve iktidarı destekleyen, muhalefeti ise sert şekilde eleştiren paylaşımlarda bulunan gruptan kamuoyunda “Aktroller” diye bahsediliyor.
Grubun, 2013’teki Gezi Parkı eylemlerinden sonra oluşturulduğu, önce AKP gençlik kollarından katılımcıların olduğu sonra ise yaklaşık altı bin kişiye ulaşıldığı tahmin ediliyor. Bu hesaplar düzenli olarak benzer içeriklerle siyasi paylaşımlarda bulunuyor.
Hesapların en çok etkinlik gösterdiği sosyal medya platformlarından biri Twitter ancak şirketin, dünya genelinde hükümetlerle ilişkili hesaplara karşı hesap kapama, askıya alma gibi uygulamaları var.
Twitter, 2020 yılında Türkiye’deki yaklaşık 7 bin hesabı “hükümetle bağlantılı, sahte veya ele geçirilmiş” oldukları gerekçesiyle kapattı.
Muhalifleri hedef gösteren hesaplardan 36 milyon tweet atıldı
Twitter, Haziran 2021’de Çin, Rusya ve Türkiye’de hükümet ile bağlantılı kişi ve kuruluşların, muhalifleri hedef gösterme ve propaganda amaçlı kullandığı sahte veya ele geçirilmiş 170 binden fazla hesabı kapattığını açıkladı.
Türkiye’de aynı sebeple 7 bin 340 hesap silindi. Bu hesapların aktif oldukları süre boyunca 36 milyon 948 bin 524 tweet attığı belirtildi.
Twitter’dan açıklama
Twitter’ın konuya ilişkin paylaştığı açıklamasında Türkiye’deki hesaplarla ilgili öne çıkanlar şöyle:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Bu yılın başlarında Türkiye’deki kullanıcıları hedef alan, koordineli şekilde sahte faaliyet gösteren hesaplar tespit ettik. Ağdaki hesap hareketlerine ve teknik göstergelere ilişkin analizimiz sonucunda, sahte ve ele geçirilmiş hesapların AKP lehine siyasi söylemleri yaymak için kullanıldığını belirledik. Ayrıca bu hesaplarda Cumhurbaşkanı (Tayyip) Erdoğan’a güçlü bir destek de veriliyor. Söz konusu 7 bin 340 hesabı bugün arşive ifşa ediyoruz. Teknik analizler, partinin (AKP) gençlik kollarıyla ilişkili ağlara ve çok sayıda ele geçirilmiş hesabın bulunduğu merkezi bir ağa işaret ediyor.”
İnternet Gözlemevi’nden rapor
Twitter bu hesapları, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki (ABD) Stanford Üniversitesi’ne bağlı İnternet Gözlemevi tarafından hazırlanan rapor doğrultusunda kapattı. Raporda öne çıkan bulgulardan bazıları şöyle:
“• Aynı gün açılan, benzer kullanıcı adı olan, gerçek olmayan kişiler adına açılan çok sayıda hesap var.
• Tek görevi, AKP adına retweet yapmak olan bir hesaplar ağı ortaya çıkarıldı. Bu ağlar, aynı içeriği daha görünür kılmak için uğraşıyor ve aslında gündem olamayan etiketleri (hashtag) daha popüler yapmaya çalışıyor.
• Hack’lenen çok sayıda hesap AKP adına övücü tweetler atmakta kullanıldı. Hack’lenen bu hesaplar arasında daha önce iktidarı eleştiren hesaplar da var.
• Kapatılan hesaplar HDP’yi hedef aldı ve ‘terörizme destek vermekle’ suçlayıcı tweetlerin atılmasında kullanıldı. CHP de bu hesapların hedefindeydi. Bu hesaplar, iktidarı eleştiren gerçek kişilere ait hesapları hedef gösterdi.
• Bu hesapların tweetleri özellikle AKP’nin 2017’deki başkanlık sistemi referandumu kampanyasını desteklemek için atıldı. Aynı hesaplar, Türkiye’nin Suriye ve Libya’daki askeri operasyonlarına kamuoyu desteğini artırmak amacıyla da kullanıldı. Bu operasyonlar için İngilizce tweetler de atıldı.“
AKP’li isimlerden Twitter’a tepki
Raporun ardından Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun Twitter hesabından paylaştığı açıklamada, “Twitter’ın siyaseten Türkiye Cumhuriyeti’ni konumlama arzusu, kuruluşun PKK ve FETÖ gibi Türkiye’ye düşman yapıların kara propaganda faaliyetlerine kol kanat germe isteği ve Türk siyasetini dizayn etme hevesi net bir şekilde görülmektedir” demişti. AKP Grup Başkanvekili Mahir Ünal ise “Stanford’dan gelen provokatif bir rapor” değerlendirmesinde bulunmuştu.
Kılıçdaroğlu sahte hesapları tekrar gündeme getirdi
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Twitter hesabından paylaştığı bir videoda, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a bağlı olduğunu iddia ettiği trol ağına ilişkin bilgiler verdi.
“Trol ordusu ile karalama yapıyorlar”
Kemal Kılıçdaroğlu videoda, “Bu sarayın her şeyi sahte, her şeyi illegal. Devleti suça alet ediyorlar. Ses dinlemesi yapıyorlar, MOBESE ile her hareketimizi takip ediyorlar. Dijitalde de bir trol ordusu ile karalamalar yapıyorlar. Sarayın tüm meşgalesi bu. Halk ise sefalet içinde. Durun birincisini anlatayım: Nevzat Kanlı, diğer namı ‘son laik bükücü’. Nevzat Kanlı benim dijital sapığım gibi bir şey. Ne yazsam, nerede konuşmam yayınlansa bu sapığım hemen altına küfürleri döşüyor. Çünkü söyleyeceği karşı bir görüş yok. İşi gücü deliler gibi küfretmek. Aslında bu ağlar birbirine geçmiş durumda. Nevzat Kanlı bir iç ağ, ona bağlanmış troller var” dedi.
Kılıçdaroğlu konuşmasına şöyle devam etti: “Mesela son üç-dört ay içinde Nevzat Kanlı bana yaklaşık 4 bin kez küfür etmiş, günde ortalama 40 küfür eder. Sanmayın ki Nevzat Kanlı bir robot. Sizin gibi gerçek bir kişi. Sonra Servet K. rakamları uzun, diye bir trol başı daha var. Bakın bu trol de son üç-dört ayda 3 bin 315 tweet yazmış. Evladım sen de harcanıyorsun buralarda.”
Kılıçdaroğlu’nun bahsettiği hesaplar
Kılıçdaroğlu’nun bahsettiği hesaplardan biri “Son laik bükücü.” Hesapta AKP’yi destekleyen, muhalefet partilerini eleştiren birçok paylaşım mevcut. Hesaptan yaklaşık 35 bin 600 tweet atılmış.
Kılıçdaroğlu’nun açıklamalarının ardından hesaptan yapılan paylaşım şöyle:
Kılıçdaroğlu’nun bahsettiği diğer hesap “kanlinevzat35″in ise askıya alındığı görülüyor.
Kemal Kılıçdaroğlu açıklamasında “taşıyıcı” değerlendirmesinde bulunduğu 10 hesaptan bahsetmişti. Bu hesaplardan biri “Sabrikontek.”
Şu ana kadar yaklaşık 143 bin tweet atılan hesaptan Kılıçdaroğlu’nun açıklamalarının ardından şu paylaşımda bulunuldu:
“Themarginale” isimli hesaptan ise bir günde siyasi içerikli yaklaşık 10 tweet atılıyor. Kılıçdaroğlu’nun açıklamasının ardından yapılan paylaşım şöyle:
Kılıçdaroğlu’nun söz ettiği hesaplardan biri de “medyaadami.”
Bu hesaptan yaklaşık 175 bin siyasi içerikli tweet atılmış. Hesaptan, Kılıçdaroğlu’nun açıklamaları üzerine şu paylaşımda bulunuldu:
“Troll ordusu” uluslararası raporlarda
Organize hareket eden bu hesaplar bazı uluslararası kuruluşların raporlarında da yer aldı. Uluslararası Af Örgütü’nün 2020-2021 raporunda, “Türkiye’de hükümet trol orduları kurdu ve kamuoyunun dikkatini belirli web siteleri, hesaplar ve ‘sakıncalı bilgilerden’ uzak tutmak için çevrimiçi sınırlandırmalara ve yanlış yönlendirmelere başvurdu” denildi.
Norton Symantec adlı şirketin 2016 yılında yayımladığı Avrupa, Ortadoğu ve Afrika’yı (EMEA) kapsayan araştırmada, Türkiye’nin sosyal medyada en çok bot hesap kullanılan ülke olduğu belirtildi. Rapora göre Türkiye’deki bot hesap kullanımı Avrupa, Ortadoğu ve Afrika’nın yüzde 18,5’ini kapsıyor.
Muhalefet liderlerinden tepkiler
Muhalefet partilerinin liderleri, “troll orduları” tarafından hedef alındıkları çeşitli zamanlarda tepkilerini dile getirdi.
Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA) lideri Ali Babacan’ın 2 Mayıs 2021’deki paylaşımı şöyle:
İYİ Parti lideri Meral Akşener, 2020 Temmuz’da yaptığı açıklamada, “Erdoğan kendi trol ordularının ahlaksızlıklarına da lanet etmeli” demişti.
Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu da 29 Temmuz 2020’de, “Sosyal medyada iftira, hakaret, ahlaksızlık ve troll yapıların önüne geçilmesi gerekir. Buna hiçbir zaman itirazımız olmadı. Bunları önlemek için yasal altyapı da çok önemli” açıklamasında bulunmuştu.
Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) dijital yayın organlarından Millet Dergisi’nin 2020 Haziran sayısı “Troll Özel” başlığıyla ve konuyu ele alan bir içerik ile yayımlanmıştı.
AKP’li Ünal: “Herhangi bir bağımız yok”
AKP’li Mahir Ünal “Aktroll” tartışmaları ile ilgili Armağan Çağlayan’ın “196Sekiz” isimli YouTube kanalına konuk olmuştu.
Ünal, “Biz AK Parti olarak sadece 2 milyon 100 bin teşkilat mensubumuzla gerçek kişiler olarak sosyal medyada bulunuyoruz. Onun dışında ‘no-name’ hesaplar ya da AK Parti ile ilgisi olmayan hesaplarla herhangi bir bağ oluşturmuyoruz” açıklamasında bulunmuştu.
