Macaristan’ın otoriter popülist başbakanı Viktor Orban’a karşı bir araya gelen muhalefet, kırsal bölgelerde yaşayan seçmenlere ulaşabilmek için gönüllüler aracılığıyla köylerde gazete dağıtmaya başladı.
Yazılım geliştiriciliğinden emekli Peter Nogradi (79), Macaristan’ın Pest ilinde, Tuna Nehri’nin kenarındaki Dunabogdany Köyü’nde her çarşamba sokak sokak gezerek evlerin posta kutularına bir “gazete” bırakıyor.
Siyah-beyaz baskılı, ikiye katlanmış bir A4 kağıdından oluşan haftalık gazete, belirli internet sitelerinin ve aktivistlerin haberlerine yer veriyor.
Gazete, ülke çapında bin 300’den fazla gönüllü tarafından “sadece hükümete sadık basına erişimi” olan kırsaldaki seçmene ulaşabilmek amacıyla dağıtılıyor.
Nogradi’nin dağıttığı 1 Şubat baskılı gazetede yolsuzluk, ücret zammı için greve giden öğretmenler ve muhalefetin iktidara gelirse temel gıda ürünlerinden KDV’yi kaldırma vaadi gibi haberler yer alıyor.
Nogradi, “Bu haberler ana akım medyada yer almıyor, bunları sadece internette belli sitelerde okuyabilirsiniz” yorumunda bulunuyor.
İnsanların haberleri televizyon ve radyo üzerinden hükümete bağlı kanallardan aldığı küçük köylere, Başbakan Orban’ın partisi Fidesz (Macar Yurttaş Birliği) için oy depoları gözüyle bakılıyor.
Anketlere göre 3 Nisan’da düzenlenecek genel seçimler, 12 yıl önce büyük farkla iktidara gelen Orban’ın siyasi hayatının en zor seçimi olacak.
Dondurucu sokakta Dunabogdany Köyü’nün sokakları bomboş. Nogradi ise bazı köylülerin kağıtları almaktan mutlu olduğunu, bazılarının ise onları hemen çöpe attığını ancak bunun kendisini caydırmadığını söylüyor.
“Nyomtass Te Is!” (Kendin Bastır!”) başlıklı kağıtlar, düzenleyicilerin “21.yüzyıl Samizdat’ı” olarak tanımladığı, hiçbir partiye bağlı olmayan bir inisiyatif. Samizdat, komünist yönetim zamanlarında yasaklanan edebi eserlerin gizlice kopyalanıp dağıtılmasına verilen isimdi.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Peter Marki-Zay da küçükken gazete dağıtmış
Geçen ekim ayındaki seçimde muhalefet partilerinin ortak başbakan adayı olarak belirlenen Peter Marki-Zay’in, küçükken kendisinin de gazete dağıttığını belirterek “Hükümet propagandasını gerçek haberlerle dengelemek çok önemli” demesinin ardından inisiyatif ciddi bir ivme kazandı. Ekim ayında 150 olan gönüllü dağıtımcı sayısı ocak ayı ortasında 1000’in üzerine çıktı, böylece ocağın son haftasında yaklaşık 150 bin kopya dağıtıldı.
Başkent Budapeşte’deki gönüllülerden Rita Bolla şunları söylüyor:
“İki bin ile beş bin arası bir nüfusa sahip köylerde yaşayan 2 milyon kişiye ulaşmak için 3,500 dağıtımcıya ihtiyacımız var.”
Dunabogdany’de Reuters’ın mikrofon uzattığı birçok kişi röportaj vermek istemedi. 38 yaşında, soyadını vermek istemeyen Judit isimli üç çocuk annesi bir kadın ise gazeteden haberdar olduğunu söyledi. Önceki seçimlerde muhalefete oy verdiğini ve yine böyle yapacağını belirten Judit, şöyle konuştu:
“Ben zaten haberleri düzenli olarak okuduğum için hedef kitle aslında ben değilim… Fakat bunu yapan insanlara gerçekten saygı duyuyorum.”
Hükümet kanadı ise medyanın iktidar kontrolünde olduğu iddialarını kabul etmiyor. Hükümet sözcülerinden Zoltan Kovacs, Reuters’a e-posta üzerinden verdiği yanıtlarda Macar solunun ve uluslararası solun “Macaristan’ı itibarsızlaştırmak için” medyayı siyasi malzeme yaptığını öne sürüyor:
“Gerçek şu ki Macar medyasının çeşitliliği ve dengeli doğası, Batı Avrupa’da gördüğümüze kıyasla tam bir parlak nokta.”
“Orban medyası”
Orban’ın devlet medyası ve özel medya üzerindeki etkisi son on yılda giderek arttı. Devletin reklam kaynaklarının da hükümet yanlısı kanallara aktarılması, Orban’a sadık bir basın oluşmasına ciddi katkı sağladı.
Orban’a muhalif birçok gazete, radyo ve televizyon istasyonu, Fidesz’e yakın iş insanlarının satın almasıyla el değiştirdi. El değiştiren kuruluşlardan, ülkenin önde gelen gazeteleri kapandı. Kapanmayanlar ise yayın politikasını hükümete yaklaştırdı.
2021 yılının Şubat ayındaki bir konuşmasında Viktor Orban, Macar medyasında yerli sermaye oranının on yılda yüzde 34’ten yüzde 55’e çıktığını ve bunun hedefledikleri bir oran olduğunu söylemişti.
3 Nisan seçimleri
Parlamenter sistem ile yönetilen Macaristan’da muhalefet, meclis çoğunluğunu elde edebilmek için 2020’nin sonunda “Macaristan İçin Bir Arada” ismiyle bir ittifak kurmuştu.
Sosyal demokrat, muhafazakâr, liberal ve çevreci görüşlere sahip altı partiden oluşan muhalefet ittifakı, Ekim 2021’de bir münazara ve önseçim düzenleyerek Peter Marki-Zay’i ortak başbakan adayı olarak belirlemişti.
49 yaşında, yedi çocuk babası, merkez-sağ bir partiden gelen Katolik ve muhafazakâr Peter Marki-Zay’in önderliğindeki muhalefet koalisyonu anketlerde şu an Fidesz’i birkaç puan geriden takip etse de, zaman zaman öne de geçiyor.
