Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in katılımıyla geçen cuma (17 Haziran) Ödemiş’te gerçekleştirilen “Çiftçi Buluşması” etkinliği, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Kılıçdaroğlu arasında tartışmaya sebep oldu.
Etkinlikte konuşan çiftçilerden Fatma Doğan, Meliha Yılmaz ve Songül Başkan’ın hayvancılıkta yaşadıkları sorunları anlatmaları üzerine Tarım ve Orman Bakanlığı, Twitter hesabından “Söz alan üç kadın çiftçimize bakanlığımız tarafından verilen destekler ve dile getirdikleri iddialar ile ilgili gerçekler aşağıdaki gibidir” notuyla bir açıklama paylaştı. Açıklamaya CHP lideri, Twitter’dan tepki gösterdi.
Medyascope’a konuşan çiftçilerden Meliha Yılmaz ise sözlerinin arkasında olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Söylediklerimin hiçbiri yalan değil. Evet destek aldım. Ama kredi de çektim, senet de imzaladım. Hâlâ daha imzalıyorum senet. Silajım bittiği için senetle şeker pancarı alıyorum. Zaten herhangi bir arazim de yok. Her şeyi kendim yapıyorum. Hayvanların altındaki gübreyi de el arabasıyla ben alıyorum.”
Meliha Yılmaz, İzmir’in Ödemiş ilçesinde geçen cuma (17 Haziran) düzenlenen ve CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun da konuşmacı olduğu “Çiftçiler Buluşması” etkinliğine Küçük Menderes bölgesinden katılan pek çok çiftçiden biriydi. Yılmaz konuşmasında, “Artık zarar etmiyoruz, çünkü battık. Batan hayvancılık zarar eder mi? Artık zarar yok” demişti.
Tarım ve Orman Bakanlığı ise cumartesi (18 Haziran) günü bu konuşmaya ve diğer iki “kadın çiftçinin” konuşmasına cevap olarak Twitter hesabından bir açıklama paylaştı. Açıklamada üç çiftçinin de konuşmalarına sırasıyla değinilerek bu çiftçilere verilen destekler sıralandı ve maliyetlerin, çiftçilerin söylediğinden daha düşük olduğu iddia edildi:
Çiftçiler Buluşması’ndaki konuşmasında Tarım Kanunu’nun 21. maddesini hatırlatarak “Her yıl çiftçiye milli gelirin en az yüzde 1’i kadar teşvik verilir diyor. ‘Verilebilir’ demiyor, ‘verilir’ diyor. Yani vermek zorundalar. Bugüne kadar çiftçiye bu teşvik tam anlamıyla verilmedi. Çiftçilerin bu hükümetlerden alacağı 273 milyar lira var” diyen Kılıçdaroğlu, bakanlığın açıklamasına ise Twitter hesabından “Çiftçi kürsüde derdini anlatıyor, yardım istiyor. Bakanlık çiftçiye ‘Derdiniz yok, yalan söylüyorsunuz’ diyor” sözleriyle tepki gösterdi. CHP lideri bakanlık yetkililerine “Çiftçinin tokadını yiyeceksiniz. Hazırlığınızı yapın. En kısa zamanda görüşmek üzere” diyerek seslendi.
Çiftçiler Buluşması’ndaki konuşmasında “Her ay beş inek satıp diğer ineklerimin karnını doyurmak zorunda kalıyorum. Artık dayanacak gücüm kalmadı. Son noktadayım” diyen 57 yaşındaki çiftçi Fatma Doğan’ın oğlu Hasan Doğan da buluşmadaki hiçbir konuşmacının “Destek almadık” demediğini, gelen zamlardan ve girdi fiyatlarındaki artışlardan yakındıklarını belirtti. “Desteğin yeterli olup olmaması da önemli değil” diyen Doğan, şöyle devam etti:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Tamam, devlet destek veriyor, bu güzel bir şey ve biz bundan faydalanıyoruz ama destekler yeterli gelmiyor. Burada önemli olan devletin destek vermesinden çok girdi maliyetlerinin azaltılması. Maliyetler azalsın ki biz üretelim. Desteğimiz az olsun, önemli değil. Sadece biz kendi yağımızda kavrulalım.”
Bakanlığın kendilerine yönelik “Bir yıl önce işletmesinde 20 hayvan bulunurken şu anda 25 hayvan bulunmaktadır” şeklindeki açıklamasına ise resmi listelerin daha geç güncellendiğini söyleyerek itiraz eden Doğan “Şu an güncel listeyi çıkartabiliriz. İşletmemdeki hayvanlar belli. Ama şöyle bir şey var. Mesela ben ineğimi satıyorum. Senelik bunların güncellemesi oluyor. Ben o güncellemeyi yapmadığım için fazla görünebiliyor. Sattığım hayvanlar da zaten ilçe tarım hareketlerinde görünür” dedi.
“Destek almadım’ demedim, ‘Bu maliyetlerle işin içinden çıkamıyoruz’ dedim”
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın “ikinci konuşmacı” olarak bahsettiği çiftçi Meliha Yılmaz ise verilen desteklerin yeterli olmadığını şu sözlerle anlattı:
“Ben destek almıyorum demedim, sadece bu maliyetlerle işin içinden çıkamadığımızı anlatmak istedim. Süt, evet artıyor ama Ulusal Süt Konseyi (USK) toplanıp süt fiyatlarını açıklayacağı zaman yem satışları duruyor. Süte zam geliyor ama bir bakıyorsun torba başına 10, 15, 20 liraya kadar yem fiyatları da yükseliyor o saniyede. Bunun için zarar ediyoruz zaten. Elimize gerçekten 7,5 lira geçmiyor. Konseyin bizim içimize girip de bizim çektiğimizi ve aradaki yemcilerin ne yaptığını görmesini istedim. Ben orada devleti eleştirmedim, hakkım olanı almak için konuştum.”
Çocukluğundan beri hayvancılık yaptığını söyleyen Yılmaz’ın ekim yapmak için bir arazisi ya da traktörü yok. Silajı, samanı ve yemi dışarıdan satın alıyor.
“Söylediklerimin hiçbiri yalan değil”
Meliha Yılmaz mazot ve yem fiyatlarındaki artışa tekrar dikkat çekerek sözlerinin arkasında olduğunu belirtti:
“Söylediklerimin hiçbiri yalan değil. Kredi de çektim. Senetler de var. Yem geri çekilirse süt para eder. Mazot geri çekilirse saman biraz daha ucuz iner kapıma. Evet, destek aldım. Ama kredi de çektim. Bankaya kredi borcum gerçekten var. Senet de imzaladım. Hâlâ daha imzalıyorum senet.”
“Bakanlıktan hiçbir destek almadım”
Songül Başkan’ın durumu ise diğer çiftçilerden farklı. Bakanlıktan hiçbir destek almayan Başkan, 2021 yılında “Tunç Soyer’in küçükbaş hayvancılığa yönelik sözlerine güvenerek” küçükbaş hayvancılık işine girmiş. Bu süreçte İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin kendilerine “Başka Bir Tarım Mümkün” projesi kapsamında 66 çuval kuzu büyütme yemi verdiğini söyleyen Başkan, bölgede küçükbaş hayvancılığın İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer dışında desteklenmediğini düşünüyor:
“Biz de yem fiyatlarından çok etkileniyoruz. Tunç Soyer’in yardımı bize nefes aldıran şeydi zaten. Bakanlıktan herhangi bir yardım veya destek almadım. Sadece Soyer’in verdiği yem desteği var bana. O olmasaydı kendime bu kadar güvenip de ilerleyemezdim.”
Süt satışından kâr edemedikleri için peynire yöneldiklerini söyleyen Songül Başkan, ürettiği peynirleri sosyal medyadan ve yakın çevresinden tanıdıklar vasıtasıyla sattığını anlatıyor. Kendisinin sahip olduğu bir arazi yok ama yem ihtiyacını azaltmak için hayvanlarını komşularının meralarında otlattığını söylüyor:
“Ben hayvanlarımı otlağa çıkartıyorum. Neden? Çünkü yem maliyetini biraz daha kısayım diye. Bizim meramız yok ama köyde yaşadığımız için komşulardan rica ediyoruz. ‘Sizin alana girebilir miyiz? Benim hayvanlarım var, bize destek olabilir misiniz?’ diye. Herhangi bir zarar vermeyeceğimize dair taahhütte bulunuyoruz. Onlar da bize sağ olsunlar yardımcı oluyorlar. Meralarda bu şekilde otlatıyoruz. Kendimize ait olan herhangi bir arsamız da yok bizim”
Bakanlığın kendisine yönelttiği “28 küçükbaş hayvan ile faaliyete geçmiş, şu anda 53 küçükbaş hayvanı bulunmaktadır” sözlerine ise Başkan, şu yanıtı veriyor: “Evet, bizim önceden 28 küçükbaş hayvanımız vardı ama dediğim gibi herhangi bir destekten yararlanmadık. Hatta bu 28 küçükbaşa ben, abimlerden bir miktar yardım alarak kendi ailemin desteğiyle başladım. Yemleri, yoncayı, silajı da hepsini onların desteğiyle alıyoruz yani.”
Çiftçiler Buluşması etkinliğini düzenleyenlerden, CHP Ödemiş İlçe Başkanı Hamdi Halis ise konuşmacıların etkinlik salonunda belirlendiğini ve kürsüye gelen çiftçilerin partili olmadığını belirtti. Bakanlığın açıklamasına ilişkin “Sorunlara karşı kimse insanların bir eli yağda bir eli baldaymış ya da herhangi bir sorun yokmuş muamelesi yapmasın” diyen Halis, Çiftçiler Buluşması etkinliği için şunları söyledi:
“Gelen misafirlerimiz seçilmiş insanlar değildir. Parti kayıtları yoktur. Bizim bu çalışmamız bir parti buluşması şeklinde okunmamalı. Özellikle son günlerde tarım ve hayvancılık alanındaki maliyet artışlarından dolayı üreticilerimiz ciddi anlamda etkileniyor. Devletin bu konuya daha fazla ilgi göstermesi ve kaynak sağlaması gerekiyor. Verdikleri kaynaklar doğrudur ama yeterli değildir. Burada yapılan çalışma yaşanan sorunlara karşı bir akıl üretme, ortak bir çözüm bulma gayretidir.”
Halis, ilk seçimde iktidara talip olduklarını ve CHP lideri Kılıçdaroğlu’nun da Ödemiş’teki buluşma vesilesiyle iktidar olduklarında çiftçiye hangi ilave desteklerin verileceğini birinci ağızdan bir kez daha dile getirdiğini belirtti.
