AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın seçim tarihi olarak 14 Mayıs’ı işaret etmesi üniversite öğrencilerinin seçime katılımını azaltma ihtimalini gündeme getirdi. Artan otobüs ve uçak bileti fiyatları, ikametgâh değişimleriyle ilgili yaşanabilecek sorunlar ve birçok üniversitede sınav haftalarının mayıs ortasından haziran başına kadar devam etmesi nedeniyle üniversite öğrencilerinin seçimlere katılımının düşmesi ihtimali gündemde. Bu yıl yapılacak seçimlerde ilk kez oy kullanacak yaklaşık 5 milyon genç seçmen ve 8 milyon üniversite öğrencisinin seçimlere katılımının etkilenmemesi için siyasi partiler çalışmalara başladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın önce 18 Ocak’taki grup konuşmasında daha sonra 23 Ocak’taki kabine toplantısı çıkışında seçim tarihi olarak 14 Mayıs’ı işaret etmesiyle birlikte üniversite öğrencilerinin seçimlere katılımı gündeme geldi.
Bu yıl yapılacak seçimlerin mayıs ayına çekilmesinin üniversite öğrencilerinin seçimlere katılımında oluşturabileceği sorunların başında ikametgâh değişimleri geliyor. Üniversite eğitimleri için ikametgâhlarının bulunduğu illerin dışında yaşayan öğrencilerin oy kullanmak için askı süresi içinde ikametgâhlarını bulundukları şehirlere almaları gerekiyor.
Bunun dışında 6 Nisan 2022’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve yeni seçim kanunu olarak da bilinen yasal değişiklikteki “yerleşim yeri adresine göre oluşturulan seçimin başlangıç tarihinden üç ay önceki seçmen kütüğü üzerinden güncelleme işlemleri yapılır” ibaresi cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerini ilgilendirmiyor. Kanun, 8. maddenin başındaki “Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun uyarınca yapılacak mahalli idareler genel seçiminde” ibaresi gereği yerel seçimleri ilgilendiren bir madde. Dolayısıyla öğrencilerin önünde de üç aylık bir kısıt yok.
“İkametgâhını yeni adreslerine aldırmayan öğrencilerin sayısı bilinmeli”
Genç temsil eksikliğiyle ilgili çalışmalar yapan Arayüz Kampanyası’ndan Nevzat Taşçı’ya göre ilk kez oy kullanacak 6 milyona yakın seçmenin “önemli bir bölümü” yeni üniversite öğrencisi olduğu için siyasi partilere daha büyük bir sorumluluk düşüyor:
“Gençler arasında üniversiteye yeni gelmenin ya da ilk kez farklı bir şehre çıkmanın heyecanıyla ikametgâh değiştirmeyi düşünememiş olanlar çıkabiliyor. Hatta ilk defa oy kullanacağı için seçmen kütüğüne seçmen kağıdı ne zaman gelecek, nereye gelecek gibi detayları bilmeme ihtimali olanlar da var. Partilerin o gençlere ulaşması gerekiyor.”
Nevzat Taşçı’ya göre bir başka sorun da üniversite eğitimi için yurtiçinde hareketlilik yapan gençlerin eğitim dönemlerinde barındıkları yurt veya öğrenci evlerini kalıcı bir adres olarak görmedikleri için ikametgâhlarını aldırmamış olmaları:
“Elimizde net bir sayı yok. Üniversite öğrencilerinin ne kadarının ikametgâhları üniversitelerinin bulunduğu yerde bilmiyoruz. Ama bunun büyük bir sayı olduğunu tahmin ediyoruz. Gençler üniversite eğitimleri boyunca barındıkları yerleri birkaç kez değiştirebiliyorlar. Bu esnada ikametgâhlarını genelde yeni adreslere taşımıyorlar, değişebilme ihtimalinden dolayı. Siyasi partilerin bunun üzerine de çalışması gerekiyor kesinlikle. İkametgâhlarını yeni adreslerine aldırmamış ne kadar üniversite öğrencisi var bilinmesi gerekiyor.”
Taşçı ikametgâh değişimlerinin son ana bırakılması halinde oluşabilecek yığılmalara karşı da dikkatli olunması gerektiğini belirtip ikametgâhlarını değiştiremeyen gençler için de siyasi partilerin ulaşımlarına destek olması gerektiğini söyledi:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Bunların sonunda bazı gençler yine de ikametgâhlarını değiştirememiş olabilir. Siyasi partilerin bu gençler için de ulaşım yardımı yapması gerekiyor. Otobüs kaldırmak olabilir, uçak biletlerine destek olabilir. Bunun için bir seferberlik gerekiyor.”
Üniversitelilerin önündeki bir başka engelse 14 Mayıs’ın çoğu üniversitede sınav dönemine ya da sınav döneminin hemen öncesine denk geliyor olması. Türkiye’nin öğrenci sayısı açısından en kalabalık üniversitelerinden bazılarının sınav takvimi şöyle:
| Üniversite | Sınav başlangıç tarihi | Sınav bitiş tarihi |
| İstanbul Üniversitesi | 15 Mayıs | 26 Mayıs |
| Ankara Üniversitesi | 22 Mayıs | 11 Haziran |
| İstanbul Teknik Üniversitesi | 22 Mayıs | 4 Haziran |
| Ortadoğu Teknik Üniversitesi | 29 Mayıs | 10 Haziran |
| Marmara Üniversitesi | 5 Haziran | 18 Haziran |
“Gençlerin sandığa gitmesini engellemek için yapıldı”
Medyascope’a konuşan İYİ Parti Gençlik Politikaları Koordinatörü Orhun Ertürkmen, 14 Mayıs tarihinin gençlerin seçime katılımını düşürmek için bilinçli seçilen bir tarih olduğunu söyledi:
“18 Haziran’la 14 Mayıs arasındaki tek farkın üniversitelerin açık olmasını ve hatta final sınavlarına denk geliyor olmasını tespit ettik. Elimizdeki araştırmalar ve sahadaki gözlemlerimiz gençlerin yüzde 80’inin şu anki hükumete muhalif olduğunu gösteriyor. Maalesef artık sağlıklı ve güvenilir veriye ulaşmamız mümkün değil ama elimizdeki verilere baktığımızda 700 bine yakın öğrencinin KYK yurtlarında, bir o kadarının da öğrenci evlerinde ya da bir yakının yanında kalan öğrencilerden oluştuğunu söyleyebiliriz. Bu sayının toplamda yaklaşık 1,5 milyon seçmen olduğunu düşünüyoruz. Bu da yüzde 3’lük bir seçmen kitlesi demek. İstanbul seçimleri 143 bin oyla kazanıldı, biz 1,5 milyon seçmenden bahsediyoruz.”
İkametgâh değişimi süreciyle de ilgili “Yurtta kalan gençler, yurt müdürlüğünden yurtta kaldığına dair bilgi, e-Devlet’ten öğrenci olduğuna dair belge ile beraber ilçe nüfus müdürlüğüne gitmeleri gerekiyor. Orada adres beyanı yaparak bir belge alıp onu da ilçe seçim kuruluna götürüyorlar. Bakın yani yurt müdürlüğü, ilçe nüfus müdürlüğü, ilçe seçim kurulu. Üç farklı kurum, üç farklı yer. Dolayısıyla bu iki iş günü alır” diyen Ertürkmen, 1,5 milyona kadar ulaşabilecek bir kitlenin ikametgâh değişimi için bir anda ilçe nüfus müdürlüklerine yüklenmesinin de süreci zorlaştırabileceğini düşünüyor:
“İlçe nüfus müdürlükleri, randevuları çok zor veriyor ve 1,5 milyon insanın bir anda ilçe nüfus müdürlerine yüklenip bu süreci yapması çok zor. e-Devlet’te herkesin yurdu, öğrenci olduğu yer, her şey kayıtlıyken niye insanları 21. yüzyılda nüfus müdürlüğüne, seçim kurullarına ve yurt müdürlüğüne gönderiyorlar? Bunu da biz gençlerin sandığa gitmesini engellemek için yapıldığını düşünüyoruz.”
İYİ Parti Gençlik Politikaları Koordinatörü Orhun Ertürkmen bu aşamaları geçemeyip ikametgâhlarını değiştiremeyen üniversiteliler için de çözümleri olduğunu söyledi:
“Tespit ettiğimiz her seçmeni bu konuda bilgilendireceğiz, ikametgâhını alması ve oy kullanması için gereken bilgilendirmeyi yapacağız. Şayet bunu yapamazlar ise bize başvuran her genci partisini sormadan, bize üye olup olmadığını sormadan, tanıdığı olup olmadığını sormadan ücretsiz olarak otobüslerle ikamet ettikleri şehre götürüp geri getireceğiz.”
Bu çalışmaların duyurusunu yaptıkları günden bu yana telefonlarının ve mail kutularının susmadığını söyleyen Ertürkmen, Millet İttifakı belediyeleri ile irtibatta olacaklarını belirtti:
“Çok sayıda insan, partili iş insanlarımız, milletvekillerimiz bu projeye maddi destek olacaklarını söylediler. Aynı zamanda bizim Millet İttifakı belediyelerimizle de görüşeceğiz. Bu konuda destek talebinde bulunacağız.”
CHP’den “Demokrasi Bileti”
Medyascope’a konuşan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Gençlik Kolları Genel Başkanı Gençosman Killik de 14 Mayıs ve 18 Haziran arasındaki tek farkın üniversitelerin açık olması olduğunu düşündüğünü söyledi:
“Türkiye’de genel seçimler her zaman haziran ayında yapılıyordu. 2018’de 24 Haziran günü, 2015’de 7 Haziran günü yapıldı. 2011 ve 2007’de aynı şekilde. Gençlerden oy alamadığını gören AK Parti son çare olarak gençlerin sandığa katılımını azaltmaya çalışıyor.”
İkametgâh değişim sorununu yurtta kalan öğrencilerin daha çok yaşayabileceğini söyleyen Killik partilerinin bu süreçte ne yapacağını şöyle anlattı:
“Öncelikli olarak bütün üniversitelerin önüne masa ve stantlar kurarak taşıma işlemlerini nasıl yapacaklarını anlatacağız. Broşürler ve sosyal medya paylaşımları yoluyla bütün öğrencilere ulaşmayı hedefliyoruz. Ayrıca ülkemizde bulunan 209 üniversitenin 127’si yani yüzde 61’i, üniversite eğitimi alan 8,5 milyon öğrencinin yüzde 77’si, örgün öğretimde bulunan yaklaşık 3 milyon 300 bin üniversite öğrencisinin yaklaşık yüzde 56’sı CHP’li belediyelerce yönetilen şehirlerimizde yer alıyor. Belediyelerimiz de gerek araç desteği, gerek yönlendirme imkanları sağlayacak. Gerekirse adres taşımak isteyen öğrencileri evlerinden, yurtlarından alıp nüfus müdürlüğüne kadar götüreceğiz. ‘Demokrasi Bileti’ adını verdiğimiz kampanyamızla oy kullanmak için ikametgâhının olduğu kente gitmek isteyen tüm gençlere yardımcı olacağız. Hangi partiye oy vereceği, hangi şehre gideceği önemli olmaksızın bunu yapacağız. Çünkü biz demokrasiye inanıyoruz. Gençler sandığa gidecek, AK Parti’de iktidardan gidecek.”
