The Guardian’a sızdırılan ve Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’yla (ICIJ) paylaşılan Uber Belgeleri’ne (The Uber Files) göre Uber birçok ülkede yasaları çiğnedi, ülkelerin siyasi liderleriyle agresif bir lobicilik çalışmasına yöneldi ve sürücülerine uygulanan şiddeti lehine kullandı. Belgeler ayrıca Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un, ekonomi bakanlığı yaptığı sırada ‘Uber’e nasıl gizlice yardım ettiğini ve Uber yetkilileri ile arasındaki ilişkileri de gün yüzüne çıkardı.
Uber yöneticileri ve Emmanuel Macron arasındaki kısa mesaj alışverişlerini de içeren sızdırılmış dosyalar, Macron’un ekonomi bakanı olduğu dönemde Uber tarafından “kilit bir müttefik” olarak tanımlandığını ve Macron’un perde arkasında Uber’e yardım etmeye çalıştığını ortaya koyuyor.
Mesajlar, başlangıçta Uber’e uyum sağlayan bir politikacının portresini çiziyor. Macron’un 2014’ün sonlarında şirketin kurucu ortağı Travis Kalanick’e şu mesajı attığı görülüyor:
“Teşekkürler sevgili Travis. İletişimde kalalım ve birlikte ilerleyelim. İyilikle, Emmanuel.”
Taksicilerin Uber’e karşı protestolarında Uber, Macron’dan yardım istedi
Fransa’nın ikinci büyük şehri Marsilya’da, yedi yıl önce taksicilerin şiddet olaylarına dönüşen protesto gösterileri başladı. Taksiciler Uber’in yasaları çiğnediğini ve geçim kaynaklarını tehdit ettiğini söylüyordu.
Taksiciler, Uber’i protesto etmek için arabaları devirdiler, lastikleri yaktılar, havaalanı ve tren istasyonuna ulaşımı engellediler. Olayların tekrarlanması üzerine Ekim 2015’te Marsilya polisi, şehrin merkezi ve önemli bölgelerinde Uber’in en popüler hizmeti UberX’i askıya aldı.
Uber sorunu çözmek için dönemin Ekonomi Bakanı Emmanuel Macron’dan yardım istedi.
Belgelere göre Macron, Uber’in kamu politikaları yöneticisi Mark MacGan’a yazdığı mesajda şöyle diyordu:
“Bunu şahsen araştıracağım. Tüm gerçekleri öğreneyim ve bu akşama kadar karar verelim. Şu anda sakin olalım.”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Macron, Uber’in Fransa’da çalışmasını sıcak karşıladı
Macron, Ağustos 2014’te ekonomi bakanlığı görevine atandığında, hem yeni dijital ekonomiyi benimseme hem de özellikle göçmen ve vasıfsız genç erkekler arasında artan işsizliği tersine çevirmek amacıyla Fransa’nın katı işgücü piyasasını sarsma planını Uber ile sergileyebilecekti.
Uber’in Fransa’ya yeni, kuralsızlaştırılmış ekonominin potansiyelini göstermesini isteyen Macron, işinin “dışarıdaki yenilikçilere” yardım etmek olduğunu vurguladı.
Bir Uber iç yazışmasına göre bakanlıkta 1 Ekim 2014’te a gerçekleşen toplantıda “oldukça sıcak, dostane ve yapıcı” bir atmosfer vardı. Macron toplantıda, Fransa’nın Uber için çalışmasını sağlamanın yollarını bulmak istedi.
Fransa Adalet Bakanlığı, vergi makamları ve çeşitli diğer düzenleyici kurumlar ise Uber’in faaliyetleriyle çok yakından ilgilendi ve şirketin Paris, Lille ve Lyon’daki ofislerine 2014’ün sonları ile 2015’in ortaları arasında en az beş kez baskın düzenledi.
Fransa’nın düzenli lisanslı taksilerinden yasal olarak sorumlu olan İçişleri Bakanı Bernard Cazeneuve, “yasaların sınırlarını zorlayarak iş yapan bir kovboy” olarak gördüğü Uber’e temkinli yaklaştı. Dönemin Fransa Başbakanı Manuel Valls da Uber’e karşı çıktı. Belgelere göre, Macron’u “müttefik” olarak tanımlayan Uber yöneticileri, Valls’ı ise “güçlü” bir rakip olarak görüyordu.
Macron, Uber’in rahat çalışması için kurumları ikna etmeye çalışıyor
Belgeler, Uber yöneticilerinin Macron’un Uber’i araştıran düzenleyici kurumlardan Fransa Rekabet, Tüketici İşleri ve Dolandırıcılığı Önleme Genel Müdürlüğü’nü (DGCCRF) yumuşatmaya ikna etmeyi deneyeceğine söz verdiğine inandığını gösteriyor.
Belgelere göre, aynı ay Macron’un yardımcılarıyla planlanmış bir toplantıdan önce bir Uber lobicisi şunları söyledi:
“Bakanlığının Macron’un bize taahhütleriyle çeliştiğini gördüğümüz uzun bir örnek listesi hazırladık.”
DGCCRF yaptığı açıklamada ise kendilerine “herhangi bir şekilde baskı veya teşvik uygulanmadığını” belirtti.
UberPop askıya alındıktan sonra Macron, kilit yasaları kararnameyle geçirmeye devam etti
Belgeler, Uber’in VTC (Sürücülü Turist Araçları) sektörüyle ilgili yasama değişikliklerini milletvekillerine sunmak için Macron’un personeli ile koordineli olarak çalıştığını gösteriyor. UberPop askıya alındıktan sonra Macron değişikliklerdeki kilit hükümleri bakanlık kararnamesi ile geçirmeye devam etti.
Bir Uber sözcüsü yaptığı açıklamada, Macron ile görüşmelerinin bakanlık sorumluluklarının bir parçası olduğunu ve 2017’den beri Fransa’daki lobi faaliyetlerini Fransa’nın şeffaflık kurumuna ilan ettiğini söyledi.
Uber yetkilileri, Fransa’da Valls ve bazı bakanlıkların çabalarıyla UberPop’un askıya alınmasının, sürücüleri hedef alan şiddet seviyesi nedeniyle teşvik edildiğini söyledi. Uber yetkilileri ayrıca, sürücülerinin “daha katı düzenlemelere” tabi olduğunu da belirtti. Yetkililer, Macron’un cumhurbaşkanı olarak ilk döneminde yürürlüğe soktuğu bir yasanın, sürücüler için çalışma koşullarını “büyük ölçüde değiştirdiğini” ve Uber gibi şirketler için “giriş engellerini” artırdığını da sözlerine ekledi.
Eski Ticaret Bakanı Thomas Thévenoud, Macron hükümetini Uber sürücülerini ücretli çalışanlar olarak yeniden sınıflandırmaya ilişkin yüksek yargı kararlarını tanımamakla suçlamıştı. Macron’un karşı çıktığı yasa tasarısını yazan Thévenoud şu ifadeleri kullanmıştı:
“Mesele şu ki bugün Fransız hükümeti muhtemelen batı dünyasındaki en Uber yanlısı hükümet.”
Kaynak: Guardian
Derleyen: Burak Siperli
