AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bugün (5 Ağustos) Rusya’nın Soçi kentinde bir araya gelecek. Erdoğan ve Putin, 24 Kasım 2014’te Türkiye’nin Rusya’ya ait Su-24 uçağını düşürmesinin ardından geçen 81 ay içinde 28 kez yüz yüze görüştü. Öte yandan iki lider, son 17 günde ikinci kez yüz yüze görüşecek. Peki masadaki en önemli konu başlıkları neler?
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’ndan paylaşılan açıklamaya göre, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in daveti üzerine günübirlik bir ziyaret için bugün (5 Ağustos) Rusya’nın Soçi kentine gidecek. Görüşmenin en önemli gündem maddelerinin Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine düzenlemeyi planladığı askeri harekât, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile tahıl koridoru ve Akkuyu Nükleer Santrali inşasında yaşanan gelişmeler olması bekleniyor.
İki lider en son 19 Temmuz’da Suriye konulu Astana Zirvesi için bulundukları İran’ın başkenti Tahran’da bir araya gelmişti. Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’ya açtığı savaşın ardından birçok kez telefonda görüşen iki lider, dokuz ay sonra ilk kez yüz yüze görüşmüştü. Böylece Erdoğan, savaşın başlamasından bu yana Putin ile görüşen ilk ve tek NATO lideri olarak kayıtlara geçmişti.
İkili görüşme öncesi salona daha erken gelen Putin’in Erdoğan’ı beklediği anlar sosyal medyada gündem olmuş ve bu anlar, akıllara 2020 yılında Putin’in Erdoğan ve heyetini Kremlin Sarayı’nda iki dakikaya yakın süreyle bekletmesini getirmişti. Kimi uzmanlar, Erdoğan’ın bu hareketini “iki yıl öncesinin intikamını aldığı” yönünde yorumlamıştı. Şimdi ise benzer bir olayın bu ziyarette de yaşanabileceği kamuoyunda konuşulanlar arasında.
“Saat ayarı yapmak için iyi bir fırsat”
Erdoğan ile görüşmesi öncesi Putin, Rusya Güvenlik Konseyi’ni topladı ve Türkiye ile ikili ilişkiler başta olmak üzere Dağlık Karabağ’da yaşanan gerilimi de görüştü. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da gazetecilere yaptığı açıklamada, Erdoğan ve Putin’in bugünkü zirvede Ukrayna’daki son durumu görüşeceğini ve Karadeniz limanlarından çıkarılan tahılın güvenli bir şekilde dünya pazarlarına ulaştırılması için görüş alışverişinde bulunacağını kaydetti.
Peskov şöyle konuştu:
“Görüşmeler, ikili işbirliği konularına, ekonomiye ve Suriye ve Ukrayna krizleri gibi bölgesel sorunların ele alınmasına atfedilecek. Ukrayna limanlarından tahılın çıkarılmasıyla ilgili mekanizmanın işleyiş verimliliği konusunda saat ayarı yapmak için de iyi bir fırsat olacak.”
Gündemde neler olacak?
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
- Suriye’ye askeri operasyon
Bugünkü zirvenin en önemli gündem maddesinin Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine düzenleyeceği olası operasyon olması bekleniyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan daha önce yaptığı açıklamalarda Türkiye’nin, Tel Rıfat ve Münbiç’in “YPG’den temizlenmesi” ve “güvenli bir bölge” oluşturulması için Suriye’nin kuzeyine bir askeri operasyon düzenleyeceğini duyurmuştu.
Fakat Türkiye’nin olası askeri operasyonuna Rusya ve İran sıcak bakmıyor. 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgali ile tüm askeri gücünü Ukrayna’ya kaydırdığı bilinen Moskova, Türkiye’ye “Mevcut durumu daha da kötüleştirmeyin” uyarısında bulunuyor ve bölgede kurulan statükonun bozulmasını istemiyordu.
- Rusya’dan olası Suriye operasyonuna kırmızı ışık: “Mevcut durumu daha da kötüleştirmeyin”
- Rusya’dan olası Suriye operasyonuna bir kırmızı ışık daha: “Mantıksız, istikrarı bozar”
19 Temmuz’da Tahran’da düzenlenen üçlü zirvede Rusya ve İran, Türkiye’nin operasyonuna yeşil ışık yakmamış fakat Erdoğan, “Milli güvenliğimize kasteden şer odaklarını Suriye’den söküp atmakta kararlıyız” diyerek, askeri operasyon konusunda kararlı olduklarının altını çizmişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bugünkü görüşmede de Rusya ile 2019 yılında imzalanan 10 maddelik Soçi Mutabakatı’nı hatırlatması ve Moskova’dan Suriye konusundaki sorumluluklarını yerine getirmesini isteyeceği belirtiliyor.
- Rusya-Ukrayna savaşı ve tahıl koridoru anlaşması
Soçi’deki görüşmede en önemli konu başlıklarından biri de Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ve tahıl koridoru anlaşması. Savaşın en önemli sonuçlarından biri olan küresel gıda krizinin çözümü için 22 Temmuz’da İstanbul-Beşiktaş’taki Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde önemli bir adım atılmıştı. Ukrayna adına Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov ve Rusya adına Savunma Bakanı Sergey Şoygu’nun imzaladığı anlaşma ile Kiev ve Moskova, tahıl ürünlerinin Karadeniz’den dünya pazarlarına taşınmasına imkan sağlama kararı almışlardı.
Anlaşmanın ardından Ukrayna’nın Odessa Limanı’ndan 1 Ağustos Pazartesi günü hareket eden ve 26 bin ton mısır taşıyan Razoni isimli Sierra Leone bayraklı kuru yük gemisi, 2 Ağustos Salı akşamı İstanbul Boğazı’nın Karadeniz girişine demirlemişti. 3 Ağustos Çarşamba günü müşterek denetleme timi tarafından kontrollerinin tamamlanmasının ardından Razoni, İstanbul ve Çanakkale boğazlarından geçti. Geminin birkaç gün içinde Lübnan’ın Tripoli Limanı’na varması bekleniyor.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar da dün akşam (3 Ağustos) yaptığı açıklamada, bugün tahıl yüklü üç geminin daha Ukrayna limanlarından yola çıkacağını duyurdu. Bugünkü görüşmede Erdoğan’ın Putin’e, Türkiye’nin savaşı son bulması için üzerine düşen her şeyi yapmaya hazır olduğunu belirtmesi ve tahıl sevkiyatının sorunsuz bir şekilde işlemesi için atılacak adımların konuşulması bekleniyor.
- Akkuyu NGS’de yaşananlar
Mersin’de yapımı devam eden Akkuyu Nükleer Güç (ANG) Santrali’nde yaşananlar Türkiye’de gündemi belirleyen konulardan biri. Projede yer alan yerli şirketlerden IC İçtaş A.Ş.’nin sözleşmesinin feshedilmesi ve yerine tüzel kişiliği Türkiye’de olan Rus sermayeli TSM Enerji’nin aynı şartlarla projeye dahil edilmesi Akkuyu’da yaşananları yeniden gündeme getirmişti.
Kimi uzmanlar, “apar topar” olarak yorumlanan Erdoğan’ın Soçi ziyaretinin gerekçesinin Akkuyu’daki kriz olduğunu belirtiyor.
Putin’den Erdoğan’a ilginç teklif
Görüşme öncesi Rusya’da yayın yapan ve Rus devlet medya grubu Russia Today’in bir parçası olan İnosmi isimli internet sitesinde dikkat çekici bir iddia ortaya atıldı. İnternet sitesinde yer alan haberde, iki liderin sadece Suriye’yi değil; Kafkaslar, Libya, Kızıldeniz ve Orta Asya ülkeleriyle ilgili konuları da konuşacağı bilgisi yer aldı.
Öte yandan haberde, Türkiye’de Haziran 2023’te düzenlenecek cumhurbaşkanlığı seçimlerine de vurgu yapıldı ve “Erdoğan’ın seçenekleri daraldı” denildi. “Putin, Erdoğan’ı yeniden kurtarmaya hazır” ifadesine yer verilen haberde, Putin’in Erdoğan’ı “Türk Lirası’nın değer kazanması için” Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın oluşturduğu BRICS’e katılmaya davet edeceği öne sürüldü.
81 ayda 29. yüz yüze görüşme
Medyascope’un açık kaynaklardan derlediği bilgilere göre, 24 Kasım 2015 tarihinde Türkiye’nin Rusya’ya ait Su-24 uçağını düşürmesinin ardından geçen 81 ay içinde Erdoğan ve Putin, 28 kez yüz yüze görüştü. Soçi’deki randevu, iki liderin bu süre içinde yapacağı 29. yüz yüze görüşme olacak.
