Bağımsız sanat mekanı Loading, Contemporary Istanbul’da: “Diyarbakır’daki sanat ortamının görünürlüğünü artırmayı amaçlıyoruz”

Contemporary Istanbul, 65 çağdaş sanat galerisi ve bin 476 eseri buluşturduğu Haliç’teki Tersane İstanbul’un kapılarını dün (17 Eylül) araladı. Fuarın katılımcı sanat mekanları arasında yer alan Loading Art Space ile çağdaş sanatın Diyarbakır’da var olma yolculuğunu konuştuk.

Tersane İstanbul’un Haliç’e paralelliğini, şehir hayatının kültürel bir yansıması olarak kullanan Contemporary Istanbul, 17. edisyonu için ziyaretçilerini bir kez daha İstanbul’un tarihi mekanlarından birine davet ediyor. Akbank ana partnerliğinde gerçekleşen fuar, son ön izleme gününü bugün (18 Eylül) doldururken genel kabule yarın itibarıyla açılıyor.

22 ülkeden 65 çağdaş sanat galerisi ve 558 sanatçının bir araya geldiği fuar, Türkiye merkezli inisiyatiflere de ev sahipliği yapıyor. Fuarın katılımcı inisiyatifleri arasında yer alan Loading Art Space, sanatı ve sanatın iyileştirici gücünü Diyarbakır’da yaymayı amaçlıyor.

Loading Art Space ile yolumuz fuarın hazırlık sürecinde kesişti. Programlar Sorumlusu Dicle Beştaş toplumsal hafızayı korumanın hayati yönlerini, İstanbul dışına taşan sanat platformlarının önemini ve sanatçıların görünürlüğünü artırmaya ilişkin çalışmalarını Medyascope’a anlattı.

Loading’in kuruluşu Diyarbakır’a, 2017 yılına uzanıyor. Tanımayanlar için Loading’in kuruluş hikayesini anlatabilir misiniz? Özellikle İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirlerde tekelleşmiş kültür sanat yapılarının aksine, Loading’i Diyarbakır’da açmanızın arkasındaki sebep nedir?

“Türkiye sanat ortamı bilindiği üzere İstanbul merkezli ve büyük oranda Ankara-İzmir odağında sürdürülmekte. Bu çeper-merkez ikililiğinin yarattığı dezavantajlı durumla beraber son yıllarda bu kentler dışındaki yerleşim yerlerinde (köy-kent) çok sayıda sanat inisiyatifinin arttığını görüyoruz. Fakat Loading’in varlık sebebi tamamen bu sorundan kaynaklı dersek sanırım eksik bir aktarım olur. Bölgede yerleşik olan kültür sanat kurumlarının, inisiyatiflerin, aktivist hareketlerin teker teker baskı ve şiddet yoluyla kapatıldığı, kamusal alanların elimizden alındığı bir dönemde Loading yersizleştirilmeye karşı bir yer arayışının ihtimali olarak ortaya çıktı. ‘Bir mekan iyidir’ diyerek yola çıkan ekip arkadaşlarım yaşadıkları kentteki erişimin kısıtlandığı, korku ve kaygı dolu bir atmosferin hakim olduğu bir zamanda nefes almak için, buluşmak ve konuşmak için, yok edilmeye çalışılan hafızayı kaydetmek için Loading’i Diyarbakır’da başlattılar.”

Loading çağdaş sanat etkinliklerini bir araya getirmek dışında bir kütüphane ve arşiv işlevi de görüyor. Güncel sanatı görünür kılmak ve geniş kitlelere ulaştırmak için nasıl bir yol izliyorsunuz?

“Diyarbakır’ın uluslararası alandaki sanatsal farkındalığını ve etkileşimini güçlendirmek için çalışıyoruz. Bu bağlamda kütüphane, arşiv, misafirlik, söyleşi, atölye ve sergi programlarına odaklanıyoruz.

Türkiye’den ve yurtdışından işbirliklerimiz olan kurumlar ve dostlarımız tarafından bizimle paylaşılan geneli çağdaş sanat ile ilgili kitaplardan oluşan büyük bir kütüphanemiz var. Kütüphanenin bölgede yaşayan araştırmacılar, öğrenciler, sanatçılar ve sanat takipçileri için önemli ve ulaşılabilir bir kaynak sağladığını söyleyebilirim. Bu noktada Loading kütüphanesinin bölgede sanat ile uğraşan bireyler için kendileri ile aynı ilgileri paylaşan insanlarla buluşma noktasına dönüştüğünü söylemek mümkün.

Loading arşiv, 2000’li yıllardan günümüze Diyarbakır’da kurumsal ya da kişisel düzeyde gerçekleşen çağdaş sanat etkinliklerini arşivliyor. Bu bağlamda bir ‘Diyarbakır güncel sanat veritabanı’ oluşturmayı hedefliyor. Yalnızca geçmişe yönelik bir bellek çalışmasına değil aynı zamanda bugünün üretiminin kolektif hafızasını da korumaya odaklanıyoruz.

Misafirlik programı kapsamında çeşitli disiplinlerden gelen kişileri belirlenmiş bir süre boyunca mekanımızda ağırlıyor ve çalışmalarını sürdürmeleri için alan sağlıyoruz. Loading’in bir sanatçı oteli olmaması gerektiğini savunuyoruz. Her başvuruyu, geliştirilecek bir proje fikri olarak ele alıyoruz. Şu an en çok odaklandığımız konulardan biri de Diyarbakır’da yaşayan ve üreten sanatçı, sanat yazarları ve araştırmacıların ulusal ve uluslararası misafirlik programlarına dahil olmasını sağlamak.”

Loading, kendi tavrını oluşturan ve bu tavrı bağımsız bir şekilde sürdüren bir mekan. Bu anlamda yerleşik bir yapının da parçası değil. Loading, yaşadığı coğrafyadan ne kadar ve nasıl besleniyor?

“Loading, var olan sanat ortamından beslenen aynı zamanda kendi söylemini geliştirip bu ortama yeni bir görüş alanı sunan bağımsız bir yapı olarak faaliyet gösteriyor. Bulunduğumuz bölgede üreten sanatçılar ve takipçilerimizle işbirliği ve diyaloğumuzu geliştirmeye çalışıyoruz. Bölgenin en önemli sanat organizasyonlarından biri olan Mardin Bienali’ne paralel etkinlikler düzenliyoruz. Mimarlar Odası Diyarbakır Şubesi ile işbirliklerimiz oluyor çoğu zaman. Kent içinde yürüyüşlü atölyeler düzenleyerek deneyim alanımızı sorguluyoruz. Diyarbakır’da ticari kaygı gütmeyen ve farklı disiplinlerde üretim yapan gruplara mekan ve ekipman desteği sağlamaya devam ediyoruz. Bölgedeki hareketliliğin varlığı bizi yaratıcı alanda teşvik ediyor.”

Genç sanatçılara ve sanat eğitimi alan öğrencilere yönelik danışmanlık hizmeti veriyorsunuz. Bir sanat mekanı olmaktan öte, eğitici bir misyona da sahipsiniz. Gençlere ulaşma konusundaki motivasyonunuz nedir?

“Bölgede yaşayan sanatçıların düşünce, üretim ve proje aşamasında karşılaştıkları sorunları çözerek yerel dinamiklerin daha eşit bir ortamda kültür alanına girmesi için bir zemin oluşturmak ve tabii kendi sanat profesyonellerimizin yetişmesini sağlamak en büyük motivasyonlarımızdan biri. Bölgede yaşayan ve üreten genç sanatçıların daha doğru bir tabirle temsili yeteri kadar yapılmamış sanatçıların proje sunum dosyası oluşturmalarına katkı sağlayarak onları ulusal ve uluslararası sergi projelerine hazırlamayı amaçlıyoruz. Bu bağlamda genç sanatçı ve sanat eğitimi alan öğrencilere ücretsiz ve diyaloğu sürekli tutacak şekilde danışmanlık desteği sağlıyoruz.

Bir bakımdan Loading olarak temsiliyeti yeteri kadar yapılmamış sanatçıların çalışmalarını ilerletmek, portfolyolarına katkıda bulunmak, sanatçı dosyalarını oluşturmak ve bir sonraki sanatsal adımlarına yol göstermek için sanatçı danışmanlığı alanı olarak da faaliyet gösteriyoruz. Düzenlediğimiz sanatçı ve küratör söyleşileri, atölyeler, seminerler aracılığıyla farklı disiplinlere ve ilgi alanlarına ulaşmaya çalışıyoruz.”

Bu yıl 17. Contemporary Istanbul kapsamında İstanbul’a da kapı aralıyorsunuz. Loading olarak fuara nasıl hazırlandınız? Ziyaretçileri neler bekliyor?

“Kâr amacı gütmeyen bağımsız bir sanat mekanı olduğumuz için eser satışı yapma durumumuz yoktu. Bölgede yaşayan, üreten ya da daha önce üretmiş olan Diyarbakırlı sanatçıları Loading Arşiv programıyla öne çıkarma amacındayız. Loading Arşiv’de yer alan sanatçılarla iletişime geçerek güncel bir arşiv seçkisi hazırladık. Hazırladığımız basılı ve dijital portfolyoyu standımızda takip edebilir, sanatçıların CV ve portfolyolarına ulaşabilir, iletişim bilgilerini bu yolla bizden temin edebilirsiniz. Sanatçı arşivinin yanı sıra Loading etkinlik arşivine referans veren bir teaser ve zaman çizelgesi hazırladık. Şimdiye kadar Loading’te gerçekleşmiş pek çok atölye ve söyleşinin kayıtlarını derlediğimiz bu video çalışması ve kronolojide Contemporary Istanbul’u gezen pek çok kıymetli sanatçı dostumuz kendilerini görecektir.”