Pendik-Sabiha Gökçen Havalimanı M10 Metro Hattı’nın Havalimanı-Fevzi Çakmak etabı dün (2 Ekim) AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla hizmete açıldı. Erdoğan’ın açılıştaki “Bazıları bizim yaptığımız raylı sistemleri sahiplenmeye çalışıyor. Bunların kim olduğunu biliyorsunuz değil mi?” sözlerine İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu ve İBB Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) grubu tepki gösterdi. Metro hattının yapımının devri ve maliyetleri kimin karşılayacağıyla ilgili bilgileri, Resmi Gazete’de yayımlanan kararlar üzerinden sizin için derledik.
Pazar (2 Ekim) günü açılışı yapılan Pendik-Sabiha Gökçen Havalimanı M10 Metro Hattı ile ilgili Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Bazıları bizim yaptığımız raylı sistemleri sahiplenmeye çalışıyor. Bunların kim olduğunu biliyorsunuz değil mi?” sözleri metro hattının yapım maliyetlerini kimin üstlendiğiyle ilgili tartışma yarattı.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu da tartışmaya Twitter hesabından yaptığı bir paylaşımla katılarak “Bugün açılışı yapılan metro hattının maliyeti İBB tarafından karşılanmaktadır” dedi.
Esenler Belediye Başkanı ve İBB AKP Grup Başkanvekili Mehmet Tevfik Göksu ise “Pendik-Sabiha Gökçen Havalimanı metro hattı, 4.4 milyar TL’ye tamamen Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımızın bütçesiyle yapılmıştır” mesajını paylaştı.
Tartışma konusu olan metro hattının yapımındaki devir işlemlerinin yasal zemini Resmi Gazete’de 2010 yılında yayımlanan Şehir İçi Raylı Ulaşım Sistemleri, Metrolar ve Bunlarla İlgili Tesislerin Ulaştırma Bakanlığınca Devralınması ve Tamamlanmasını Müteakip Devri ile İlgili Şartların Belirlenmesine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı’na dayanıyor.
Şehir içi raylı ulaşım sistemleri, metrolar ve bunlarla ilgili tesislerin Ulaştırma Bakanlığınca devralınması ve tamamlanmasından sonra devri ile ilgili usul ve esasları belirleyen bu karara göre belediyeler, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile yapacakları protokollerle devam eden metro yapım işlemlerini çeşitli sebeplerle bakanlığa devredebiliyor.
Karar, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın maliyetleri üstlenerek yapımını tamamladığı metro işletmelerinin belediyelere geri devredilmesi ve devirden sonra metro yapımı için bakanlığın yaptığı maliyet bedeli üzerinden gerçekleştirilmesini öngörüyor.
Yani bakanlığın metro yapım maliyetleri için merkezi yönetim bütçesinden yaptığı harcamaların belediyeler tarafından karşılanmasıyla devir işlemleri gerçekleşiyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
2010 yılında çıkan karara göre yapım maliyetlerinin devredilen metro işletmesinin gelirlerinin yüzde 15’inin Hazine hesaplarına aktarılmasıyla karşılanacağı belirtilmişti fakat karar daha sonra pek çok kez cumhurbaşkanlığı kararı ile değişikliğe uğradı.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın kararla ilgili yapılan değişiklikleri resmi internet sitesinde duyurduğu 2 Mayıs 2019 tarihli basın açıklamasında, “Kanun ve devir protokollerinde daha önce belirlenmiş olan Metro Yatırımının geri ödemesi hususu Belediyenin Genel Bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden ayrılacak paylardan yüzde 5 gibi bir oranının kesilmesi suretiyle karşılanmaya çalışılmaktadır” denildi.
Bakanlık bu açıklamasında protokolleri iki taraf arasında belirlenmiş metro yapımlarını belediyelerden devralacağını, maliyetleri üstleneceğini ve daha sonra belediye gelirleri ile bu maliyetlerin karşılanacağını duyurdu.
Pendik-Sabiha Gökçe Havalimanı Metro Hattı ise 2018’de çıkarılan bir cumhurbaşkanı kararı ile bu devir işlemlerine tabi tutulan hatlardan biri.
Medyascope’a konu ile ilgili açıklamada bulunan İBB CHP Grup Sözcüsü Tarık Balyalı, 2018 yılında yapılan bu devir işleminin sebebinin o dönem AKP yönetimindeki İBB’nin “parasızlık nedeniyle inşaatı durdurması” olduğunu söyledi:
“Devredilmesinin gerekçesi de 2018 yılında İBB’nin metro hatlarının inşaatını parasızlık nedeniyle durdurmasıydı. Hattın inşaatını devirden sonra bakanlık yaptı ve planlanan açılış tarihi 29 Ekim 2019’du. İnşaatın bitiminden sonra da 29 Eylül 2022 tarihinde bu hat İBB’ye devredildi. Şimdi yine aynı cumhurbaşkanlığı kararına istinaden hattın maliyeti İBB’den her ay kesilecek. Bedel de Maliye Bakanlığı’ndan belediyeye ödenen merkezi idare gelirlerinin yüzde 5’inin kesilmesi biçiminde olacak.”
Bakanlığın ve AKP’li isimlerin “Metro maliyetini biz karşıladık” açıklamalarını eleştiren Balyalı, “Eğer bakanlık gerçekten bu hattın maliyetini biz karşılayacağız diyorsa o zaman İBB’den bu kesintinin yapılmaması gerekir” dedi.
İmamoğlu: “Metroların maliyetleri bizim bütçemizden kesiliyor”
İBB tarafından işletilmeye başlatılan Pendik-Sabiha Gökçen Havalimanı hattıyla ilgili İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu da bugün katıldığı programda açıklamalarda bulundu. İBB’nin Hazine ve Maliye Bakanlığı’na ödeme yapmaya bugünden itibaren başladığını belirten İmamoğlu, “O yapılan metroların maliyetleri bizim bütçemizden kesiliyor ve aslında İstanbul halkı yapılan metronun parasını bakanlığa ödüyor” diye konuştu.
İBB’nin de konuyla ilgili yaptığı açıklamada 2010 yılında alınan Bakanlar Kurulu kararı ve 2018 ile 2019 yıllarındaki cumhurbaşkanı kararları hatırlatıldı. Açıklamada, “Projenin yapımı için harcanan tüm bedel, metro hasılatına bakılmaksızın ve fiyat farkı da dahil edilerek, İstanbul’un genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden İBB’ye ayrılacak paydan aylık olarak kesilecek. İBB’nin vergi gelirlerinden aldığı ortalama pay dikkate alındığında 2019 öncesinde bilet gelirlerinin yüzde 15’i olarak yaklaşık üç senede yapılacak kesinti miktarı şu an her ay yapılacak” denildi.
Tavşantepe-Sabiha Gökçen Metrosu’nun yaklaşık 4,5 milyar TL tutarındaki yapım bedeli, aylık ortalama 150 milyon TL olarak iki buçuk yıl içinde Hazine ve Maliye Bakanlığı’na ödenecek.
