Yeni yılda vergiler, harçlar, cezalar yüzde 123 olarak açıklanan yeniden değerleme oranına göre artacak. Yurtdışından getirilen telefonu kaydettirmek 2 bin 732 TL’den 6 bin 90 TL’ye, dört yıldan uzun süreli pasaport harcı bin 478 TL’den 3 bin 294 TL’ye çıkacak. Mali hukuk alanında çalışan Prof. Dr. Murat Batı, “Uygulamada olacak artış için net bir oran vermek büyük hatadır çünkü seçim yatırımı var, bence artış oranlarını en dipte uygulayacaklar” dedi. Medyascope’a konuşan Batı, bu oranın daha az veya yüksek uygulanmasında yetkinin cumhurbaşkanına ait olduğuna dikkat çekti.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı yurtiçi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ile birlikte, 2023’te uygulanacak yeniden değerleme oranı (YDO) da belli oldu. 2023’te sabit parasal değeri olan maktu vergiler, harçlar, cezalar yüzde 123 oranında artacak. Bu oranın daha az veya yüksek uygulanmasında yetki cumhurbaşkanına ait. TÜİK tarafından açıklanan YDO, ekim ayının sonundan sonraki yılın ekim ayı sonuna kadar olan 12 aylık Yİ-ÜFE’nin ortalamalara göre değişim oranı olarak hesaplanıyor. Bugün (3 Kasım) açıklanan enflasyon oranları ile 1 Ocak 2023’ten itibaren uygulanacak YDO, yüzde 122,93 olacak.
Son 23 yılın en yüksek oranı
Motorlu taşıtlar vergisi, maktu vergi cezaları, ehliyet harcı, pasaport harcı, trafik cezaları, çevre temizlik vergisi, emlak vergisi, değerli konut vergisi, yargı harçları, gelir vergisi, maktu istisna tutarları yeni yılda YDO’ya göre artacak. Ehliyet, pasaport, yurtdışından getirilen telefonlara uygulanacak YDO oranı, 2022 yılı için yüzde 36,20 ve 2021 için yüzde 9,11 olarak hesaplanmıştı. Bugün açıklanan yüzde 123’lük oran son 23 yılın en yüksek oranı.
Ne, ne kadar oluyor?
Kanunlarda belirlenen, bazı vergi, ceza ve harçlara göre değişiklik gösteren YDO uygulama oranları ile fiyat değişiklikleri şöyle olacak:
Batı: “Seçim yatırımı olarak artış oranlarını dipte uygulayacaklar”
Mali hukuk alanında çalışan Prof. Dr. Murat Batı, YDO’yu Medyascope için değerlendirdi. Batı, “Uygulamada olacak artış için net bir oran vermek büyük hatadır çünkü seçim yatırımı var, bence artış oranlarını en dipte uygulayacaklar” dedi. Uygulamanın temel dayanağının, Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesi olduğunu belirten Batı, şunları söyledi:
“Bu konuda basın ısrarla hata yapıyor ama bu oran açıklandıktan sonra, cumhurbaşkanının belirleme ya da değiştirme yetkisi yoktur. Hazine ve Maliye Bakanlığı bu YDO’yu vergilere uygulayacağını ayrıca Resmi Gazete’de ilan edecek. Bu ilanı genellikle kasım sonu-aralık başı yapar, henüz daha ilan edilmiş bir şey yok ama bunu dikkate alarak yapacak. Vergi kanunumuzda, çoğu zaman ‘Bu yılki maktu vergilere YDO kadar uygulanacak ama cumhurbaşkanının bunu şu orana kadar artırma veya azaltma yetkisi var’ şeklinde bir ifade kullanılıyor. Cumhurbaşkanı o aralıkta onu belirleyebilir ama her biri için ayrıdır.”
Her artış yüzde 123 olarak mı uygulanacak?
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Batı, cumhurbaşkanı kararı YDO’ya göre vergilere, harçlara ve cezalara uygulanacak artış miktarı uygulamalarına dair örnekleri şöyle anlattı:
“Emlak Vergisi Kanunu’nun 29. maddesi vergi değerini, yani belediyede kayıtlı bedeli gösteriyor. Bu bedel her sene açıklanan YDO’nun yarısı kadar artırılarak uygulanıyor. Cumhurbaşkanı bunu değiştirebiliyor, sıfıra kadar düşürebiliyor, bir katına kadar artırabiliyor. Çevre temizlik vergisini cumhurbaşkanı dörtte bir oranına kadar azaltabiliyor. Harçlar Kanunu’nun muhtelif yerlerinde ne kadar artırılıp azaltılacağına dair hükümler var. Maktu vergi cezalarında da bunu yüzde 50’ye kadar düşürebilir diye bir ifade var. Trafik cezalarında da motorlu taşıtlar vergisinde de cumhurbaşkanı değiştirme yetkisi var.”
Gelir vergisi dilimi de YDO’ya göre yükseliyor
YDO’nun yüksek olmasının yalnızca gelir vergisi dilimleri için iyi olduğuna dikkat çeken Batı, gelir vergisi dilimlerinin bu oranda artması gerektiğini hatırlattı. Gelir Vergisi Kanunu’na göre Türkiye’de vergi dilimi, yıllık kazanca göre artış gösteriyor. Buna göre ilk vergi dilimi 32 bin TL ile başlıyor ve yıllık kazancı 32 bin TL’den az olan bir kişi yüzde 15’ine denk gelen 4 bin 800 TL gelir vergisi ödüyor. YDO yüzde 122,93 olarak uygulandığında, en düşük vergi diliminin 71 bin 338 TL’den başlaması gerekiyor.
Asgari ücrete yıl ortasında yapılan zam ile birlikte yeniden vergi dilimlerinin belirlenmesi gerektiği tartışılmıştı. Temmuzda 5 bin 500 TL olan asgari ücretin biraz üzerinde ücret alan çalışanlar, vergi dilimleri düzenlenmediği için 70 bin TL’lik ikinci vergi dilimini aşarak yüzde 20 gelir vergisi ödemekle yükümlü olabilir.
