Ateşli silahın yol açtığı ölümler Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) günlük hayatın bir parçası. Öyle ki, Kaliforniya’da son birkaç gündür düzenlenen saldırılar ülkede ateşli silahlara erişim ile ilgili senelerdir devam eden tartışmayı yeniden gündeme getirdi. Peki veriler bize ne gösteriyor? Ülkede silahlı şiddetin bu kadar artmasının sebebi ne?
ABD yeni yıla silahlı saldırıların gölgesinde başladı. Sadece bu hafta Kaliforniya’da üç farklı silahlı saldırı düzenlendi. Silahlı bir kişi, Half Moon Bay’daki bir çiftliğe girdi ve yedi kişiyi öldürdü; birkaç saat sonra başka bir silahlı kişi benzin istasyonuna ateş açtı, bir kişiyi öldürdü ve yedi kişiyi yaraladı. Daha sonra da 21 Ocak Cumartesi günü Los Angeles yakınlarındaki Monterey Park’ta Çin Yeni Yılını kutlamak için bir dans kulübünde toplananlar hedef alındı, 11 kişi öldürüldü. Bunların hepsi, toplu silahlı saldırı olarak kayıtlara geçti.
ABD’de silahlı saldırıların istatistiklerini tutan Silahlı Şiddet Arşivleri’ne göre 2023 yılının ilk 25 gününde sadece 40 silahlı saldırı düzenlendi. Bu sayı bir rekor. Çünkü daha önce hiçbir ocak ayında silahlı saldırıların sayısı bu kadar yükselmemişti. Mesela Ocak 2022’de bu sayı 34’tü. 2014 ila 2022 arasındaki ortalamaya bakarsak da ocak ayında 25 silahlı saldırı kaydedilmişti.
ABD’de toplu silahlı saldırıların sayısı istikrarlı bir şekilde 2014’ten bu yana artıyor. Bu artış, ABD’de bireysel silahlanma konusundaki tartışmaları ve mevzuatı da yeniden gündeme getiriyor.
Herkesin aklındaki soru da şu: Ülkede silahlı saldırıların sayısı neden artıyor?
Verilere göre sadece toplu silahlı saldırılarda değil, cinayetler ve intiharların sayısında da bir artış var. Örneğin 2019’da ABD’de silahla bağlantılı ölümlerin toplam sayısı 33 bin 599 olarak kayıtlara geçti. Bu sayı 2022’de yüzde 31 artarak, 44 bin 290’a yükseldi.
Uzmanlar, öngörülemez olması nedeniyle, toplu silahlı saldırılardaki artışın nedeninin belirlenmesinin zor olduğunu söylüyor. Fakat saldırıların sayısının artmasına sebep olarak gösterilebilecek birkaç faktör var:
- Bireysel silahlanma artıyor
Bu faktörlerden ilki bireysel silahlanma. Amerikalılar’ın eskiye kıyasla daha fazla silahı var. Örneğin silah satışları 2022’de 23 milyona ulaştı, ki bu bir rekor.
Johns Hopkins Silah Şiddeti Çözümleri Merkezi’nin direktörlerinden Josh Horwitz, satışlardaki artışın sebebini “güvende olma fikri” olarak gösteriyor.
Koronavirüs salgını ve karantina dönemi, George Floyd’un polis tarafından öldürülmesi ve ardından yaşananlar, eski ABD Başkanı Donald Trump’ın destekçilerinin Kongre binasını basması gibi olayları örnek gösteren Horwitz, bunlar gibi belirsiz durumlarda insanların “evde silahlar bulundurmak bizi güvende tutar” düşüncesine kapıldığını söylüyor.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
ABD’de son günlerde benzin istasyonları ve gece kulüpleri gibi halka açık yerlerde artan şiddet olaylarının, insanları bir korku döngüsüne sürüklediğini belirten Horwitz, “İnsanlar bir silah alarak bu korkuyu bastırmak istiyor” diyerek durumu özetliyor.
Tabii gözden kaçırılmaması gereken bir diğer faktör ise silahlara erişim. Ülkede neredeyse her 100 kişide 120,5 ateşli silah bulunuyor. Horwitz, bu durumu da hatırlatarak şöyle konuşuyor:
“ABD’de olup bitenleri diğer ülkelerle karşılaştırdığınızda, bizde olması gerekmeyen tek şey ateşli silahlara bu kadar kolay erişim.”
“Amerikalıların elinde olması gerekenden çok fazla silah var”
Medyascope yorumcusu Gönül Tol da ABD’nin nüfusunun 333 milyon olduğunu fakat ülkede 393 milyon silah olduğunu hatırlatarak, “En büyük problem bu” diyor. Silah lobisinin ülkedeki silahlı şiddet için önerdiği çözümün “daha fazla silahlanmak” olduğunu vurgulayan Tol, “Lobiler ‘Bu insanlar silahlansın ki caydırıcılığı olsun’ diyor. Halbuki tam tersi. Ana mesele şu: Amerikalıların elinde olması gerekenden çok daha fazla sayıda silah var. Bunun önüne geçilmeli” diye konuşuyor.
Silah kontrollerini kim savunuyor?
Gallup tarafından yapılan ankete göre, 2020’de Amerika’nın daha katı silah yasalarına verdiği destek 2014’ten bu yana en düşük seviyeye geriledi.
Ankete katılan Amerikalıların yalnızca yüzde 52’si daha katı silah yasaları istediklerini, yüzde 35’i yasaların aynı kalması gerektiğini söyledi. Ankete katılanların yüzde 11’i, yasaların “daha az katı hale getirilmesi” gerektiğini belirtti.
Gallup’un anketine göre Demokratlar, sıkı silah yasalarını neredeyse oybirliğiyle destekliyor ve yaklaşık yüzde 91’i ateşli silah satışının “daha katı hale getirilmesi” gerektiğini söylüyor. Ancak Cumhuriyetçiler’in sadece yüzde 24’ü ve Bağımsızların yüzde 45’i bu fikre katılıyor.
Bazı eyaletler, saldırı silahlarını yasaklamak veya sıkı bir şekilde düzenlemek için adımlar attı.
- Stres, kaygı, kişisel sorunlar
Bazı uzmanlar ayrıca insanların yaşadığı mali sıkıntılar, ailesiyle ya da tanıdıklarıyla ilişkilerinde yaşadığı zorluklar da dahil olmak üzere stres faktörlerinin de toplu silahlı saldırılardaki artışın bir nedeni olabileceğini düşünüyor. İnsanların kişisel ya da iş hayatlarında yaşadıkları sorunlar neticesinde şiddete başvurduklarını söyleyen uzmanlar, saldırganların yaklaşık yüzde 93’ünün boşanma, sağlık sorunları gibi kişisel sorunlarla uğraştıklarını da belirtiyor.
