Rusya, 47 yıl sonra Ay’a gidecek. Donmuş su rezervleri bulunduğu düşünülen Ay’ın güney kutbuna giden ilk ülke olmak amacıyla Ay’a iniş yapacak uzay aracını bugün uzaya gönderildi.
Luna-25 görevi ile Rusya, 1976’dan sonra ilk kez Ay’a gidiyor. Moskova’nın uzay yarışında yeni rakipleri de var. Chandrayaan-3’ü fırlatan Hindistan ve Ay’ın güney kutbunu hedefleyen gelişmiş keşif programlarına sahip olan ABD ve Çin de yarıştaki diğer ülkeler.
Luna-25 aracını taşıyan Soyuz 2.1 roketi, ülkenin doğusunda yer alan Çin sınırına yakın Vostoçni Uzay Üssü’nden, Cuma günü Moskova saatiyle 02.11’de fırlatıldı.
Rusya Uzay Ajansı Roscosmos’un başkanı Yuri Borisov devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, uzay aracının 21 Ağustos’ta Ay’a inmesinin beklendiğini söyledi.
Batı ülkelerinin Ukrayna savaşı nedeniyle uyguladığı ve çoğu Moskova’nın havacılık ve uzay sektörünü hedef alan yaptırımların ardından Luna-25 Ay görevi farklı bir anlam taşıyor.
Rusya’nın uzun süredir planladığı bu görev, ülkenin Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki önemli rolünün yanı sıra Moskova’nın Batı ile uzay sektöründe neredeyse tüm bağlarını koparmasının ardından bir “sınav” niteliğinde.
Soğuk savaş döneminde ABD – Sovyetler Birliği rekabeti uzaya da taşınmıştı.
ABD’li astronot Neil Armstrong 1969’da Ay’da yürüyen ilk insan olarak tarihe geçmişti. SSCB’nin uzay başarıları arasında da uzaya giden ilk insan olan Yuri Gagarin, uzaya giden ilk kadın olan Valentina Tereşkova, uzaya giden ilk canlı olan köpek Layka ve uzaya yollanan ilk uydu olan Sputnik var.
Sovyetler Birliği, Luna-2 göreviyle 1959’da Ay’ın yüzeyine ulaşan ilk uzay aracını ve 1966’daki Luna-9 görevi de Ay’a yumuşak iniş yapan ilk aracı göndermeyi başarmıştı.
47 yıl önce Rusların Ay’a yolladığı son araştırma aracı olan Luna-24, Ay yüzeyinde toprak örnekleri toplamak amacıyla gönderildi. Sovyetler Birliği, daha önce Luna-16 ve Luna-20 araçlarıyla da toprak örnekleri getirmeyi başarmıştı. Bu araştırmanın sonucunda Sovyet bilim insanları 1978’de Ay’da suyun oldukça kesin bir şekilde tespit edildiğini iddia eden bir makale yayınladı.
Moskova daha sonra Mars’ı keşfetmeye odaklandı ve 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasından bu yana Rusya dünya yörüngesinin ötesine bilimsel sonda göndermedi.
Ay’da su bulma çalışmaları
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Gökbilimciler Sahra’dan 100 kat daha kuru olan Ay’da su olup olmadığını yüzyıllardır merak ediyor. ABD’nin uzay ajansı NASA’nın 2018’deki haritaları Ay’ın karanlık kısımlarında “su buzu” olduğunu gösterdi. 2020’de NASA aydınlık bölgelerde de su bulunduğunu doğruladı.
Amerika Birleşik Devletleri, Çin, Hindistan, Japonya ve Avrupa Birliği gibi büyük güçlerin hepsi son yıllarda Ay’ı araştırıyor. Geçtiğimiz yıl Japonya’nın ve 2019’da İsrail’in Ay’a iniş görevleri ise başarısızlıkla sonuçlandı.
Henüz hiçbir ülke Ay’ın su bulunduğu düşünülen güney kutbuna yumuşak iniş yapamadı. Hindistan’ın 2019’daki buna yönelik denemesi başarısızlıkla sonuçlanmıştı.
Ay’ın güney kutbundaki engebeli araziler yüzeye inişi zorlaştırıyor. Ancak tüm zorlukları aşıp su buzunu keşfedebilen ilk ülke adını tarihe yazdırmanın yanı sıra önemli bir doğal kaynağı de elde etmiş olacak. Ay’daki su buzunun yakıt ve oksijen elde etmenin yanı sıra içme suyu için de kullanılabileceği tahmin ediliyor.
Rus Uzay Ajansı’nın başkanı Borisov önümüzdeki yedi yıl içinde en az üç Ay görevinin daha planlandığını ve bundan sonra Rusya ve Çin’in olası bir mürettebatlı Ay görevi üzerinde çalışacağını söyledi: “Çin’den meslektaşlarım ve ben bir sonraki aşamaya geçeceğiz: Ay’a insanlı bir görev ve bir Ay üssünün inşası.”
Luna-25’in bilimsel ekipmanlarının planlama grubu başkanı Maxim Litvak, en önemli görevin henüz kimsenin inemediği bir yere inmek ve su bulmak olduğunu söyledi. Rus uzay aracının iniş alanının toprağında buz izleri olduğunu belirten Litvak, Luna-25’in Ay’da en az bir yıl boyunca çalışacağını ve örnekler alacağını sözlerine ekledi.
Kaynak: Reuters
Derleyen: Ahmet Emir Sevindik
