Yaklaşık dört yıl süren koronavirüsle (Covid-19) mücadelenin ardından salgın geride kalmış olsa da, koronavirüsün mutasyona uğrayan türleri nedeniyle tüm dünya yeniden dikkat kesildi. Covid-19’un sene başında EG.5 (Eris varyantı) adı ile tanımlanan yeni alt varyantında vakalar küresel olarak artarken, EG.5 Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından “izlenmesi gereken varyant” listesine alındı.
Omicron alt varyantı olarak ortaya çıkan Eris varyantı birçok ülkeyi sardı. Amerika Birleşik Devletleri (ABD), İngiltere, Fransa, İsrail gibi birçok ülkede görülen Eris varyantı ABD’ye maskeyi geri getirdi. Atlanta merkezli Morris Brown College, maske zorunluluğunu yeniden yürürlüğe koydu. Hollywood’daki Lionsgate stüdyoları da, yeni bir salgına karşı çalışanlarına maske zorunluluğu getirdi.
Zoe Sağlık Çalışması’na göre Eris varyantında en yaygın görülen semptomlar arasında boğaz ağrısı, burun akıntısı, tıkalı burun, değişen koku alma duyusu ve balgamsız öksürük yer alıyor. Başta ABD ve İngiltere olmak üzere pek çok ülkede vaka sayıları yeniden tırmanışa geçerken uzmanlar bu durumu Eris varyantına bağlıyor.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nin (CDC) internet sitesinde bu hafta ülke çapında hastaneye yatış sayısında yüzde 14’lük artış yaşandığı belirtildi.
Fahrettin Koca: Eski kapandığımız dönemlere geçme söz konusu değil
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Covid-19’un yeni varyantı olan Eris varyantının Türkiye’de görülmediğini açıkladı. Koca, “Bu görülen varyantlar sakın ha bizi asla endişelendirmesin ve asla eski kapandığımız dönemlere geçme gibi bir durum söz konusu değil. Vatandaşımız müsterih olsun, endişelenmesin. Genel koruma tedbirimiz griple ilgili nasılsa bundan sonraki süreçte de aynı şekilde olmalı. Yaşlılarımızın, kronik rahatsızlığı olan büyüklerimizin özellikle kalabalık ortamlarda, özellikle bir şekilde virüs etkisinde olan vatandaşlarımızdan kendilerini korumak için gayret göstermeleri her zaman yapacağımız bir uygulama” açıklamasında bulundu.
Prof. Dr. Alpay Azap ve Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz, Omicron’un bir alt türü olan varyantın diğerlerine göre daha düşük riskli olduğunu belirtiyor. Yeni türün omicron salgınına benzer büyük bir dalgaya sebep olmasını beklemiyorlar.
Alpay Azap
“Eris’in yüksek riskli varyant olduğunu söylemek şu an mümkün değil”
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Derneği (KLİMİK) Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Alpay Azap, DSÖ’nün Eris varyantını düşük riskli bir varyant olarak sınıflandırdığının altını çizerek, küresel ölçekte yayılabileceğini belirtti:
“Salgının başından bu yana, Alfa, Beta, Delta varyantı vardı. Şimdilerse daha farklı varyantlar yayılıyor. Eris varyantı da bunlardan biri ve dünya genelinde hızla arttığını görüyoruz. Eris varyantının diğerlerine kıyasla yüksek risk oluşturan bir varyant olduğunu söylemek şu an için mümkün değil. DSÖ, Eris varyantını düşük riskli olarak değerlendirdi ama yayılacağını söyledi. Eski varyantlar gibi ağır hastalıklara yol açmasa da hızlı bir yayılım göstermesi söz konusu olabilir.”
“Eskisi gibi bir tablo beklemiyoruz”
Eris varyantının düşük riskli bir varyant olduğunun ancak yayılım hızı artarken riskli gruplar açısından belli tehlikeler doğurabileceğini söyleyen Prof. Dr. Alpay Azap, şöyle dedi:
“Risk gruplarının korunmasına bir şekilde devam etmek durumundayız. Omicron varyantının alt varyantlarının eskisi gibi bir tablo yaratmasını beklemiyoruz. Eris, düşük riskli bir varyant olarak değerlendirildiği için eskisi gibi hastane, yoğun bakım, ölüm sayılarında o düzeyde bir artış olmayabilir.”
“Artış olabilir ama yeni dalga beklenmiyor”
Riskli grupların aşılama politikalarına dikkat çeken Prof. Dr. Alpay Azap, alt varyantlarda yeni bir salgın dalgası beklemediğini söyledi:
“Artış söz konusu olabilir ama büyük ölçüde bir yeni dalga beklenmiyor. Riskli grupların zaten maskeli günlerden uzaklaşmaması gerekir. Kişisel olarak yeni bir kapanma süreci yaşayacağımızı şu an için düşünmüyorum. Şu andaki mevcut bilgiler bize böyle bir şeyi öngörmemize dayanak oluşturacak düzeyde değil. Ancak virüsün evrimi meselesinde farklı noktalar, farklı gelişmeler ortaya çıkarsa kapanma olmasa da toplumsal hareketliliğin kısıtlanması gibi önlemler alınabilir.”
“Aşıların yeni varyantlara göre güncellenmesi gerekiyor”
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Prof. Dr. Alpay Azap, varyantların öldürücülüğünün artması halinde önlemler alınabileceğini belirtti ve yeni varyantlara uygun aşı güncellemesine de dikkat çekti:
“Ne zaman ki yüksek oranda ağır seyreden tablolara yol açan, ölüm riskinin yüksek olduğu bir varyant meselesi gündeme gelir, o zaman yeniden bazı önlemler gündeme gelir. Mevcut aşıların da giderek artan varyant çeşitliliğine göre aralıklı olarak güncellenmesi ve bunların kullanılması gerekiyor.”
Cahit Işık
“Yeni varyantlar her zaman olacaktır”
Halk Sağlığı Uzmanı Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz, Eris varyantının ağır hastalık hali oluşturduğuna dair net bir veri olmadığını, varyantların her zaman olabileceğini söyledi:
“Vaka sayılarındaki artışlar özellikle aşılanmamışlar, hastalığı olanlar, ileri yaştaki kişileri etkiliyor. Bundan sonraki süreçte yeni varyantlar her zaman olacaktır. Ama çok daha ağır hastalık yapan bir varyant çıkma olasılığı düşüktür. Daha çok benzer şekilde hastalık yapabilen nispeten üst solunum yollarını daha çok tutan ve hafif seyreden enfeksiyon yapan varyantlarla karşılaşacağız.”
“Kapanma gibi önlemleri gerektirmeyecektir”
Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz, aşılama nedeniyle dünyada birçok insanın bağışıklık geliştirdiğinin altını çizerek, alt varyantların ciddi bir dalga getirmeyeceğini belirtti:
“Bu varyant daha ağır enfeksiyon yaparsa endişelenmeye başlamalıyız. Dünyada çok ciddi bir aşılanma var ve hastalığı geçiren çok kişi oldu. O yüzden iyi bir bağışıklık bariyerimiz var, bu nedenle çok ağır hastalık olmuyor. Daha kolay bulaşan ve hâkim hale geçen bir virüs yine de dikkate alınmalı mutlaka ama bunlar kapanma gibi önlemleri gerektirmeyecektir.”
“2020’deki önlemler gerçekleşmeyecektir”
Aşıların yeni varyantlara karşı hızlıca motive edilebileceğini belirten Yavuz, 2020 yılındaki salgın yasaklarına geri dönülmeyeceğini söyledi:
“Hastalığı geçirmek ve aşı olmak bir miktar koruma sağlayacaktır. Hastalık geçirenler için kullanmak üzere ilaçlar var. O nedenle 2020’deki önlemler büyük olasılıkla gerçekleşmeyecektir. Seyahat kısıtlamaları, kapanmalar, bir araya gelmelerin yasaklanması gibi durumlar gündeme gelmeyecektir. Ama risk altındaki grupları koruyabilmek adına örneğin kapalı alanlarda maske kullanma zorunluluğu, kapalı alanlar için bazı önlemler ve sınırlamalar gelebilir. Ancak Eris varyantında böyle bir durum söz konusu değil, beklemiyoruz.”
Virüsün mutasyon geçirmeye devam ettiğini vurgulayan Yavuz, şöyle devam etti:
“Virüsler, hep bir önceki mutasyonlara kıyasla biraz daha aşıların oluşturduğu bağışıklıktan az etkileniyor dolayısıyla ilk baştaki virüse karşı oluşan antikorlar bu mutasyonlar nedeniyle etkisiz hale geliyor. Bunu zaten öngörüyorduk. Virüsün mutasyonunun hızına bağlı olarak belki iki, üç senede bir aşıyı tekrarlamak gerektiğine dair bilim dünyasının bir öngörüsü var.”
