Gözler Merkez Bankası’nın 21 Eylül’de açıklayacağı faiz kararına çevrildi. Üç ayda bin 650 baz puanlık artışın ardından beklentiler, politika faizinin 500 baz puan artışla yüzde 30’a çıkarılmasında yoğunlaşıyor. TCMB, faiz indirimlerine iki yıl önce, 23 Eylül 2021’de başlamış ve faizler yüzde 19’dan, yüzde 8,5’a kadar düşürülmüştü.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 21 Eylül 2023 Perşembe günü 14.00’te politika faiz kararını açıklayacak. 14 Mayıs ve 28 Mayıs seçimlerinin ardından, başkanlığa Hafize Gaye Erkan’ın atanmasıyla faiz artırmaya başlayan TCMB, yüzde 8,5 olan faizi haziranda yüzde 15’e, temmuzda yüzde 17,5’e çıkarmıştı. Temmuzda tahminlerin altında gelen faiz artışının ardından beklentiler temkinliydi ancak TCMB ağustosta faizi yüzde 25’e yükseltti. TCMB’nin perşembe günü de faizi artırması bekleniyor.
Erdoğan’ın parasal sıkılaştırma mesajı etkili
Yerli ve yabancı piyasa aktörlerinin neredeyse tamamı, TCMB’nin 21 Eylül’de faiz artışlarına devam etmesini bekliyor. Beklentilerde, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Orta Vadeli Program’ın (OVP) açıklanmasının ardından, “Parasal sıkılaştırmanın desteğiyle enflasyonu tek haneli rakamlara indireceğiz” demesinin de etkisi görülüyor.
- OVP’nin eksikleri, çelişkileri, niyetleri | Prof. Aziz Konukman: “Seçimi kazanmaya endeksli bir OVP”
TCMB’nin anketine katılanlar eylülde 500 baz puan faiz artışı bekliyor
Haziran ayında başlayan faiz artışları, TCMB’nin yaptığı Piyasa Katılımcıları anketi beklentilerinin altında kalmıştı. Ankete katılanların, ağustos ayı sonunda faiz beklentisi yüzde 19,19 olurken, eylül ayında yüzde 30’a yükseldi. Piyasa katılımcıları, 21 Eylül’de yapılacak Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında yüzde 25 düzeyinde olan faizin 500 baz puan artırılarak yüzde 30’a çıkarılmasını bekliyor. Politika faizinin üç ay sonra yüzde 34,7 ve 12 ay sonra yüzde 32,4 olacağı tahmin edildi.
Piyasa aktörlerinin tahminleri, faizin yüzde 30 seviyesine çıkarılmasında yoğunlaşıyor
AA Finans’ın beklenti anketine katılan 19 ekonomist, 250 ile 600 baz puan arasında değişen faiz artışı beklerken, beklentilerin ortalaması 500 baz puan ile faizin yüzde 30’a çıkarılması oldu. 2023 yılı sonunda ise faizin yüzde 36’ya kadar çıkarılacağı tahmin edildi. Reuters’in anketine katılan 16 ekonomistin tamamı faizin artırılmasını beklerken, beklentiler yüzde 27,5 ila yüzde 31 arasında değişti, ortalaması yine yüzde 30 olarak gerçekleşti. Foreks anketine katılan 24 ekonomistin de beklentilerinin ortalaması yüzde 30 oldu.
Yabancı finans kuruluşlarının beklentileri paralel
Amerikan yatırım bankaları JP Morgan ve Morgan Stanley analistleri de, faizin 21 Eylül’de yüzde 30’a, 2023 sonunda yüzde 35’e çıkarılacağını tahmin ediyor. Morgan Stanley, OVP’nin daha fazla parasal sıkılaşmaya işaret ettiğinin altını çizmişti. JP Morgan’ın faiz artırımlarının önden yüklemeli olacağı tahminini paylaşarak, eylül ve ekim aylarında 500’er baz puanlık artışla 2023’ün yüzde 35 ve 2024’ün yüzde 45 düzeyinde politika faiziyle tamamlanacağını tahmin etti.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
İngiltere merkezli uluslararası bankacılık grubu Standard Chartered faizin 21 Eylül’de yüzde 30’a ve 2023 sonuna kadar yüzde 35’e çıkarılmasını beklerken, OVP’nin “Ortodoks politikaya yakın vadeli bağlılığı teyit ettiği” yönünde değerlendirme yaptı. Fransa merkezli finans kurumu Societe Generale ise faizin eylülde yüzde 31’e çıkmasını ancak 2023’ün sonuna kadar 600 baz puan ve 2024 yılının başında 200 baz puanlık artışla, yüzde 40 düzeyine gelmesini bekliyor.
TCMB faiz indirimlerine iki yıl önce 23 Eylül’de başlamıştı
Erdoğan’ın “Faiz sebep, enflasyon sonuç” söylemiyle faiz artıran başkanların görevden alındığı sürecin ardından, faizin yüzde 19’a çıkarıldığı Mart 2021’de TCMB başkanlığına Şahap Kavcıoğlu atandı. Beş ay boyunca faiz sabit bırakılırken, Kavcıoğlu başkanlığında ilk faiz indirimi 23 Eylül 2021’de yapıldı ve dört ayda yüzde 14’e düşürüldü. Aralık 2021’de PPK kararının ardından döviz kurları rekor kırarken kur korumalı mevduat (KKM) sisteminin ilanı ve TCMB’nin piyasaya müdahalesiyle kurlar kontrol altına alındı.
TCMB 14 Mayıs seçimlerine kadar, kanunla belirlenen görevi olan enflasyonu öncelemek yerine, ekonomik büyümeye odaklanarak faiz indirimlerine devam etti. Faiz indirimleriyle Türk Lirası (TL) değer kaybederken, döviz kurları art arda rekor kırdı. Enflasyon TÜİK rakamlarına göre yüzde 85,5’e kadar çıktı ve AKP iktidarının en yüksek seviyesini gördü. Ekonomistlerin değerlendirmelerine göre, yüksek enflasyona rağmen istihdamın daralmaması ve ekonomik büyüme, AKP’ye ve Erdoğan’a bir kez daha seçim kazandırdı.
Yeni hükümette Hazine ve Maliye Bakanlığı’na getirilen Mehmet Şimşek’in “rasyonel zemine dönüş” mesajının ardından, TCMB başkanlığına Hafize Gaye Erkan atandı. Erkan’la birlikte TCMB üç ayda bin 650 baz puan faiz artırdı. İki yıl önce yüzde 19 düzeyindeyken Erdoğan’ı rahatsız eden ve kuru, enflasyonu patlatmak pahasına düşürülen politika faizinin 21 Eylül’de yüzde 30’a çıkarılması bekleniyor.
Erkan “kademeli faiz artışı” demişti
TCMB Başkanı Erkan, 27 Temmuz’da yapılan Enflasyon Raporu toplantısında basın mensuplarının sorularını yanıtlamış ve faiz artırımının yetersiz kaldığı yönündeki eleştiriler sorusuna “Parasal sıkılaştırma sürecine bütünsel bakmamız şart. Faiz artırmasının yeterli ya da yetersiz olarak niteliklendirilmesi bu bütünsel yaklaşımın etkilerini inceledikten sonra yapılabilir” diye cevap vermişti. Para politikalarının yavaş ilerlemesinde siyasi bir etken olup olmadığı sorusuna ise Erkan, şöyle cevap verdi:
“ ‘Adımları attık bitti’ durumunda değiliz, incelemeler ve etki analizleri, attığımız her adımın verisini almak çok önemli. Bizim bütüncül yaklaşımımız ve bütüncül kademeli gidişimiz hem ekonomi, hem de geçiş sürecinde dengelerin oluşmasına fırsat verme açısından, hem de enflasyon ve diğer etkenler üzerindeki etkileri görme açısından çok doğru ve optimize ettiğimiz bir yaklaşımdır. Merkez Bankası Başkanı olarak benden hiçbir zaman, hiçbir siyasi açıklama almayacaksınız, o yüzden sorularda hiç uğraşmayalım arkadaşlar.”
