Kök maaş, emekli maaşının ham hali anlamına geliyor. Hükümetin belirlediği en düşük aylığın altında kök maaşı olan emekliler, hiç zam alamama riskiyle karşı karşıya kalıyor.
Emekli aylıklarına yapılacak zam, 2023 enflasyonuyla belli oldu ancak hükümet emekli aylıklarını artıracak çözüm arayışında. Hükümetin, düşük kök maaşlar için de düzenleme hazırlığında olduğu düşünülüyor. Peki nedir bu kök maaş?
Kök maaş, emeklilerin kazançlarına göre hesaplanan net tutarı gösteriyor ve en düşük emekli aylığına yapılan artış sonrasında getirilen zamlar olmadan emekli maaşının ham hali anlamına geliyor. Kök maaş ya da kök aylık, e-devlet üzerinden “Emekli Aylık Bilgisi” kısmında aylık tutar olarak görülebiliyor.
Hükümetin aylıkları bir tutara tamamlaması, kök maaş kavramını çalışanlar ve emekliler için daha önemli hale getirdi.
Seçimden önce en düşük emekli aylığı yükseltildi
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ocak 2023’te en düşük emekli aylığının 5 bin 500 lira olacağını duyurmuştu.
Emekli aylığı zamları yılda iki kez, ocak ve temmuz aylarında enflasyon oranında yapılıyor ancak 14 Mayıs milletvekili ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinden birkaç hafta önce en düşük emekli aylığı 7 bin 500 liraya yükseltildi.
En düşük aylık yükseltilse de emekliler için enflasyon farkı zammı, kök maaşlara yapılıyor. Kök maaşı 7 bin 500 liranın altında olan emekliler arasında, 2023’ün ilk altı ayı için yüzde 19,77 ölçülen enflasyon oranında zam aldığı halde maaşı hiç artmayanlar da olmuştu.
Altı milyon emeklinin kök aylığı 7 bin 500 liranın altında
Türkiye’de yaklaşık 17 milyon emekli var ve emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili düzenlemenin ardından emekli sayısı artmaya devam ediyor. Neredeyse altı milyon emeklinin emekli aylıkları devlet katkısıyla 7 bin 500 liraya tamamlanıyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Emekli aylıkları da eridi
Emekli aylıkları, 2008 yılına kadar milli gelirin yüzde 100’ü oranında artırılırken, 2008 yılında getirilen 5754 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile milli gelirin yüzde 30’u kadar artırılmaya başlandı. AKP iktidarı boyunca emekli maaşlarının, asgari ücrete oranı düştü.
AKP iktidara gelmeden önce, ekonomik krizin yaşandığı 2001 yılında en düşük emekli aylığı asgari ücretin 1,5 katından fazlaydı. Bu oran, 2023 yılı başında 0,69’a kadar geriledi.
Hükümet kök maaş düzenlemesi hazırlığında
2023 yılının ikinci yarısı için enflasyon yüzde 37,57 olarak açıklandı. SSK ve Bağ-Kur emeklileri aylıklarına bu oranda zam alacak ancak kök maaşı 4-5 bin lira olanlar için yine maaşlarda artış olmayacak veya çok daha düşük oranlarda artış olacak.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 2023’ün sonunda yaptığı açıklamada en düşük aylık için özel bir çalışma yapıldığını söylemişti. Konuyu kabinenin gündemine alması ve 16 Ocak itibariyle tekrar çalışmaya başlayacak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) taşıması bekleniyor. En düşük emekli aylığının 10 bin liraya çıkarılması veya kök aylıklarda yapılacak artıştan sonra zam yapılması seçeneklerinin gündemde olduğu iddia ediliyor.
