Derinleşen ekonomik kriz ve yıpranan dış ilişkilerin yanı sıra siyasi çalkantılarla gündem olan Pakistan, yarın (8 Şubat) sandık başına gidiyor. Seçim Komisyonu tarafından siyasetten men edilen ve en az üç suçtan cezaevinde tutulan eski başbakan İmran Han, popüler bir figür olmaya devam ederken bu seneki seçimde adaylar arasında bulunmuyor.
Pakistan, yarın (8 Şubat) sandık başına gidiyor. Parlamento için yarışan birçok adayı ve gelecek hükümeti seçecek olan Pakistan halkı, ekonomik kriz ve derinleşen siyasi krizin altında seçimlere gidecek.
Seçimlerin hemen öncesinde bugün Pakistan’ın güneybatı bölgesinde iki patlama meydana geldi. Patlamalar sonucu en az 26 kişi hayatını kaybederken birçok yaralı olduğu belirtiliyor. Patlamanın gerçekleşmesinden sonra yarın gerçekleşecek seçimlerin güvenliği hakkında endişeler arttı.
Pakistan nasıl bir atmosferde seçimlere gidiyor? Hangi siyasi partiler ve adaylar bu seçimde yarışıyor? İmran Han, cezaevinden neyi başarmaya çalışıyor?
Pakistan seçimleri için bilmeniz gerekenleri Medyascope sizler için derledi.
Pakistan’ın seçim öncesi durumu nasıl?
Pakistan 241 milyon nüfusa sahip bir Güney Asya ülkesi. Yıllarca yüksek enflasyon ve ekonomik krizle mücadele eden Pakistan, Uluslararası Para Fonu’ndan aldığı kurtarma yardımlarını iyi yönetememesiyle birlikte derinleşen ekonomik krizle karşı karşıya.
Derinleşen ekonomik krizin yanı sıra İslamcı militanlık, Pakistan siyasetinde güçleniyor. Bunun yanında komşu Hindistan, Afganistan ve İran ile ilişkilerinde yıpranma yaşayan Pakistan, bu seneki olaylı seçim gündemi nedeniyle ekonomik sorunlarını ve dış politikadaki yıpranmayı unutmuşa benziyor.
Pakistan’ın eski Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Büyükelçisi Hüseyin Hakkani, “Bu seçimler, Pakistan sorunlarının konuşulmadığı daha çok isimlerin ünü üzerinden yürüyen bir kampanya sürecinden geçti” yorumunda bulunuyor.
Pakistan’da ayrıca ordu güçlü bir etkiye sahip ancak ordu, siyasete müdahale etmediğini iddia ediyor. Pakistan siyasetinde popüler isimlerden ve eski başbakanlardan Han da Navaz Şerif de kendilerinin ordu tarafından görevden alındığını iddia ediyor ancak ordu bu iddiaları yalanlamaya devam ediyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Hakkani’ye göre bu seçimler “bir mağduriyet yarışı” etrafında şekilleniyor.
Pakistan’da siyasi çalkantılar ise Han’ın 2022’de güvensizlik oyuyla başbakanlık görevinden alınmasından bu yana çalkantılı bir seyir izliyor. Seçim Komisyonu, başbakanlığı döneminde aldığı hediyelerin ayrıntılarını açıklamadığı gerekçesiyle Han’ı siyasetten men etmişti. Çeşitli suçlardan hala cezaevinde bulunan Han, ülkenin en popüler isimlerinden biri olmaya devam ediyor.
Ağustos 2023’ten bu yana cezaevinde bulunan Han, “devlet sırlarını ifşa etmekten” 10 yıl, başbakanlığı döneminde aldığı hediyelerin ayrıntılarını açıklamadığı ve hediyeleri sattığı gerekçesiyle yargılandığı yolsuzluk davasından 14 yıl ve eşi Büşra Bibi ile yasa dışı evlilik yaptıkları gerekçesiyle 7 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Pakistan’da bugüne kadar seçimle iktidara gelen hiçbir hükümet, 5 yıllık görev süresini dolduramadı.
Pakistan’ın seçmenleri ve adayları kimler?
Pakistan’da oy vermeye uygun toplam 128 milyon seçmen var. Bu seçmenlerin yüzde 44’ü 35 yaşının altında dolayısıyla genç seçmen oranı yüksek.
Parlamento için yarışan beş bin 121 adayın arasından dört bin 806’sı erkek. 312 kadın adayın parlamento için yarıştığı Pakistan’da iki trans aday da bulunuyor.
Pakistan’ın geleceğinde başbakanlık koltuğunda kim oturacak tartışması devam ederken seçimlerde üç büyük siyasi partinin ismi öne çıkıyor.
Pakistan Müslüman Ligi- Navaz Partisi’nin (PML-N) lideri Navaz Şerif, ülkenin üç kez başbakanı olarak rekor kıran ünlü liderlerinden biri. Göreve geldiği 1993, 1999 ve 2017’de görev süresini tamamlayamayan Şerif, bu kez yine başbakanlık için yarışıyor.
İş dünyasından siyasete atılan Şerif, Pakistan siyasetinin en önemli iki ailesinden birini temsil ediyor.
Şerif’in de tıpkı diğer Pakistan eski başbakanları gibi birçok dava dosyası bulunuyor. Hakkındaki mahkumiyet ve hapis cezaları mahkemelerce bozulan Şerif, Pencap eyaletinde güçlü bir etkiye sahip.
Şerif’in en büyük rakibi Han’ın cezaevinde olması ve bu seçimlerde aday olmaması Şerif’in tekrardan başbakanlık koltuğuna oturacağına dair görüşleri pekiştiriyor. Beklentilere göre Şerif, Pakistan’ın yeni başbakanı olabilir.
Bilaval Butto Zerdari, Pakistan Halk Partisi’nin (PPP) başkanıdır. Butto, iki kez başbakan seçilen ve 2007’de suikasta uğrayan dünyanın ilk Müslüman kadın lideri Benazir Butto’nun oğlu. Butto, 2022’de Pakistan’ın en genç Dışişleri Bakanı olmuştu.
PPP, tarım ve ticaret merkezi Sind eyaletinde oldukça güçlü etkiye sahip olsa da Butto’nun başbakan olmak için yeterli oyu alması mümkün görünmüyor.
Hala cezaevinde bulunan Han ve onun bağımsız platformlarda yarışan adayları, seçimlerde belirleyici bir denge olmaya devam ediyor. 2018’de partisiyle birlikte iktidarı kazanan Han, görevinden alınmıştı. Cezaevinde bulunduğu ve siyasetten men edildiği için seçimlerde yarışamasa da Han’ın desteklediği adaylar bağımsız platformlarda seçimlere katılıyor. Yine Han’ın partisi Pakistan Adalet Hareketi Partisi (PTI), Han’ın cezaevinde kalması ve siyasetten men edilmesinden doğan öfkeyi seçimlere yönlendirebileceğine inanıyor.
Seçimlerin sonucu ne olabilir?
Birçok uzmana göre seçimlerde hiçbir parti parlamentoda çoğunluğu sağlayamayacak. Tek başına çoğunluğu sağlayan bir partinin olmaması durumunda Pakistan, koalisyon hükümeti ile yönetilmek zorunda kalacak.
Derinleşen ekonomik kriz ve yıpranan dış ilişkiler gündemiyle boğulan Pakistan’ın koalisyon hükümeti ile nasıl yönetileceği ise merak konusu. Seçim sırasında ülkenin sorunlarına odaklanmayan adayların, kişisel popülerlikleri üzerinden bir kampanya yürütmesi de ülkenin geleceğindeki siyasi kararlar hakkında soru işaretleri yaratıyor.
