Dünya Sağlık Örgütü (WHO), maymun çiçeği olarak da bilinen mpox virüsü nedeniyle küresel halk sağlığı acil durumu ilan etti. Maymun çiçeği virüsünün daha bulaşıcı bir varyantı İsveç’te tespit edilirken, Sağlık Bakanlığı Türkiye’de tanıya rastlanmadığını söyledi. Bu hastalığın tedavisi ne? Maymun çiçeği hastalığına karşı aşılama virüsü önler mi? Herkes aşılanmalı mı? Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Önder Ergönül, maymun çiçeği virüsü hakkında merak edilen soruları yanıtladı.
Maymun çiçeği virüsü Afrika’da bu yıl görülmemiş şekilde artışa geçti. 2024’ün başından bu yana Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde 13 bin 700’den fazla maymun çiçeği vakası ve 450 ölüm kaydedildi. Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nden komşu ülkelere yayılan maymun çiçeği virüsü Afrika kıtasının ardından Avrupa’da görüldü. İsveç Sağlık ve Sosyal İşler Bakanı Jakob Forssmed ilk maymun çiçeği vakasını doğruladı. Sağlık Bakanlığı ise maymun çiçeği hastalığı vakasına Türkiye’de rastlanmadığını ve kısıtlama veya ek tedbir ihtiyacının bulunmadığını bildirdi.
- Maymun çiçeği virüsü hangi ülkelerde görüldü?
- Maymun çiçeği virüsü Avrupa’ya sıçradı: “Daha bulaşıcı” varyantı İsveç’te görüldü
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Önder Ergönül, maymun çiçeği hastalığının 1978’lerde yok edilen çiçek hastalığıyla bir yakınlığı olduğunu söyledi. Ergönül, çiçek hastalığının aşılamaya ile kontrol altına alınıp virüsün yok edildiğini hatırlattı:
“Çiçek hastalığı korkutucu bir hastalıktı, insanların yüzünde lezyon olurdu, iz bırakırdı. Türkiye’de 1975’ten önce doğan insanlar o aşıyı oldular. Bugün için 50 yaş üstü insanlar çiçek aşısı oldu ama 50 yaş altında kalan geniş bir popülasyonun bu aşıyla ilgisi yok. Amerika insanların olduğu çiçek aşısını zaman içerisinde ilerleterek yeni bir aşı geliştirdi. Aynı aşı değil, yeni bir aşı yaptılar.”
“Çiçek aşısı maymun çiçeği hastalığından da koruyabilir”
Çiçek aşısının maymun çiçeği hastalığına yüzde 85 oranında koruma sağladığını vurgulayan Ergönül, aşının 1980’den beri uygulanmadığını hatırlattı. Ergönül, “Çiçek aşısı yüzde 85 oranında koruma sağlıyor dolayısıyla maymun çiçeği hastalığından da koruyabilir. Avrupa’da yeni vakalar görülmeye başlandı. Türkiye’de, Avrupa ya da Afrika kaynaklı yeni vakalar olabilir, gelişmeleri izlemek lazım. Şu noktada herkesin aşılanması gibi bir fikir ileri sürmek doğru gelmiyor” ifadelerini kullandı.
“Herkes mutlaka aşılansın demek doğru değil”
Maymun çiçeği hastalığının çok yayılması durumunda risk tanımının değişeceğini ve yeniden bir risk değerlendirilmesi yapılması gerektiğini söyleyen Ergönül, “Yayılımın çok hızlanması halinde insanların aşılanması önerilir” diyerek şöyle devam etti:
“Virüs, çok yakın temas sonucu bulaşıyor. Türkiye’de yurtdışından gelen tek tük vaka varsa da ancak kendi çok yakın çevresinde bulaştırabilir. Toplumsal bir halk sağlığı problemi olacağını şu anda pek düşünmüyoruz. Fakat virüs değişir, mutasyona uğrar ve farklı varyantları ortaya çıkarsa, virüsün seyri nasıl değişir görmek lazım. Bu nedenle Avrupa deneyimi çok önemli olacak. Bu aşamada herkes mutlaka aşılansın demek doğru değil.”
Türk Tabipleri Birliği (TTB) X hesabından maymun çiçeğine ilişkin bilgiler verdi. Paylaşımda, Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) verilerini kaynak gösterilerek Türkiye’de 12 olgu tanımlandığı yazıldı.
1⃣ #MaymunÇiçeği Hastalığı ile İlgili Neler Oluyor❓
DSÖ, 14 Ağustos 2024'te Mpox (eski adıyla maymun çiçeği) salgınını uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu olarak ilan etti. Bu ilanın amacı; ülkeleri tanı, surveyans (takip), bağışıklama, tedavi açısından… pic.twitter.com/g5vSfxnZtH— Türk Tabipleri Birliği (@ttborgtr) August 15, 2024Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Önder Ergönül, metindeki karışıklığı düzelterek, 2024’te bir tanıya henüz rastlanmadığını söyledi:
“Oradaki 12 sayısı 2022 yılından itibaren olan vakaları gösteriyor, yeni olan vakalar değil. Bu virüs daha öncesinden de vardı. 2022 yılında büyük bir salgın yaptı. Orada bahsedilen 12 sayısı 2022 yılına ait verilerdir. Yeni dönemde yani 2024 yılındaki tanılar değildir.
Maymun çiçeği virüsü nedir, belirtileri nelerdir?
Maymun çiçeği virüsü, “Orthopoxvirus” ailesine ait olan ve insanlarda nadir görülen bir enfeksiyona neden olan bir virüs. İlk kez 1958’de laboratuvar maymunlarında tanımlandı, insanlarda ilk vaka ise 1970’te Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde rapor edildi.
Belirtileri ise şu şekilde:
- Yüksek ateş
- Baş ağrısı
- Sırt ağrısı
- Kas ağrısı ve şişlik
- Ciltte kaşıntı, kızarıklık ve şişlik (genellikle yüzde, avuç içinde ve ayak tabanlarında)
Enfeksiyon genelde 14 ila 21 gün sürüyor ve çoğunlukla kendiliğinden geçiyor. Virüs, yakın temas, cinsel ilişki, deri teması ve yakın mesafeden konuşma veya nefes alma yoluyla bulaşabiliyor. Çiçek hastalığına karşı geliştirilen aşıların maymun çiçeğine karşı yüzde 85 koruma sağladığı belirtiliyor.
