Zazakî/Kirmancî di nav zimanên di bin xetera windabûnê de ye. Baş e, ji bo jiyandin û parastina zimanên ku winda dibin divê çi were kirin, gelo muzîk bi tenê bes e? Koordînatorê Giştî yê Munzur Pressê Mehmet Bidav, li Ziyaretgeha Anafatmayê, bi Doğan Çelikê re axivî, yê ku hunermendekî girîng e û bi Zazakî/Kirmancî kilaman dibêje û hewl dide ku vî zimanî vejîne.
Çêkirina muzîka Zazakî/Kirmancî bi kodên me ve girêdayî ye
Doğan Çelik, ku destnîşan dike ku her gel bi zimanê xwe, bi civaka xwe, bi çanda xwe dijî, got: “Bi vî awayî, hebûna takekesê li ser rûyê erdê bi rêya zimanê wî pêk tê. Nêrîna te ya li darekê, nêrîna te ya li avê, evîna te, wijdana te li gorî wê pêş dikeve. Çêkirina muzîka me ya bi Zazakî/Kirmancî rewşeke ku bi kod û kokên me ve girêdayî ye. Zimanê ku dayikên me diaxivin zimanê vê axê ye. Bi vî awayî, kodên me yên ku me dibin rabirdûyê ne. Ev ji bo Çewlig, Warto, Hênîs û Sêwregê jî wiha ye.”
Pirsgirêka ziman bi tenê bi muzîkê nayê çareserkirin
Çelik dibêje ku zimanekî ber bi windabûnê ve diçe bi tenê bi muzîkê nayê rizgarkirin. Ew wiha dibêje: “Lê bêşertî û siyaset pêşiya vê digire. Nêrîneke ku dijberê xwe diafirîne heye. Ev yek ji nakokiyên civaka me ye jî. Em ên ku muzîka Zazakî çêdikin berxwedaneke mezin dikin. Di vê sedsalê de, li hember van mercan û vê aboriyê, berxwedaneke me ya mezin heye.”
Pêşî divê zimanê dayikê yê herêmî derkeve pêş
Çelik dibêje ku zimanên wek Îngilîzî, Tirkî û Kurmancî ne di xetereyê de ne. Lê Zazakî/Kirmancî û Lazî di xetereyê de ne. Ew wiha diaxive: “Ez di festîvalên herêmê de pirsgirêkên mezin dibînim. Divê pêşî giranî li ser zimanê herêmî yê ber bi windabûnê ve diçe bê dayîn. Paşê li ser zimanên din jî xebat dikare bê kirin. Li gelek bajaran festîvalên navneteweyî têne lidarxistin. Me di van de cih negirt. Li zêdeyî 100 cihan Newroz hat pîrozkirin, me di tu bernameyekê de cih negirt. Hevalên me yên ku bi Zazakî/Kirmancî dixwînin têne paşguhkirin.”
Divê helbestên şînê yên her civakê hebin
Çelik dibêje ku normal e ku civakeke ku trawma dîtiye û rastî jenosîdê hatiye, helbestên wê yên şînê hebin. Ew dibêje: “Ne em ji van axan têr bûn, ne jî ev ax ji me têr bûn. Ya ku ji me re helbestên şînê dinivîsîne ev e.”
Ew bîr tîne ku ew di zaroktiyê de ji gund derketine û hesreta xwe ya ji bo erdnîgarî û gundê xwe dikişînin. Çelik wiha didomîne: “Di saziyên me de perkusyon tune, piyano tune, saksafon tune, keman tune. Yanî cihekî ku tu bikaribî jêhatîbûnê derxî holê tune. Ji ber vê yekê em tenê bi bağlamayê ve mane. Dema tu bağlamayê digirî destê xwe, tu yê helbestên şînê lê bidî.””
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
