Fransa, Ukrayna’daki savaştan kaçan altı Rus askerine siyasi sığınma başvurusu için geçici vize verdi. Bu karar, bir grup firari askerin AB ülkesine kabulü açısından ilk önemli vaka olarak değerlendiriliyor. İnsan hakları savunucuları, bu kararın diğer AB ülkelerine örnek olmasını bekliyor.
Askerler 2022 ve 2023 yıllarında önce Kazakistan’a kaçtı. Son aylarda ise ayrı uçuşlarla Paris’e giriş yaptı. Firarilerden biri olan Alexander, Fransa’ya vardığında hissettiği rahatlığı “İlk kez rahatça nefes alabildim. Huzur ve özgürlük hissettim” şeklinde ifade etti.
Batı’nın ikilem karşısındaki tutumu
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana on binlerce Rus askeri firar etti veya savaşmayı reddetti. Ancak Batı ülkeleri bu askerlere nasıl yaklaşılacağı konusunda kararsız kaldı. Firariler kahraman mı, güvenlik riski mi yoksa savaş suçlusu mu olarak değerlendirilmeli sorusu tartışıldı.
AB ülkeleri Rus firarilere sığınma hakkı vermeyi görüştü ancak henüz bir karara varılamadı. Firariler için sığınma hakkı almak zorlu bir süreç oldu.
Fransa’nın kararının olası etkileri
“Go By The Forest” adlı yardım kuruluşundan Ivan Chuviliaev, bu kararın önemini “Bir AB ülkesinin seyahat belgesi veya yabancı pasaportu olmayan bir grup firariyi kabul ettiği ilk vaka bu” şeklinde vurguladı.
Chuviliaev, Fransa’nın kararının diğer Batı ülkelerine örnek olabileceğini ve süreci hızlandırabileceğini belirtti.
Firariler için güvenlik endişeleri
Avrupa’ya seyahat edemeyen ve ülkelerinde uzun süreli hapis cezasıyla karşı karşıya olan firariler, çoğunlukla Ermenistan ve Kazakistan gibi Rusya’ya komşu ülkelere kaçtı. Ancak buralarda da güvende değiller.
Moskova, firarileri yakalamak için yoğun çaba harcıyor. Kremlin’in etki alanındaki eski Sovyet ülkelerinde saklanan askerler kaçırılıyor veya Rusya’ya iade ediliyor. Alexander, Kazakistan’da izini kaybettirmek için SIM kart ve banka hesabı kullanmadığını anlattı.
Fransa’nın kararının potansiyel etkileri
Chuviliaev, her firari adayının aylarca titizlikle incelendiğini ve “tutarlı bir savaş karşıtı duruş” sergileyenlerin kabul edildiğini belirtti. Fransa’nın kararının diğer askerleri de firar etmeye teşvik edebileceğini düşünüyor.
“Firarı düşünen biri için özgür bir ülkede gelecek hayal etmek çok önemli. Hapishane veya Rusya’ya sınırı olan bir ülkede sürekli sınır dışı edilme korkusuyla yaşamak yerine, özgür bir ülkede gelecek görmek önemli” dedi.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Rusya’nın firarilere karşı sert tutumu
Kremlin, Ukrayna’daki insan gücü ihtiyacını karşılamak için firarları engellemeye çalışıyor. Putin, kaçan askerlere 15 yıla kadar hapis ve mal varlığına el konulması gibi cezalar getiren yasalar imzaladı.
Ayrıca “delikler ve çukurlar” olarak adlandırılan yeraltı hücrelerinde, savaşmayı reddeden asker ve subayların günlerce tutulduğu bildiriliyor.
Bağımsız haber kuruluşu Mediazone, Rus yetkililerin son iki yılda en az 7.400 asker hakkında firar soruşturması başlattığını bildirdi. Kremlin’in sistematik bilgi gizleme çabaları nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.
Rusya, yurt dışındaki firarileri de takip ediyor. Aralık 2022’de Kazakistan, kaçak Rus istihbarat subayı Mikhail Zhilin’i sınır dışı etti. Mart 2023’te bir Rus mahkemesi Zhilin’i 6,5 yıl hapis cezasına çarptırdı.
Bazı firariler daha kötü sonuçlarla karşılaştı. Şubat ayında Ukrayna’ya sığınan Rus pilot Maksim Kuzminov, İspanya’nın Alicante kentinde vurularak öldürüldü. Bu saldırı yaygın şekilde Rus istihbarat servislerine atfediliyor.
Rusya’nın firarileri cezalandırmak için ne kadar ileri gidebileceğinin farkında olan Alexander, daha fazla eski askerin Batı’ya yerleşmesine yardım etmeyi umduğunu belirtti. “O adamların neler yaşadığını biliyorum. Onları yüzüstü bırakamayız” dedi.
Kaynak: The Guardian
